Met zijn vierde album Stream maakt de Schotse pianist Fergus McCreadie met zijn trio, met David Bowden op bas en Stephen Henderson op drums, wederom duidelijk waar de toekomst van de jazz ligt. Stream overtuigt zowaar nog meer dan de meesterlijke voorgangers Cairn (2020) en Forest Floor (2022).

Eigenlijk zou je verwachten dat er bij McCreadie na het succes van die twee zo succesvolle albums, met zelfs een nominatie voor de grote Mercury Prize voor Forest Floor, wel wat druk op zou liggen. Opvallend genoeg is daar op Stream helemaal niets van te horen. Het trio muzikanten speelt zo vrij en open als op de voorgangers.

McCreadie’s eigenwijze blend van jazz, klassiek, blues, folk, met de Schotse/Keltische traditie vooraan en een indrukwekkende capaciteit in improviseren binnen zijn trio, met de fantastische Bowden en Henderson, imponeert ook op Stream weer optimaal.

Eigenlijk wisten we alweer genoeg toen we het overweldigende Stony Gate hoorden en vooral de ronduit geweldige, live opgenomen, ruim tien minuten durende, versie van die song op video uit de Piandrome in Edinburgh zagen. Wat een wonderlijk fenomeen is McCreadie toch en wat een fascinerende chemie hebben deze drie muzikanten toch met elkaar.

Stream is het derde album op rij volledig raak. Negen composities die wederom snel onder je huid en vervolgens naar je hart kruipen. En dat is echt ongelooflijk te noemen gezien de grote kwaliteit die Cairn en Forest Floor al herbergden. Albums die wij de afgelopen jaren koesterden als de beste jazzalbums die er uitkwamen.

Als je de opening van Stream hoort met in een fijne spanningsboog opgebouwde Storm (noem het gerust de stilte voor) en het daarop volgende langgerekte, briljante, The Crossing weet je eigenlijk alweer genoeg. De virtuoze klasse van McCreadie, waar Bowden en Henderson maar een klein beetje voor onderdoen, is in deze nieuwe composities zo prominent dat je, je er gelijk alweer volledig in verliest.

McCreadie is een meester in het lagen van de structuren die hij opzet, het volledig uitbouwen en weer terugkeren naar het opgezette thema. Natuurlijk doen vele jazzmuzikanten dat, maar in de handen van McCreadie is dit toch weer net iets anders. En Bowden en Henderson spelen daar steeds weer machtig op in. Ook met het al net zo fascinerend goede Driftwood klinkt het alsof het trio muzikanten in de studio vanuit het openingsthema vrij en los improviseert.

Het is een absolute weldaad om deze muzikanten te horen. Met Snowcap en het luisterrijke Sun Pillars bouwen ze hun oeuvre namelijk al net zo meesterlijk uit. Het zijn al net zulke rijk geschakeerde composities die vrijheid en ambitie in zich hebben en tegelijk vervoeren. Er lijkt geen rem te zitten op de creativiteit van McCreadie en zijn trio.

McCreadie bracht vorig jaar terloops nog even een vijf tracks tellende solo-pianoplaat Sketches uit (helaas alleen digitaal) die met zijn liefde voor de klassieke meesters andere kanten van zijn virtuoze pianospel belichtte. Op het fraai ingetogen Mountain Stream, met een strijkende Bowden daaronder, geeft McCreadie op het nieuwe trioalbum daar een vervolg op.

Met het eerder genoemde Stony Gate, die zo imponerende eerste naar buiten gebrachte nieuwe track van Stream, belanden we vervolgens in een adembenemende eindfase van het album. En het is na Stony Hill absoluut Lochan Coire Àrdair waarmee het drietal een nieuw hoogtepunt bereikt.

Ten eerste is het een uitermate rijk geschakeerde compositie. Ten tweede omdat het pianospel zo onwaarschijnlijk goed is. De manier waarop McCreadie’s linkerhand halverwege het stuk een zo volledig ander vertragend ritme aangeeft als hij zijn rechterhand volledig vrij over het klavier laat gaan, is even ingenieus als onnavolgbaar.

Ten derde gaat het terugkeren op een thema hier op de overdrive. Wat een ongelooflijke finale spelen deze mannen toch hier. Wat een ongelooflijk samenspel is hier te horen en wat spelen alle muzikanten ronduit fantastisch. Wat een adembenemende, avontuurlijk gelaagde en gelijk al onvergetelijke compositie is dit toch weer.

Het album afsluitende ballade Coastline brengt daarna dan niet alleen de rust maar ook de volledige ontlading en ontroering. Een compositie zo subtiel en meesterlijk gespeeld zoals je ze maar heel weinig van zulke jonge muzikanten hoort. En op het einde van het album ook nog eens het allergrootste teken van de muzikale groei die McCreadie en zijn trio hebben gemaakt.

Bij Forest Floor schreef ik dat ik McCreadie en zijn trio de allermooiste vond in de hedendaagse jazz. Daar sta ik nog steeds volledig achter. Al blijft het wel heel bijzonder dat Stream dan nog weer rijker en nog beter is dan het meesterlijke Forest Floor. Dat had ik echt niet durven dromen. Een drieluik maken zo goed als Cairn, Forest Floor en Stream is onwerkelijk en onmogelijk. McCreadie flikt het.