The Ex
Turn
Voor de derde achtereenvolgende keer duikt The Ex samen met Steve Albini de studio in. Na Starters Alternators en Dizzy Spells wordt in september 2003 een basis voor Turn gevormd. Terug in Nederland werkt producer Mikel Le Roy dit verder uit. Zijn verleden in de commerciële house scene zorgt voor een verfrissende inkijk, en geeft de rauwe sound een verkwikkende helderheid mee. Eind februari 2004 staat er meer dan genoeg materiaal op tape om een dubbelalbum te vullen. Niet voor niks is het in twee albums onderverdeeld. Turn staat symbool voor de keerzijde. Een dualistische visie van de wereldleiders splitst de aarde nog verder in het egocentrische materialistisch kapitalisme en het meer op samenwerking gerichte communisme. Bij de eerste plaat staat vooral de onvrede gericht op de Westerse maatschappij centraal, terwijl het tweede gedeelte zich meer op de problematiek in de Derde Wereld landen richt. Taartgooiers (The Pie) tegenover het zelf voorzien van voedselproductie en bestaansrecht.
De hand met de kleine draagbare transistor radio op de hoes is een verwijzing naar het werk van Wallace Berman. Deze kunstenaar raakte in de jaren vijftig al snel betrokken bij de tegendraadse Beat Generation, waar veel artiesten zich ook later door laten inspireren. De berg aan afgedankte televisietoestellen is een felle reactie op de steeds toenemende massaproductie van goederen, en een voorbode van de plastic soep die tegenwoordig de wereld overspoelt. Doeltreffend door drumster Katherina Bornefeld bezongen in de ziekelijke koopdrang die het kernbegrip in het stevig funkende Prism Song vormt.
De politieke rechtse koers en de daarbij horende bezuinigingen in de cultuursector roepen veel onrust op. Listen To The Painters is een wanhopige smeekbede waarbij kort en duidelijk het belang van vooruitstrevende kunstenaars wordt verwoord. Al direct wordt nieuwe teamspeler Rozemarie geïntroduceerd. Ze vervangt met haar contrabas Luc die na twintig jaar trouwe dienst de band verlaat. Haar spel heeft tevens raakvlakken met het geschoolde geluid van cellist Tom Cora. Helaas komt ze pas echt goed in het slepende In The Event tot uiting, waar ze samen met saxofonist John Butcher voor het treurige gepassioneerde slotakkoord zorgt.
Het tot in lengte oplopende agressief gespeelde IP Man is de verontruste kijk op de toekomst waarbij social media als een hedendaagse Big Brother parasiet in het sociale leven binnendringt. Nog steeds staan ze met hun linkse idealisme strijdbaar op de barricades, al gebruiken ze daarvoor zelf ironisch gezien steeds meer het gevreesde internet. Ook voor The Ex is het een hedendaags middel om een grotere groep volgelingen te bereiken, maar wordt het in een propaganda context gebruikt.
Het donkere krassende Getatchew is een instrumentaal stuk geïnspireerd door de Ethiopische saxofonist Getatchew Mekurya. Het levert The Ex nog een mooi staartje op, als deze muzikant ze als begeleidingsband voor Moa Anbessa vraagt. Een samenwerking die in 2006 in twee tournees een vervolg krijgt; de eerste alleen in Europa, en twee jaar later met het op dans gerichte muziekgezelschap Fendika.
Met het sterk ritmische Theme From Konono wordt de tweede plaat luidruchtig opgestart. Deze epische revolutionaire beats herplaatsen je in de Derde Wereld waar ze muziek en zang als machtsmiddel gebruiken om zich tegen onderdrukking, racisme en alle andere vormen van onrecht te verzetten. Het daarop volgende Eritrese vrijheidslied Huriyet over verbroedering tussen verschillende volken in een land zonder rassenstrijd en haat haakt hier perfect op in.
Soldaten die machteloos toekijken bij het misbruik van een jong slachtoffer staat confronterend in Sister centraal. De rumoerige noise verplaatst zich in de opgekropte woede van de observator waarbij de krachtige G.W. Sok woorden een versterkende rol hebben. Confusion Errorist en Henry K staan voor de grootschalige handel in wapens waar ook het Westen zijn hand in heeft, en wat later nog een pijnlijke navolging in de gewelddadige aanslagen en schietpartijen op scholen krijgt. Turn is een wilde voortzetting van het altijd kritische The Ex. Zelfs na 25 jaar hebben ze nog niks van het energieke geluid ingeboet waarmee ze vanaf de jaren tachtig hun onvrede bekrachtigen.