In het voorjaar van 1983 verschijnt de derde elpee van The Ex: Tumult. De hoes van het door Jon Langford (The Mekons) geproduceerde album wordt gevormd door het beeld van een uitbrekende gevangene. Het is representatief voor de songs op Tumult, die veelal handelen over oppressie, machtsmisbruik, vrijheidsinperking en militarisme. Hiernaast kun je het met een beetje fantasie ook zien als een symbool voor de band The Ex die zich losmaakt van het muzikale idioom van de punk en hardcore, al was die ontwikkeling al vrij snel na het debuutalbum uit 1980 in gang gezet.

Opvallend op Tumult zijn de veelal zware, machtige drums. De baspartijen op de plaat zijn stevig en krachtig, de gitaren snijdend en de confronterende zang van G.W. Sok is onontkoombaar. Het zijn echter de drums die vaak in eerste instantie de aandacht trekken. Direct met opener Bouquet Of Barbed Wire wordt een stevig bouwwerk opgetrokken. Een bouwwerk met een boodschap. Alertheid is geboden want: ‘Strange flowers growing in the field of free speech’.

Op Hunt The Hunters keert de band zich tegen de zeehondenjacht. Ook hier monumentale klappen. Red Muzak (‘Stop the press! Here’s the playlist of our NATO general’) is een drukke, galopperende track die eveneens flink wordt aangejaagd vanaf de drumkruk. Ook O.S.L. (New Schvienhunt League) is hectisch, niet in het minst door de soms ratelende drums.

Tumult is een product van zijn tijd, dat is direct duidelijk en wordt gaandeweg alleen maar helderder: Happy Thoughts, bijvoorbeeld, behandelt werkloosheid en fatalisme (‘Wait for the big bang’) en het thema van Squat! is vanzelfsprekend. De teksten van G.W. Sok zijn glashelder en recht door zee, al gaan ze vaak net even verder en zijn ze soms net even spitsvondiger dan die van de meeste strijdbare punksongs in de voorgaande jaren.

Een enkele keer laat The Ex de teugels vieren: F.U.N.E.I.D.Y. is persoonlijk, klein en blijft buiten de politieke arena en Black And White Statements is muzikaal beduidend lichtvoetiger dan de rest van de plaat. Dat doet echter niets af aan het feit dat Tumult een indringend en bij vlagen uitputtend album is.

Vergeleken met de voorgaande platen van The Ex, History Is What’s Happening en Dignity Of Labour, verkoopt Tumult teleurstellend. De eigenzinnige koers van de band lijkt het verlies van sommige ‘oude’ fans met zich mee te brengen. Binnen de band vinden ook enkele veranderingen plaats: Bas, bassist, verlaat de band. Zijn plaats wordt ingenomen door Joke en Luc. Laatstgenoemde zal bijna twintig jaar lang deel uitmaken van de band.

Ondanks de wat tegenvallende ontvangst van Tumult gaat The Ex onverdroten verder met spelen en opnemen, in binnen- én buitenland. Later dat jaar doet de band bijvoorbeeld een sessie voor de BBC, bij John Peel.