Een mooie vrijdagmiddag in Amsterdam, in december 2023. Ruimte en tijd voor een gesprek met de beste singer-songwriter die Nederland rijk is. Alex Roeka mag daar misschien zelf niet van overtuigd zijn, zijn albums spreken boekdelen. En nu, om te vieren dat hij meer dan tien jaren artiest is op het Excelsior-label, verschijnt er een verzamelaar, Nachtcafé, een prachtige release op vinyl. Voor het eerst Alex op vinyl. De bijbehorende tour start meteen na zijn huidige tour voor Nieuwe Dromen. Van een pauze tussen de twee tours is niet echt sprake. Met het enthousiasme dat Alex in zijn muziek weet te leggen, was het tijd om samen het gesprek aan te gaan over Nachtcafé, over muziek, over het leven, de liefde en over wielrennen, de passie die Alex al van jongs af aan bezig houdt. Dit is deel 3 van een driedelig interview. Op 3 februari  februari verscheen het eerste deel, op 10 februari deel 2.

WiM: Hoe actief luister je nu nog naar nieuwe muziek? Ik ben wel wat een oude lul geworden. Dat betekent dat ik veel meer moeite moet doen dan vroeger om nieuwe dingen te appreciëren. Als vroeger iets nieuws uitkwam, dan stond je meteen een beetje op je kop. Denk maar eens aan Derek and the Dominoes met Layla. Dat sloeg meteen als een bom in. Maar nu, als er een plaat ( uitkomt, moet ik toch vijf of zes keer luisteren. Het lijkt wel alsof ik verstopt zit met het verleden. Ik luister eigenlijk het liefst naar oude muziek. Bijvoorbeeld The Rolling Stones.

Die nieuwe plaat, het is oude muziek eigenlijk, vintage Stones, maar toch op een iets minder niveau vind ik.  Een paar nummers wellicht uitgezonderd, maar eigenlijk hoor je soms gewoon Tumbling Dice revisited. Maar ja, die mannen die zijn ook al rond de 80. Misschien al de 80 gepasseerd. Tegelijkertijd, ik zette die eerste single op en toen werd ik echt weggeblazen. Zou dat nou echt nog zo geweldig gespeeld worden door Keith met die vingers vol artrose? En zo krachtig gezongen door Mick? Met alles wat die mannen in hun verleden gedaan hebben. Hoe dan? Dan zou je toch verwachten dat ze in een verpleeghuis zitten, met een wandelstok of zo en niet zo strak staan te rocken. Ik vraag me echt af of we hier nu echt naar the Stones zitten te luisteren.

WiM:  Als je terugkijkt naar je tijd bij Excelsior, had je bij de start al het idee dat het zo zou kunnen lopen, dat het zo duurzaam zou zijn? Ik zat destijds bij Coast To Coast en ik zag er tegenop daar weg te gaan. Ik had de vraag gekregen om Ferry Rooseboom te bellen en mijn vriendin drong daar ook op aan. Ik wist wel dat het een vooruitstrevend label was en dat het toffe mensen waren, dus ik vond het wel ook een hele eer dat ik benaderd werd. Ik realiseerde me dat het allemaal wel een beetje rauwer zou worden allemaal. Maar ze hebben niet zo heel veel invloed gehad hoor eigenlijk of ze hebben het heel zorgvuldig en ongemerkt gedaan. We werkten op de eerste plaat ook al met drums, maar goed het heeft zich allemaal een beetje uitgekristalliseerd. En ja, nu ben ik enorm blij dat ik daar zit. Enorm blij.

WiM: Toch ook, wat er aan wielersongs werd uitgebracht, dat was toch ook via Excelsior: Ja, die Sint Willebrord Sessies, en Lance The Rock Opera, daar zat Bert Wagendorp, van de Volkskrant, achter. Die houdt ervan dat soort projecten te doen en die kan met de raarste ideeën komen. Eerst al met zijn complimenten over De Rode Vod, dan ben je  voor zo’n man. En ja, dat in combinatie met wielertijdschrift De Muur, toen kwam Bert op het idee op om een plaat met wielerliedjes te maken. Juist ook omdat ie van muziek houdt. En dat moest dan in Sint Willebrord omdat daar ook een aantal wielergrootheden vandaan komt, Wout en Rini Wagtmans, Wim van Est. Daarbij bedacht hij dat dat dan ook bij een mecanicien in de schuur moest worden opgenomen. En dat werd toen inderdaad door Excelsior uitgebracht. Die waren en zijn altijd voor  dat soort dingen in.

Ik begrijp nog steeds niet waarom we met Lance de rockopera niet meer gedaan hebben, maar ja, het is natuurlijk ook wel lastig om zoveel artiesten bij elkaar te krijgen. Dat hadden we ook naar België moeten brengen. Uiteindelijk hebben we maar een beperkt aantal optredens gedaan, misschien maximaal 5. Prachtige nummers, veelal door Jan Willem Roy geschreven.

Ik was het niet helemaal eens met de insteek van die rockopera. Vanzelfsprekend was dat het goede recht van de schrijver, van Bert. En het paste in de setting van de barkeeper die het verhaal doet en met Armstrong bevriend was, maar in feite werd de vrouw die het durfde op te nemen tegen Lance Armstrong hier in een kwaad daglicht gesteld. Zij, Betsy Andreu, maakte zich enorm zorgen toen ze in het ziekenhuis hoorde wat Lance nam en dus ook haar man, de wielrenner Frankie Andreu. Zorg voor de gevolgen van doping op de gezondheid van eventuele kinderen, maakte dat zij het aankaartte. Zij had de ballen om Lance aan te klagen. Ik had gewoon waardering voor haar, terwijl zij de volle lading over zich heen kreeg omdat ze het openbaar maakte. Die kant van het verhaal had juist best ook belicht mogen worden. Nu is het verhaal eenzijdig, ook al loopt het zo misschien wel prettiger.

WiM: Hebben jullie als artiesten die toen samenwerkten nog wel eens overwogen om iets samen te doen op dit vlak? Dat hebben we zeker wel eens bedacht, ja. Een idee was om iets te doen bij Carrefour de l’arbre uit Parijs-Roubaix. Een hartstikke mooi idee en zeker als we er allemaal een liedje voor zouden schrijven. Heel mooi om dat te doen daar bij die laatste kasseienstrook van Parijs Roubaix. Daar een plaat opnemen in dat café. Het is er gewoonweg niet van gekomen. Misschien heeft Bert dat idee nog wel in zijn hoofd. Maar ja, hoe doe je dat dan?  Studio inrichten etc. Die hele logistieke expeditie. Het is er tot nu toe niet van gekomen. Maar zeker, met Matthieu van der Poel als held zou dat een mooi idee zijn.

WiM: In hoeverre hebben jullie met de verzamelaar ook bedoeld een breder publiek te bereiken? Nee, daar heb ik en waarschijnlijk ook Excelsior niet over nagedacht. Ze hebben vooral gedacht over de vraag of het leuk zou zijn om vinyl uit te brengen van mijn werk. En dat wilden ze heel graag. Ik heb nog aangegeven dat ik niet het idee had dat mijn publiek daar op zou zitten te wachten, maar dat is wel gedaan, 500 stuks. Maar Excelsior richt zich daarbij bij mijn weten niet op marktvergroting. Daar zijn ze niet zo mee bezig. Als ze het doen, dan heb ik het in ieder geval nog niet gemerkt.

Dat was wel destijds bij Coast to Coast het geval, daar werd gekeken naar wat ik verkocht had. Ik heb dat bij Excelsior nog niet gezien. Het is een low profile bedrijf dat opereert vanuit één kamer. Ze hebben een goede naam opgebouwd door hun eigen ding te doen. Dat wordt dus juist ook heel erg gewaardeerd. Ze doen echt hun eigen ding. De pers vindt dat geweldig. En het werkt. Door een gesprek met Lenny Kuhr kwamen ze er toe met haar  een album maken. Hoe bijzonder is dat? En zo kwamen ze ook aan mij. Ik was bij de bruiloft van de bassist van Triggerfinger, Lange Polle, en daar begon ik te zingen en die jongens van Triggerfinger stonden toevallig op het podium en begonnen mee te spelen. En Ferry was daar ook én toen wilde hij wel weten wie ik was. Daarna kwam die oproep om te bellen. Ze doen gewoon wat ze leuk vinden.  En dat werkt dus goed.

WiM: Het past ook wel bij jou. Ja, dat klopt wel. Ik ben ook niet zo van dat winst- of marketinggerichte.

WiM: Wat vind je dan in dat perspectief van Spotify? Spotify is geweldig als het gaat om het ontdekken van nieuwe muziek! Ik houd ervan. Zoveel muziek om te ontdekken, om van te genieten.

WiM: Hoe kijk je dan naar hun verdienmodel als artiest én als collega-artiest? Het is toch wonderlijk dat zij aan streaming meer verdienen dan de artiesten én dat vanaf het nieuwe jaar je onder een aantal streams niet eens meer opbrengsten krijgt toebedeeld. Die opbrengst komt dan ten gunste van andere artiesten en bands die wel een minimaal aantal streams halen. Bovendien, hoe zij ook kijken naar artiesten, investeren in Artifical Intelligence op defensiegebied en een duur sponsorcontract voor FC Barcelona vindt Daniel Ek, de grote man achter Spotify goede keuzes. Als je daarbij neemt dat er in het laatste kwartaal meer dan 1500 mensen ontslagen werden bij Spotify, dan zou je dat aan het denken moeten zetten. Ik heb me hier nooit in verdiept. Ik gebruik het vooral vanwege het ontdekken van muziek. Ik zal dit onderwerp in ieder geval bij Excelsior aankaarten. Zij maken hun keuzes ook altijd zeer bewust. Ik ben benieuwd naar hoe zij hier naar kijken.  

WiM: Je bent een empathisch mens. Dat weet ik niet. Als ik op mijn kamer liedjes aan het schrijven ben en niet om kijk naar mijn vriendin, dan is dat niet empathisch. Ik ben dan echt heel erg op het schrijven gefocust. Op dat moment kijk ik niet op of om. Ik kan dan achteraf wel zien dat dat niet empathisch was. Dan ben je er gewoon niet geweest. Ik kies eigenlijk altijd voor de muziek. Dat heb ik gedaan tijdens heel veel momenten. Ook terwijl mijn vriendin van concert naar concert reed. Dan zat ik op de achterbank te spelen en ging de muziek voor.

Ik heb wel ten opzichte van mijn vriendin gefaald in die zin dat ik te weinig aandacht voor haar heb gehad. Ik vind het eigenlijk wel dat muziek altijd voorrang heeft, ja. Maar in mijn zuivere beleving van het leven vind ik het eigenlijk niet. Ik vind dat het menselijke voorrang moet hebben, weet je wel. Als je mij vraagt wat ethisch is, dan heeft het menselijke altijd voorrang. Maar doe dat maar eens. Als je zo gek bent dat je altijd liedjes wilt schrijven, dan is dat verre van gemakkelijk.

WiM: Als nou je opvoeding anders was geweest en achtergrond dus ook, had je hier dan nu ook gezeten? Als ik een andere moeder had gehad had, dan was er vast iets anders uitgekomen. Mijn moeder had een zekere literaire inslag en die kon schrijven en die maakte ter gelegenheid van familiefeesten hele musicals. Als ik een andere moeder had gehad, was ik misschien wel crimineel geworden. Of wielrenner.

Iets heel geks, maar mijn opa van vaders kant, die had een brouwerij en ik vind het zo gek dat ik altijd op zoek ga naar cafés. Dat komt wel door die familie. Ik ging vroeger ook wel mee als ze bier gingen leveren. Ik vind het nog steeds zo gek dat dat er bij mij zo in zit. Ik drink niet meer, maar ik blijf gek op cafés. Dat moet genetisch zijn.

Ik heb niets met genealogie. Maar er is wel een gast die dat uitgezocht heeft en ja dan krijg je allemaal feitjes, weet je wel die en die is daar en daar geboren, dat soort verhalen. Maar er is een verhaal over een broer van mijn opa, ome Johan uit Lith. Dat was een rebelse figuur. Die was ook wel gevreesd daar in dat dorp, want hij vocht en ging achter de vrouwen aan en dronk. Die hebben ze op een gegeven moment het dorp uitgeschopt. Hij is naar de Verenigde Staten gegaan en naderhand hebben tantes hem nog gezocht en gevonden. Hij was goudzoeker geworden en avonturier. Hij was dus anders dan anderen. Is uiteindelijk in een rusthuis in de Verenigde Staten gestorven. Ver in de negentig. Zo zijn er wel meer afwijkende figuren geweest in mijn familie. Burgerlijkheid en standsgevoel zijn zaken waar ik me altijd van heb afgekeerd. En misschien hoor je dat ook terug in mijn muziek.

WiM: Dank je wel voor je tijd. Ik vond het een mooi gesprek. Ja? Mooi, gelukkig, kijk maar wat je ervan kunt bakken.

 

Alex, Reyer en Jeroen aan het werk zien tijdens de Nachtcafé-tour? Dat kan natuurlijk! Je vindt de speellijst hier.

 

Foto Alex: Corbino

Behoefte aan meer Alex? Klik dan vooral ook hier. Je vindt er een link naar de prachtige documentaire Alex Roeka Engel En Beest.