De Kift
Vlaskoorts
Twee jaar na Gaaphonger komt De Kift met Vlaskoorts. De plaat markeert de verhuizing van Oost-Knollendam naar Koog aan de Zaan en klinkt minder ruw en confronterend dan zijn voorgangers. Ferry Heijne is nu de voornaamste stem op het album. De titel staat voor een kwaal onder vlasbewerk(st)ers, een ijlende toestand die doorgaans werd bestreden met jenever. Vlaskoorts handelt over een plattelandsgezin dat uit elkaar is gevallen. De Kift schetst een muzikaal familieportret, een weemoedig luisterboek, verpakt als een tv-gids met op de voorkant de opa en de vader van zanger Ferry Heijne.
Krachtig koper en strakke ritmiek op Almanak trappen de deur in voor het opvallende familiedrama Moeder waarin de hoofdpersoon ‘in het goud van de dalende zon’ terugblikt op betere, onschuldigere tijden. Minimale begeleiding bekrachtigt deze persoonlijke mijmeringen. Verderop is Kom mee een nog indringender hoorspel. Vergankelijkheid en puurheid in een plechtig samenzijn van moeder en zoon. Treurmars Orenmens is een dramatisch hoogtepunt over zwijgzaamheid en verlangen: ‘Hoe graag had ik niet ooit…’, aldus Heijne. ‘Een hand voor mij is witter dan een bloem’.
Toch klinkt De Kift regelmatig luchtiger dan op de voorgaande twee albums. P. is lichtvoetig en bijna jolig. Vleermuis valt op door een levendig drumgeluid en avontuurlijke postpunkritmiek. Ook het memorabele Rolfie, over een sprekende hond, ademt sferen van de vroege jaren tachtig, verrijkt met tijdloze Kift-elementen. Vanuit een fijn gitaarmotiefje, dat vaker opduikt op het album, ontvouwt Oe zich als een bijna-popsong. Maar wel eentje van de andere soort, met spoken word en koor. Biggenfarandole is verderop engszins vergelijkbaar, zij het dat hier de lichtelijk bizarre koorzang veel meer de aandacht grijpt.
Ook op Vlaskoorts doet De Kift weer een goede greep uit de wereldliteratuur. De band haalt Jerofejev en Flannery O’Connor aan en keert terug naar beproefde namen als Werner Schwab, Jan Arends en Wolfgang Borchert. De band vertaalt de wederom donkere thematiek op Vlaskoorts, zoals gezegd, in minder confronterende muziek en voordracht dan voorheen. Een nummer als De zon is exemplarisch, hier komt veel samen en dit resulteert in een toegankelijk en prettig golvend nummer dat echter genoeg haken en persoonlijkheid kent om te boeien. Muur muur komt qua muzikale dwarsheid dichterbij de eerdere platen van De Kift maar dit weerbarstig voortstappende nummer is nog steeds lichter van toon dan het meeste werk op Krankenhaus en Gaaphonger.
Het luchtigere muzikale karakter van Vlaskoorts neemt echter niet weg dat ook deze plaat weer stevig ‘binnenkomt’. Minder grofgesneden betekent niet minder overtuigend. Het album is dan ook minstens zo goed als zijn voorgangers en maakt van De Kift een van de meest gerespecteerde groepen in Nederland.
In 2000 volgt nog een verfilming van Vlaskoorts: De ijzeren hond. De Kift gaat met de film op tournee en integreert deze in hun voorstellingen. Nog veel later, in 2016, vinden een aantal nummers van Vlaskoorts in een nieuwe versie hun weg naar de plaat die De Kift samen met Rats On Rafts maakt