Martin Phillipps (The Chills): 1963-2024
Het nieuws was onwerkelijk op 28 juli: Martin Phillipps, frontman van The Chills, op slechts 61-jarige leeftijd overleden. De Nieuw-Zeelandse legende zat, na twintig magere jaren, sinds 2013 weer mooi in de lift, dankzij een reeks albums bij Fire Records. Martin Phillipps kreeg alom erkenning voor de unieke muzikale schatkamer van zijn band en de podia wenkten weer alom. De golden years waren aangebroken. Die fase werd midden in de zomer van 2024 dus abrupt beëindigd.
Natuurlijk, het was bekend dat Phillipps na het album Soft Bomb (1992) en de breuk met het label Slash, zwaar teleurgesteld in een neerwaartse spiraal van alchohol en drugs terecht was gekomen. The Chills leken door de dominantie van zware rock en hiphop in 1992, 1993 ineens een marginale band te zijn geworden, onder de voeten gelopen door de tijd. Phillipps kreeg ook nog eens te maken met hepatitis C, een sluimerende tijdbom die zou leiden tot levercirrose. Toch leek het voor Martin Phillipps in de afgelopen jaren nog steeds mogelijk om gewoon met de The Chills op tournee te gaan. De band speelde weer vaak live – ook in Nederland – en deed dat regelmatig met labelgenoten Rats on Rafts als support act.
Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de levensloop van The Chills ook in het eerste decennium niet bepaald rimpelloos was, al lag dat meer aan personele zaken. Vanaf de prille jaren tachtig kende de band al flink wat bezettingswisselingen. Je hoeft de achterkant van die prachtverzamelaar Kaleidoscope World uit 1986 er maar op na te slaan om te zien dat er in 1984 al negen ‘fases’ waren geweest in de geschiedenis van de band uit Dunedin. The Chills kende uiteindelijk meer dan twintig line-ups, zo bleek weer eens in de documentaire The Triump and Tragedy of Martin Phillipps, die in 2019 uitkwam. Uiteindelijk bleek de laatste line-up van de band de langstlopende.
Het bekijken van die documentaire leidde bij Martin Phillipps tot de nodige introspectie. Hij realiseerde zich dat zijn vastberadenheid en eigenzinnigheid de broodnodige empathie jegens de mensen om hem heen nogal eens in de weg had gestaan. ‘I know that I’m not a hurtful person by nature but realising that just the sheer being unaware of people’s situations around me could also be hurtul, so that was quite a revelation really,’ vertelde hij het Nieuw-Zeelandse RNZ in 2021.
Waar het uiteindelijk natuurlijk om draait is de muziek die Martin Phillipps heeft achtergelaten en dat is een discografie om van te smullen; meer dan tien albums en ep’s vol ontwapenende, integere en diep-menselijke indiepop- en rock die gaandeweg de jaren tachtig vanuit Nieuw-Zeeland talloze harten stal in de rest van de wereld. Het label van The Chills, Flying Nun, wist in die jaren wereldwijd vele muziekliefhebbers aan zich te binden, ook dankzij bands als The Clean, Tall Dwarves en The Verlaines.
De eerste jaren van The Chills zijn mooi gecompileerd op het innemende, rafelige Kaleidoscope World, een album dat destijds ook door het later fameus geworden Creation Records werd uitgebracht. De song Pink Frost werd een cultklassieker. Het album Brave Words uit 1987, met de fijne single Wet Blanket, loste ondanks een niet al te sterke productie de verwachtingen mooi in en de band bleef daarmee flink in beeld, ook in Nederland, waar de band in Amsterdam, Haarlem en Uden speelde. De mooie, vernuftige single House with a Hundred Rooms liet horen dat de band buiten het album nog wat extra’s had te bieden.
Artistiek en commercieel piekten The Chills met het album Submarine Bells (1990), een prachtplaat die wist te ontroeren en betoveren. Een plaat ook die soms krachtig aanspoorde en oog had voor de kwetsbaarheid van het zeeleven van Oceanië. Dé song van die plaat was natuurlijk Heavenly Pop Hit, een zomerse indiepophit mét orgel en koortje: ‘Each evening the sun sets in five billion places / Seen by ten billion eyes set in five billion faces’. Submarine Bells stond vol met sfeervolle parels en The Chills leken op het punt van een definitieve doorbraak te staan.
Het liep iets anders, zoals gezegd. Soft Bomb had zeker het nodige te bieden, maar de plaat bracht de band zoals gezegd aanvankelijk vooral frustratie. Het in 1996 uitgebrachte en zeker genietbare Sunburnt wakkerde het vuurtje weer kortstondig aan maar kon uiteindelijk ook het verschil niet maken.
Gelukkig pakte Fire Records The Chills weer op na die lange albumloze periode en keerden Martin Phillips en zijn inmiddels aardig vastomlijnde band terug aan het releasefront. Van 2013 tot 2021 bracht The Chills drie prima albums uit, die kwalitatief en artistiek gezien vrij dicht op elkaar zaten: Silver Bullets, Snowbound en Scatterbrain. Fire bracht daarnaast ook een liveplaat en een verzameling BBC-sessies uit en zorgde voor reissues van het merendeel van de albums uit de jaren tachtig en negentig.
Deze laatste ‘fase’ van Martin Phillipps en The Chills – de hoeveelste precies laten we maar even buiten beschouwing – was er dus eentje van stabiliteit en hernieuwde en uitgebreidere erkenning. Onder de oppervlakte woekerde voor Martin Phillipps echter nog steeds een gezondheidsprobleem, zoals deze week keihard duidelijk werd. Wat altijd zal blijven zijn de vele onvergetelijke songs en verhalen, nagelaten door Martin Phillipps, een bijzonder innemende, getalenteerde en onvergetelijke songschrijver.
