Het overlijden van Hans Kok zorgt binnen de krakersbeweging voor heel veel opschudding. Deze activist wordt op 24 oktober 1985 tijdens de hardhandige woningontruiming in de Schaepmanstraat te Amsterdam opgepakt. De volgende ochtend werd hij levenloos in een politiecel gevonden. Zijn dood roept veel vragen op. Komt het door een combinatie van drugs en drank, en de toediening van een kalmeringsmiddel? Verwaarlozing en zijn verslechterende lichamelijke conditie; leidend tot een fatale longontsteking? Politiegeweld? Vragen waar door niemand een duidelijk antwoord op geeft. Omdat de autoriteiten bang voor een escalatie tussen de punkers en de politie zijn wordt Hans Kok na middernacht op 29 oktober zwijgend begraven.

De confrontaties tussen de krakersbeweging en de politie worden heftiger. Steeds harder grijpt de ME in, waarbij het al lang niet meer om het bewaken van de orde gaat. Loodrecht staan beide groeperingen woedend tegenover elkaar. De dood van Hans K. is hierbij het breekpunt, zeker als de politie bewust hun rol hierin afzijdig houdt. The Ex is door deze dramatische gebeurtenis zeer geraakt. Bij de elpee Too Many Cowboys uit 1987 zit een bijzondere flexisingle toegevoegd, welke misschien nog meer dan de plaat de aandacht opeist. Het gaat hier om het heftige Wie Vermoordde Hans K.?.

De gesproken tekst is door Nico van Apeldoorn geschreven, die halverwege de jaren zestig bij de protestbeweging Provo naam maakt. Hij is ook de grote man achter de pamflettenreeks Gramschap, die vanaf 1978 als propaganda onder bevriende anarchistische kunstenaars en linkse boekhandels verspreid worden. De opbouw heeft veel raakvlakken met de houding van Pontius Pilatus, die zijn handen in onschuld wast, en zich hierdoor niet voor het stervensproces van Jezus Christus aansprakelijk stelt. Ook hier wordt gepoogt om de schuld van de daad op een ander te schuiven. Het wijzende vingertje gaat vluchtend de ronde, en er is niemand die de verantwoordelijkheid op zich neemt.

Tijdens een poëzieavond in het begin van 1987 staat Nico samen met gitarist Beat Cornaz en saxofonist Kees van de Haak op het podium. De indrukwekkende bewuste politieke tekst wordt live voorgedragen. Er overheerst voornamelijk stilte, pas tegen het einde barst het gejuich los. De opgewekte indruk is zelfs nu nog steeds voelbaar. De treurnis in de track wordt door jazztonen die veel gelijkenissen vertonen met de gedreven rituele missen uit New Orleans. Prachtig door het maanlicht geblaas van Kees van de Haak vormgegeven.

De uitvoering is lichtelijk op de folksong Who killed Davey Moore van Bob Dylan gebaseerd, maar daarmee doe je het tekort, niet alles is tot het werk van deze poëet te herleiden. De dreiging die ze in het nummer overbrengen heeft veel meer van een huiveringwekkend hoorspel weg. De gemeende bloedstollende voordracht is in kwaadheid doordrenkt. De kracht zit hem in het duidelijk articuleren van de woorden, waardoor deze nog doeltreffender hun weg vinden.

Het is te eenvoudig om deze voordracht zonder een duidelijk statement op plaat te zetten. Bewust is er door The Ex gekozen om zichzelf hierin afzijdig op te stellen en alleen de rol als doorgeefluik op zich te nemen. Voor de vormgeving kiezen ze niet voor korte slogans en slordig geschreven zinnen, de single is netjes in een duidelijk getypte brief verpakt. Een aanklacht aan de maatschappij, de gezagvoerders en de uitvoerders van de vastgelegde regels en wetten gericht. Voor The Ex is dit een belangrijke stap in hun ontwikkeling. Het is gemakkelijk om de frustraties van je af te schreeuwen, nu is de tijd rijp om dit in iets positiefs om te zetten.

Too Many Cowboys is veel meer dan zo maar de volgende The Ex plaat. Sterker staan de doelstellingen van de band op de voorgrond. In krantvorm wordt het idealisme vormgegeven. Als tegenbeweging richten ze zich op de Do It Yourself movement, met het zelf zonder subsidiegeld van de overheid opzetten van eigen opnamestudio’s, krant en concertzaal. Buiten de grens steunen ze gelijkgezinden in Nicaragua en El Salvador om daar scholen te bouwen, regie en geldbesteding in eigen hand houdend. In het verleden is al vaak genoeg gebleken dat de opbrengst van breed opgezette acties vaak op de verkeerde plekken terecht komt.