Deel 24 in de reeks Postpunk Nederland, een serie artikelen over interessante Nederlandse bands die opkwamen na de punkgolf van 1977, 1978. Eigenzinnige, vaak ondergewaardeerde bands die blijvend applaus verdienen. Deze week het voorlopig laatste deel tot oktober: Neon, De Artsen en The Gentry.

Neon

Tussen 1978 en 1981 is de band Oxydator actief in en om Eindhoven. De band, bestaande uit tieners, maakt punk en new wave. Snel en melodieus. De groep weet het zelfs tot een optreden in Paradiso te schoppen. In 1981 gaat men verder als Neon. Bands als The Cure en Joy Division laten meer en meer hun sporen na bij Neon, wat resulteert in een open en plechtig geluid. In 1981, met Dirk Polak achter de knoppen, neemt Neon de ep A Day In The Land of Lost Horizons op. De plaat verschijnt in oktober van dat jaar op Sublabel, een aan Torso gelieerd label.

De ep is zonder meer een van de betere waveplaten van Nederland. Opener en titelnummer A Day In The Land Of Lost Horizons bouwt zorgvuldig op en wordt gedragen door bas en drums met daarboven dunne en effectieve gitaarlijnen. De klaaglijke zang en de spaarzame, sfeervolle toetsen dragen verder bij aan de wat ‘unheimische’ sfeer. Standing On The Other Side kent een nog grotere rol toe aan drums, percussie en bas. Het basgeluid dat Joost Willemsen hier aan zijn snaren ontlokt is divers en geeft het nummer emotionele diepgang. Liquid Gold is directer. De gitaren en drums zijn voller, dwingender en de paar akkoorden die worden gebruikt, zijn trefzeker. De rimshots en de versnellingen op het prima Icemen houden de aandacht verder vast, terwijl afsluiter Duet een goede drive combineert met het verrassende geluid van hoorn.

A Day In The Land Of Lost Horizons trekt de aandacht en de band wordt in de winter van 1981 door OOR geïnterviewd in de kerk waar de band oefent. De link naar gotische en psychedelische muziek wordt snel gelegd (“Pijlers van de Neon-gothiek”). Zanger/gitarist Adri Schrover: “Naar psychedelische muziek heb ik nooit geluisterd, maar misschien hebben Joy Division en Echo & The Bunnymen dat wél.” Het geluid van de band is niet echt bedacht, maar gewoon zo gegroeid. Adri: “De laatste tijd krijgt het steeds meer één vorm. Er zijn ook een ontzettende hoop nummers bij gekomen. Ik weet niet wat ik mankeer, maar we zullen er maar zoveel mogelijk van profiteren. Ik sta er sowieso van te kijken dat ik er toch nog iets fatsoenlijks uit weet te krijgen. In de band waar ik vroeger in speelde, weer er geeneens naar mijn nummers geluisterd. Ze leken dan ook nergens op! Er zit echt een hoop frustratie in Neon.”

En waar die doem vandaan komt? “…het is gewoon een weerspiegeling van je omgeving. Ergens vind ik het een positieve ontwikkeling zoals die nu gaande is: de oergevoelens komen er steeds meer uit bij de mensen… Ik voel op het ogenblik een steeds groter wordende dreiging om me heen. Angst, paniek, overspannen gedoe. De mensen kunnen steeds minder over hun eigen leven beschikken… En concretere dingen: giflozingen, de verregaande verrotting van alles. Dat komt er tóch uit en vandaar wellicht die doemsfeer. Maar we leven er niet steeds mee. Er zit ook een stuk plezier in deze band.”

Neon treedt op in heel het land, soms als voorprogramma van bekende Britse bands als Echo & The Bunnymen, Simple Minds en The Undertones. Omdat Neon meerdere malen met Echo & The Bunnymen optreedt, leert men het viertal uit Liverpool beter kennen. Adri Schrover geeft na een optreden in de Effenaar een feest in het huis van zijn ouders, die op vakantie zijn. Drummer Pete de Freitas en zanger Ian McCulloch blijven zelfs slapen na het feest, blij dat ze zijn weer eens in een goed bed te kunnen liggen. Als Schrover later de Bunnymen in Liverpool opzoekt is De Freitas de gastvrijheid in Nederland niet vergeten.

Neon lijkt op doorbreken te staan en krijgt in 1982 zelfs een vermelding in OOR’s Popencyclopedie. De band speelt regelmatig live dat jaar, waaronder op Beeckestijn Pop, met onder meer de Urban Heroes. Helaas komt het nooit meer tot een tweede album. De Eindhovense band zal voor altijd verbonden blijven aan die ene, boeiende plaat uit 1981.　

De Artsen

Peter Visser, gitarist bij De Artsen vertelt in 1989 tegen OOR: “Eigenlijk zijn wij de band van de omgekeerde wereld.” De voorkant van het album Conny Waves With A Shell is de achterkant. En op de voorkant staat wat links moet rechts en vice versa. “Er zijn weinig mensen die de hoes echt mooi vinden. Er zijn ook mensen die vinden dat het de allerlelijkste hoes van de wereld ooit is. Wat dan weer beter is dan de op-één-na-lelijkste hoes ter wereld. Want zo valt ie tenminste op.”

Reinier Veldman, Joost Visser, Peter Visser en Herman Bunskoeke maken sinds 1986 muziek als ‘De Artsen’. De naam ‘De Artsen’ stamt nog uit hun studentikoze periode aan de Kunstacademie in Arnhem. Inmiddels wonen drie van de vier Artsen in Amsterdam. Peter: “De eerste twee jaar was gepruts, toen hebben we anderhalf jaar niks gedaan. Daarna zijn we wekelijks gaan oefenen. En onze boekers vonden dat we een demo moesten hebben. Die hebben we opgenomen vorig jaar zomer en met die ervaring dachten we dat het wel tijd was om een plaat te maken. Maar een plaat kost veel geld.”

De heren lenen geld en schrapen de verdiensten van optredens bij elkaar. Het debuut Conny Waves With A Shell verschijnt in 1989 en komt uit in een tijd dat de vaandeldragers van de Nederlandse gitaarmuziek zich voornamelijk met meer traditionele gitaarrock, garage of punk bezighouden (Fatal Flowers, Bad To The Bone, Jack of Hearts, Claw Boys Claw). De naar eigen zeggen “monotone hits” op het debuut van De Artsen trekken in 1989 snel de aandacht van de pers. Vergelijkingen met The Feelies en The Fall worden gemaakt, maar De Artsen hebben vooral een eigen, eigenwijze stijl.

De albumopener Horrid Kitchen ligt wat in de lijn van Eastcoast-bands als The Feelies, Yo La Tengo en Television maar verderop laten de heren meer landelijke popsferen horen: Hey Joe, Farmer’s Attempt, het aanstekelijke 10 Grains en het sterke Down The Road. Monotonie en niet alledaagse teksten zijn duidelijke kenmerken van De Artsen: de luchtige en poppy titeltrack en het zweverige She’s In Love krijgen hierdoor iets dwars over zich. De Artsen kunnen bijzonder spannende muziek maken, zoveel blijkt wel uit het gitaarwerk op Miss Understood en het boeiende Dogs, een hoogtepunt in de nederpop.

Adel verplicht en De Artsen worden op de podia verwacht. De band vindt soundchecks al moeilijk, laat staan optredens. “Ik heb tot vier maanden geleden altijd een potje Norit mee moeten nemen,” aldus Peter. “Soms kijk je elkaar aan en dan moet je gewoon lachen, zo goed gaat het. Maar soms gaat het zo van oooo, Jezus, hoe rekken we dit optreden tot de tijd vol is.” Het beste optreden tot dusver vond plaats in Zaandam, toen er niemand in de zaal was.

De heren Artsen brengen in 1991 nog een plaat met oefenruimtemateriaal uit. Dit Out Of Sack kan niet in de schaduw staan van Conny Waves With A Shell, al kruipt in Hail Like A Horse en Down The Road wat van de latere klasse van de band naar boven.

In hetzelfde jaar sluiten De Artsen hun praktijk. Peter Visser en Herman Bunskoeke duiken al snel op in Bettie Serveert, samen met Carol van Dijk (voormalig geluidsvrouw van De Artsen) en Berend Dubbe (ex-roadie van – jawel – De Artsen). Het fraaie debuutalbum van Bettie Serveert, Palomine verkoopt al snel veel en veel beter dan Conny Waves With A Shell, dat een cultplaat zal blijven.

The Gentry

Het is niemand minder dan John Peel die in 1984 het Noord-Hollandse The Gentry een zetje in de rug geeft. De vermaarde Britse dj draait het debuutalbum Fragments Of Truth van het kwartet in zijn VPRO-radioshow, zodat de groep uit Wormer in een klap een flink publiek bereikt. Wat al snel duidelijk wordt, is dat The Gentry beduidend minder punk klinkt dan hun streekgenoten The Ex en Svätsox. De band klinkt donkerder, romantischer en minder ruw en laat uitgesponnen tracks als Fragments Of Truth en Vision Of A Landscape horen op zelfverzekerde en overtuigende wijze met een ander geluid te kunnen komen.

Fragments Of Truth verkoopt zo’n 500 exemplaren. De plaat kostte slechts 1500 gulden zodat de band er niet bij in schiet. Bovendien wordt The Gentry vrij vaak voor optredens gevraagd. De band speelt midden jaren tachtig regelmatig in de regio, op podia als De Waakzaamheid en Drieluik bijvoorbeeld. Het levert de band ook nog een plekje op de verzamel-elpee Emma Presenteert op, naast landgenoten als The Ex, Morzelpronk, Zowiso, Sjako! en Svätsox en buitenlandse groepen als Negazione en Sonic Youth.

In 1986 brengt The Gentry de elpee Solitary uit. Het album, opgenomen in februari in Joke’s Koeienverhuurbedrijf kost 2000 gulden en belooft veel. Mutual Distrust is de gloedvolle, fraaie opener die de internationale allure van The Gentry onderstreept. Solitary moet het echter zonder de steun van Peel doen. De VPRO-huurling heeft namelijk net afscheid van Hilversum 3 genomen. Mede hierdoor wordt de plaat slechts op kleine schaal opgepikt. Dat is te betreuren want het sfeerrijke, ruimtelijke en licht melancholieke album kan zich bij momenten meten met het werk van bijvoorbeeld The Chameleons, And Also The Trees, New Model Army en Echo & The Bunnymen. Een combinatie van stemmige romantiek en kracht.

Veel geld komt er echter niet binnen bij The Gentry – de band bestaat uit twee studenten en twee werklozen – en de band ziet zich in 1988 gedwongen het nieuwe album Growing Up Absurd slechts een cassette-release te geven. The Gentry toont aan nieuwe wegen te blijven zoeken en invloeden van relevante hedendaagse Amerikaanse gitaarbands als Sonic Youth, Wipers en Hüsker Dü zijn hoorbaar.

Eind jaren tachtig, begin jaren negentig blijft het echter relatief stil rond The Gentry. In 1991 verschijnt nog een laatste demo maar in september van dat jaar houdt de band ermee op. Het zal echter niet het laatste teken van leven blijken want in 2011 verschijnt de comebackplaat On The Margins Of Essence, een album waarvan de titeltrack overigens al uit 1989 stamt. De band krijgt weer wat pers en het is te hopen dat in de slipstream hiervan de oude platen een nieuw publiek weten aan te boren.

Voorgaande aflevering Postpunk Nederland: Kobus Gaat Naar Appelscha, Weekend at Waikiki