Ummagumma is het vierde album van Pink Floyd. Het dubbelalbum bleek in al haar facetten de perfecte voorbode van datgene wat Pink Floyd gedurende de jaren 70 zo groot zou gaan maken.

Ummagumma, uitgebracht in 1969, blijft voor mij altijd verbonden met het moment dat Pink Floyd tijdens het Kralingen Popfestival in de nacht van zondag op maandag (28 en 29 juni) Set The Controls For The Heart Of The Sun inzette. Het was zomer 1970.

Nu, na lange tijd hoor ik het album weer in de geremasterde versie, uiteraard als onderdeel van het live-album samen met Astronomy Domine, Careful With That Axe Eugene en A Saucerful Of Secrets. Ummagumma is een dubbelalbum en bestaat uit een live en een studio-album. Het live gedeelte heeft de tand des tijds zeker doorstaan, Astronomy Domine is nog steeds geweldig, sferisch en compositorisch erg sterk en dat geldt voor alle 4 tracks van het live-album. Zoiets is nooit meer gemaakt! Careful With That Axe, Eugene, begint rustig maar als je dromerig begint te worden, word je door Roger Waters beroemde schreeuw ruw uit je gemijmer weggerukt en kunnen je oren opboksen tegen een betoverende wall-of-sound. Dit is een muzikale trip waar je ook in die tijd geen LSD voor nodig had.

Set The Controls For The Heart Of The Sun blijft mijn all-time Pink Floyd favoriet, met een fantastisch drummende Nick Mason. De lijn van de filmsoundtrack More wordt hier consistenter doorgetrokken. Heeft Set The Controls een lichtvoetige sfeer, A Saucerful Of Secrets is duisterder, meer experimenteel, het lijkt nachtmerriemuziek maar het is dan ook ’n instrumental met oorlog als onderliggend thema. Het gitaaregotisme in het midden wordt op den duur monotoon pas tegen het eind (de track duurt meer dan 10 minuten) komt er meer variatie en deelt Pink Floyd mee in de symfonische rocktrend van die tijd.

Op het studio-album zijn de solistische en compositorische escapades van de vier bandleden (Roger Waters, Rick Wright, David Gilmour, Nick Mason) te vinden. Die solodelen zijn nogal verschillend van elkaar en soms nogal ontoegankelijk. Er wordt hevig geëxperimenteerd, het zijn fragmenten, compositie-exeperimenten. Het uit vier delen bestaande Sysyphus is een avantgardistisch solo-project van toetsenist/pianist Rick Wright met elementen uit de klassieke muziek (Stockhausen). Waters zet in Grantchester Meadows het Engelse platteland muzikaal neer, hij zingt over rivieren en bomen in een song die veel gemeen heeft met Green Is The Colour op More. Dit zou ook filmmuziek kunnen zijn. De daaropvolgende track van Waters is een bizarre soundcollage met een extreem lange titel: Several Species Of Small Furry Animals Gathered Together In A Cave And Grooving With A Pict – met als komisch slot het door trapgeluiden ingezette dood meppen van een vlieg. Gilmour’s The Narrow Way begint met akoestische gitaar, is erg mooi, poëtisch (deel 1 en 3), duister, gloomy, excentriek (deel 2) en dan is er als slot The Grand Vizier’s Garden Party waarin drummer Nick Mason experimenteert met drumsounds.

De bandleden zelf vinden Ummagumma artistiek niet zo geslaagd, mijns inziens was het live album dat wel en is het ‘t eerste meesterwerk van de band. Het studio album is te veel los zand, er staan zeker interessante stukken op en wellicht was dit experimenteren nodig om tot de daarop volgende meesterwerken te komen!