×

Artikel

22 september 2020

Sign “O” The Times: Triomfen in de Galgenwaard

Geschreven door:

Label: Warner

In de later deze week verschijnende 13 lp+dvd/8cd+dvd Sign “O” The Times Super Deluxe Edition, zit een volledige opname van een concert dat Prince in Stadion de Galgenwaard in Utrecht deed. Met het oog daarop blikt Written In Music terug op de zomer van 1987, waarin Prince maar liefst zeven shows in Nederland deed.

Warner advertentie, mei 1987

Eerder deze week was te lezen hoe Prince’ platenlabel flink investeerde in de perstripjes richting shows in het buitenland. Zij hebben medio 1987 dan ook plannen met de ronkende recensies uit de kranten en gebruiken de koppen van de artikelen als onderdeel van een promotiecampagne voor de volledige Paisley Park-stal. Het is opvallend hoe selectief het publiek desalniettemin koopt, want vanaf de start van de campagne begin juni is duidelijk te zien dat de verkoop van het Sign “O” The Times-album aantrekt. Satelliet-acts Madhouse, Sheila E. en Jill Jones verkopen in de slipstream echter niet mee. Laatstgenoemde maakt wel een promorondje door Europa en volgt daarbij ruwweg hetzelfde schema als Prince en zijn entourage. Ze is dan ook onderdeel van het honderdtienkoppige circus dat op 18 juni 1987 in Nederland neerstrijkt.

Crew en band verblijven in het Amsterdamse Sonesta hotel, waar de Royal Suite (kamer 662) voor Prince is ingericht. Die voegt zich echter pas op het allerlaatste moment bij zijn band en crew, daar hij tot vrijdagmorgen 19 juni in Parijs blijft. Hij wordt in de vroege middag naar Schiphol gevlogen en daarvandaan direct naar Utrecht vervoerd. Daar treft hij een podium aan waar de regen fel op neerslaat en op het veld ziet hij zesduizend – door hemzelf verzochte – stoeltjes waar plasjes water in staan. Ter plekke geeft hij te kennen dat er gaatjes in de stoeltjes geboord moeten worden, zodat het publiek die avond in ieder geval een droge kont heeft. Voor zover ze blijven zitten, uiteraard. Op de stoeltjes staan is echter uit den boze, dat wordt via flyers aan het toestromende publiek kenbaar gemaakt.

Openluchtvrees
Prince mag dan een megaster zijn, met openluchtoptredens heeft hij dan nog maar weinig ervaring. Slechts zijn dramatisch verlopen voorprogramma bij The Rolling Stones (1981) en de afsluitende shows van zijn Purple Rain Tour in 1985 (tijdens een zwoele avond in Miami) en Parade Tour (een nazomeravond in 1986) hebben in de openlucht plaatsgevonden. In alle gevallen shows waar de weergoden vriendelijk waren. In juni 1987 krijgt hij de weerbarstige Europese zomer voor zijn kiezen. De voorspellingen voor Nederland zijn dramatisch, maar ook in nog te bezoeken landen als Engeland en Italië is het huilen met de pet op. Mojo Concerts krijgt al tijdens de regenachtige soundcheck de opdracht om een alternatieve plek te vinden, voor het geval de weergoden de concerten in Utrecht onmogelijk maken. Gelijktijdig wordt ook richting de Engelse promotor een dergelijk signaal gegeven, daar direct na de Nederlandse shows het prestigieuze Wembley Stadium in Londen aan de horizon opdoemt. De soundcheck wordt met een verlaagd podiumdak afgewerkt. In OOR zegt Mojo’s John Mulder daarover: “De meeste podiumdaken zijn mobiel. We kunnen er de dakpinnen uitslaan en het met lieren binnen een paar minuten naar beneden laten zakken. (…) Tot op een meter of 4 van de grond. Anders slaat de regen er zo diep in en wordt alles zeiknat. Vlak voordat hij opging ging het dak weer omhoog, tot grote hilariteit van het publiek.”

‘Stoelendans’ flyer, juni 1987

Nieuwe band
Na het ontbinden van The Revolution, heeft Prince een nieuwe band samengesteld. Oudgediende Dr. Fink maakt de overstap en ook de blazerssectie bestaande uit Eric Leeds en Atlanta Bliss verhuist mee. Het hing al langer in de lucht dat Sheila E. ‘iets’ in Prince’ begeleiding zou gaan doen, iets wat naar verluidt al tijdens de tijd met The Revolution voor onrust zorgt in de gelederen. Zij is in 1987 Prince’ nieuwe drummer en vanuit haar gelederen komen meer bandleden mee. In (het interview dat ze in 2017 met Written In Music) deed, legt ze uit hoe het samenstellen van die band in zijn werk ging.

Klik met het publiek
Voor de tournee is een ambitieus decor gebouwd, dat de Sign “O” The Times albumhoes tot leven wekt. Gaandeweg de show komt het driedimensionale decor als een immer veranderend stadsgezicht tot leven. Om dit effect optimaal uit te nutten, is duisternis vereist. Toch is het zeker nog niet donker als 19 juni 1987 tegen half 10 op het podium een dik rookgordijn wordt opgetrokken en een gierende gitaarpartij klinkt. Prince komt uit de rook tevoorschijn, met brilletje, lange zwarte jas en zijn kenmerkende cloudgitaar, die dit jaar perzikkleurig is. Hij voldoet hiermee volledig aan de dress code die op de concertkaarten staat: ‘Wear something Peach… or Black!’ De enige andere muzikant op het podium is Dr. Fink, die vanuit de rechterbovenhoek van het podium achter zijn synths de kenmerkende beat van openingsnummer inzet. Terwijl het silhouet van nieuwe danseres Cat opdoemt uit de rook, geeft Prince een puntige en emotionele uitvoering van het nummer ten beste. Een gewaagde, indrukwekkende en introverte opener. Tegen het eind van het nummer marcheren de overige bandleden als een drumband het podium op, geleid door Sheila E. en met militaire precisie de uit de synths afkomstige beats accentuerend. De rook drijft weg en terwijl de band een in sneltreinvaart voortrazend Play In The Sunshine inzet, worden de contouren van het podium duidelijk zichtbaar. Het nummer glijdt naadloos over in een enigszins uitgekleed Little Red Corvette, dat snerpend wordt afgebroken. “Shut up already! Damn!” Housequake wordt ingezet en dat is het punt dat definitief de klik met het toch al enthousiaste publiek wordt gemaakt. Alles wordt woord voor woord meegenomen, of het nu een oudje is als Girls & Boys (met opvallend enthousiaste vocale bijdrage van Sheila E.) of een nieuw nummer als Slow Love.

Kabaal uit de Galgenwaard
Het gros van de gespeelde nummers is deze tournee afkomstig van het toenmalige nieuwe album en worden met een enorme gretigheid onthaald. Of het nu de langgerekte jam aan het eind van van I Could Never Take The Place Of Your Man is of de rauwe funk van Hot Thing, het publiek gaat er vol in mee. Als in laatstgenoemd nummer Prince een schuiver over het podium en in vliegende vaart Cat van haar rokje ontdoet, kolkt er een golf van opwinding door Stadion de Galgenwaard. Het enthousiasme wordt op het podium overgenomen en de show is niets minder dan spectaculair. Halverwege zit nog een hitsblokje ingebouwd, met Let’s Go Crazy, When Doves Cry, Purple Rain (ingekort tot couplet en gitaarsolo) en 1999. Dit wordt op de eerste avond in Utrecht vooraf gegaan door een opvallend lange en verder nooit meer uitgevoerde gitaarimprovisatie voor Let’s Go Crazy daadwerkelijk start. Tegen het eind van het nummer worden Prince en publiek eenheid en volgen zij elkaar al zingend letterlijk over en weer. Op een in een nieuw arrangement uitgevoerd Kiss na, bestaat ook de hele finale uit nieuw werk. Startend met een langgerekt Forever In My Life, via de ronkende gospel van The Cross naar de ontlading die It’s Gonna Be A Beautiful Night is. Het publiek in Stadion de Galgenwaard danst tot de achterste stoeltjes en ordebewakers hebben moeite om de dolenthousiaste mensen op hun plek te houden. De show is een triomf, waarna volgens Nieuwe Revu ‘een kabaal uit De Galgenwaard opsteeg dat in de wijde omtrek hoorbaar was’. “Zo had het zelfs niet geklonken toen FC Utrecht tegen Ajax zegevierde.”

Prince in Utrecht, 1987 (fotograaf onbekend)

‘Magistraal eerste concert’
De volgende dag worden de eerste recensies vertaald en wel in de Royal Suite bezorgd. Was de Nederlandse pers al jubelend over de optredens in Stockholm en Dortmund, voor de show in Utrecht komt iedereen superlatieven tekort. “Utrecht goes crazy”, staat groot op de voorpagina van Het Vrije Volk, waarin Louis Du Moulin spreekt van en ‘fabelachtige show’. “Prince mag trots zijn op ‘Holland’. Wat een feestvreugde gisteravond in Nieuw Galgenwaard bij de start van zijn ‘vierdaagse’! Eric Quint spreekt in de Haagsche Courant van ‘een heerser op grote hoogte’. “Superlatieven devalueren tot de clichés die ze zijn (…) Alle zogenaamde hedendaagse megasterren verbleken bij dit fenomenale talent.” David Kleijwegt van het Algemeen Dagblad trapt zijn recensie af door in de kop van een ‘magistraal eerste concert’ te spreken. “Waar David Bowie volledig de mist in ging met zijn mengeling van theater en popmuziek, heeft zijn veel jongere collega de juiste nuance gevonden.” In later stadium maakt Wim Spijkers van Nieuwe Revu ook de vergelijking met Bowie, die hij ‘hopeloos verstrikt in zijn eigen totaaltheater’ noemt, waar Prince ‘onverslaanbaar’ is en ‘de grootste is geworden’. “Jaren terug was hij een geil podiumbeest, een ijdele poseur die niet onverdienstelijk liedjes kon schrijven en losbandigheid predikte. Nu is hij uitgegroeid tot inderdaad een geniaal songschrijver/componist, de meest complete performer, een ziener.” In De Volkskrant is Gert van Veen nog enthousiaster dan enkele weken eerder in zijn Stockholm-recensie. Hij spreekt over een ‘muzikaal en visueel spektakel dat alle andere grote popevenementen van dit jaar deed verbleken.”

Vlammende show
Tijdens de eerste Utrechtse show moet met name Prince er tijdens de eerste nummers nog even inkomen. Betrokkenen spreken van een gespannen artiest, die zeker aan het begin van de avond niet te genieten is door de tegenvallende weersomstandigheden. Het is het enthousiasme van het Nederlandse publiek die het optreden uiteindelijk doet vlammen. De weersverwachtingen voor de tweede show zijn beter. Het is weliswaar bewolkt, maar het is droog en het ziet er niet naar uit dat dit gaat veranderen. Prince is dan ook tijdens de soundcheck al in goede doen. In uitermate ontspannen bui start hij rond half 10 zijn optreden met een naar Van Halen neigende gitaarsolo, die langzaam maar zeker overgaat in het reguliere intro van de showopener.

Ticket van de 20 juni 1987-show (aangeleverd door Eric van der Aa)

Ronduit euforische sfeer
Het concert zelf zal de boeken in gaan als één van de meest geïnspireerde en in ieder geval de langste van de Sign “O” The Times Tour. Het is dan ook niet voor niets deze enerverende show die in de Super Deluxe Edition is beland. De reacties van bezoekers die een dag eerder al zijn geweest hebben de ronde gedaan en dat maakt dat de verwachtingen van het publiek de tweede avond nog hoger zijn. Het zorgt al ver voor aanvang voor een ronduit euforische sfeer in het stadion en een nog eerder op één lijn komen van band en publiek. Het maakt dat al vrij vroeg in de set van de standaardarrangementen wordt afgeweken door de gelijktijdig zijn band en het publiek dirigerende Prince. In Housequake wordt een uitgebreid start-stop spelletje wordt ingelast, waarin het publiek in de gevallen stilte ‘quake’ dient te scanderen. Normaliter zit halverwege de set een instrumentaal segment waarin Prince zich omkleedt voor de uitvoering van If I Was Your Girlfriend, een nummer wat hij verstrengeld met Cat op een hellend hart eindigt. De omkleedpauze wordt veelal gevuld door een jazzy intermezzo in de vorm van de Charlie Parker-klassieker Now’s The Time, waarna Sheila E. een drumsolo inzet. Deze avond wordt het Charlie Parker-segment door een zeldzame uitvoering van het Madhouse-nummer Four vervangen. Het hitblokje dat de eerste set afsluit kent een imposante en emotionele uitvoering van Purple Rain, die langer doorgaat dan normaal.

‘The Holland Crawl’
Hoogtepunt voor velen is de uitvoering van Forever In My Life, die al improviserend bijna een kwartier aanhoudt. Het nummer start met Prince die op zijn akoestische gitaar tokkelt. Hij krijgt vervolgens bijval van het publiek dat – net als een dag eerder –  op de maat van de meelopende drummachine met aanstekers begint te knipperen. Tegen het eind van het nummer zit wederom een uitgebreide improvisatie waarin het publiek maximaal wordt betrokken. Afsluiter It’s Gonna Be A Beautiful Night wordt eveneens tot bijna een kwartier opgerekt. Saxofonist Eric Leeds krijgt alle ruimte om te soleren en in plaats van The Detroit Crawl waar in het nummer naar verwezen wordt, heeft Prince het over The Holland Crawl.

Regen
De euforische stemming van de eerste twee shows slaat volledig om op dag drie. Waar de regen eerder nog als een zwaard van Damocles boven de optredens hangt, gaan 21 juni de hemelsluizen wijd open. Dusdanig dat ook het verlaagde podiumdak van Mojo niet meer helpt en diverse opgestelde apparatuur waterschade leidt. Het maakt dat Prince tijdens de soundcheck besluit dat als het weer zo slecht blijft, hij niet op zal treden. Hier is door Mojo Concerts al op geanticipeerd. Ahoy’ in Rotterdam staat op stand-by, mocht het nodig zijn de boel te verplaatsen. Voorafgaand aan het optreden wordt over de stadionspeakers dan ook gecommuniceerd aan het publiek dat bij aanhoudende regen een verplaatsing tot de mogelijkheden zal behoren.

Mojo poster van buiten de Galgenwaard

Lastige omstandigheden
Tijdens voorprogramma Madhouse klaart het weer echter enigszins op. Spoedoverleg in de catacomben van Stadion de Galgenwaard en besloten wordt om het optreden toch door te laten gaan. De weersomstandigheden hebben geen enkel effect op het enthousiasme van het publiek. Dat gaat er op volle sterkte in en houdt dit vast als gedurende de show de regen toch weer begint te vallen en niet meer stopt. Ditmaal is de connectie tussen band en publiek iets minder, al doen Prince en de zijnen hun best er onder de lastige omstandigheden het beste van te maken. Waar tijdens de eerste twee shows nog veel wordt geïmproviseerd en nummers worden gerekt voor extra interactie met het publiek, worden ze er op de derde avond in de meest kale vorm doorheen gejaagd. De pauze tussen 1999 en de toegift is ook korter dan voorgaande avonden. “Y’all gonna stand out here in the rain”, zegt Prince als hij in een droge outfit het podium weer oploopt. “Then so am I!” Hij brengt het leuk, maar slaat vervolgens doodleuk Forever In My Life over om direct bij Kiss in te vallen. Waar normaliter nog een korte toegiftspauze zit tussen The Cross en uitsmijter It’s Gonna Be A Beautiful Night, wordt deze avond de ‘applaudisseren en weer terugkomen’-façade overgeslagen. Ook de uitsmijter wordt in de meest basale vorm gespeeld en die is vele minuten korter dan de eerste twee dagen. “Tell me the truth, do you ant to go home?”, klinkt het vanaf het podium. Uiteraard gilt het publiek ontkennend. “Man, you’re crazier than I am.” Na 85 minuten is het optreden voorbij en daarmee zijn 20 en 21 juni 1987 achtereenvolgens het langste en het kortste concert van deze tournee gespeeld.

Oprechte liefde
De volgende dag treft hij bij de soundcheck wederom een doorweekt Stadion de Galgenwaard en dat leidt tot dezelfde reactie als een dag eerder. Hij wil eigenlijk niet op en als het zo blijft, moet de show maar naar Ahoy’ worden verplaatst. Net als een dag eerder, wordt het publiek vooraf via de stadionspeakers van de situatie op de hoogte gebracht. Backstage blijft het tot ver na de openingsset van Madhouse onzeker of Prince wel wil spelen. Uiteindelijk gaat hij ondanks een niet hoopgevende weersverwachting alsnog het podium op en de ontvangst vanaf het veld is – voor een vierde maal – overweldigend. Bij deze vierde show zijn dan ook veel terugkerende bezoekers die hun kaarten op de zwarte markt hebben gekocht omdat één show toch niet genoeg is gebleken. Het Nederlandse publiek heeft Prince in het hart gesloten en de liefde lijkt oprecht wederzijds. De show wordt wederom door regen geplaagd, maar het is minder heftig en met vallen en opstaan wordt de show langer gerekt dan een dag eerder. Let’s Go Crazy wordt bijvoorbeeld iets ingekort, maar Forever In My Life is terug in de set en nog voor het nummer goed en wel is gestart is het publiek al met de aanstekers in de weer. It’s Gonna Be A Beautiful Night is op het eind weer een langgerekte jam die bijna het kwartier aantikt. Halverwege het nummer laat hij de band gas terug nemen. “Can we go home now? Excuse me, can we go home now? Don’t you fools see that it’s raining? Do you want to party some more? Raise your hand!” Een veld vol handen is het resultaat. De jam gaat verder, er worden flarden Housequake door het nummer gegooid, het publiek kolkt. Wederom gaat het nummer stil. “Can we go home NOW!?” Wederom een luid ‘noooo!’ vanaf het veld. Weer gaat de jam verder. “I’m going to kick your ass!”  De groove gaat nog enkele minuten verder en sluit voor het eerst in vier dagen af met het aanspreken van de nationaliteit van de meeste bezoekers. “Thank you Holland!” En weg is Prince, ondanks de regen in een opperbeste bui.

‘Mission impossible’
Nog geen half etmaal later zal blijken dat hij nog lang niet klaar is met het Nederlandse publiek. Want Wembley in de openlucht? Dáár heeft Prince geen zin meer in. Hij wil niet nogmaals een nat pak tijdens een optreden. Terwijl men in het Verenigd Koninkrijk (tevergeefs, zo blijkt later) op zoek gaat naar een vervangende locatie, blijft Prince in Nederland. Doordat Wembley afvalt zit er nu een gapend gat in het tourschema tussen de laatste show in Utrecht en de volgende overdekte show in Antwerpen. Ahoy’ is toch al stand-by, de vraag naar kaarten in Nederland is groot en dus worden op het allerlaatste moment nog eens drie shows ingelast. Om het allemaal gecompliceerder te maken besluit Prince dat hij eigenlijk wel klaar is met die hele Sign “O” The Times Tour. Alle nog openstaande openluchtshows (naast Engeland ook in Italië) worden afgeblazen. Er wordt vanuit Engeland een filmcrew ingevlogen, technicus Susan Rogers krijgt de ‘mission impossible’ om ergens een geluidscrew vandaan te toveren en de ingelaste shows moeten op laste van Prince op stel en sprong gefilmd worden. De rest van de wereld moet het maar met filmopnames doen. Vele betrokkenen zijn het er over eens dat het afblazen van deze tournee een cruciaal breekpunt is geweest in Prince’ carrière. Een grove inschattingsfout van Prince die zijn populariteit in de Verenigde Staten ernstig heeft geschaad. Maar voor de Nederlandse fans is het een buitenkansje. De opnames van die film, zijn een verhaal op zich. Omdat er uiteindelijk zeven shows op Nederlandse bodem plaatsvinden, heeft de Sign “O” Times Tour in de Britse pers de bijnaam ‘the world tour that only took place in Holland’. Dat uitgerekend een Nederlandse show de Sign “O” The Times Super Deluxe Edition heeft gehaald, zal die bijnaam 33 jaar later alleen maar onderstrepen.

  • Dit artikel is een bewerkte versie van het 1987-hoofdstuk in het boek Prince: The Duch Experience (Permafrost Publishers, 2017)
  • Deel één, over de opmaat naar de shows in Utrecht, is HIER te vinden.