De bodem van de portemonnee van menig Prince-liefhebber is na een extreme duur jaartje wel in zicht. Nu het klassieke album 1999 dat oorspronkelijk in 1982 verscheen opnieuw uit is als deluxe edition, is de hamvraag natuurlijk of hiervoor het noodspaarvarken aangebroken moet worden. Laten we dat dilemma maar meteen uit de weg helpen, welzeker!

Sinds Prince’ overlijden was het aanvankelijke commentaar van de fanschare dat de kluis met zeldzaam materiaal maar niet open ging, met als tweede opmerking waarom sommige albums nou al jaren niet beschikbaar waren. Het afgelopen jaar werden de sluizen opengezet en verschenen achtereenvolgens – hou je vast – Piano & A Microphone ’83 (zowel deluxe als gewoon), de 17 Days 7” single i.c.m. Rolling Stone, heruitgaven van Musicology, 3121 en Planet Earth (cd en voor het eerst op vinyl), His Majesty’s Pop Life als Record Store Day exclusive, The Versace Experience cassette op Record Store Day, Rave Un2 en Rave In2 The Joy Fantastic heruitgaven (vinyl) en de Ultimate Rave box (2cd/dvd), de Rock And Roll Is Alive (And It Lives In Minneapolis) vinylsingle, Originals (zowel deluxe als gewoon), de deluxe 2blu-ray/2dvd box van de Sign “O” The Times-film, heruitgaven van Emancipation (een dikke 6LP-set/3cd), Chaos And Disorder (cd en voor het eerst op vinyl), nogmaals The Versace Experience (nu op cd en vinyl), de My Computer vinylsingle i.c.m. Musik Express, de voor te bestellen I Feel For You vinylsingle (een akoestische demoversie) en een sloot boeken, waarvan in ieder geval Prince’ officiële autobio The Beautiful Ones essentiële kost is. En dan nu 1999, verkrijgbaar als heruitgave van de het reguliere album (cd/2LP), als deluxe edition (2cd/4LP – album plus alle b-kantjes en remixen) en als super deluxe edition (5cd/10LP + dvd).

Written zet zijn tanden in die 5cd + dvd super deluxe edition. Te beginnen bij de remaster van het originele 1999-album. De plaat zelf is iconisch, daar kunnen we kort over zijn. In de remaster verliest deze niets aan kracht. Het klinkt allemaal net wat meer ruimtelijk, alle verschillende sporen zijn net iets verder uit elkaar en iets meer richting de randjes geduwd, waardoor onderstreept wordt hoe Spartaans de productie eigenlijk is. De titeltrack en Little Red Corvette blijven de grote hits, maar de prijsnummers zijn het vervreemdende Automatic, het spookachtige Something In The Water (Does Not Compute) en de vervolmaking van de zogenaamde Minneapolis Sound die het puntige Lady Cab Driver is.

Een set als dit gaat echter vooral om het bonusmateriaal. Te beginnen bij een verzameling b-kantjes, remixen en edits. Die laatste groep is vooral voor de compleetheid geinig, maar vaak is het gewoon de albumversie met een fade-out. Wel interessant wordt het als het mono-mixen betreft. Die geven de nummers een significant ander gevoel mee, vooral de mono-versie van Let’s Pretend We’re Married is veel meer ‘in your face’ dan de reguliere versie die er op deze set vlak voor geparkeerd staat. Het zijn b-kantjes How Come You Don’t Call Me Anymore, Irresistible Bitch en Horny Toad die het meest de moeite zijn. Maar over het algemeen is de tweede schijf in de set alleen voor de échte completisten. Je snapt dat het er in zit, maar je zal deze het minst draaien.

Disc 3 en 4 bevatten onuitgebrachte nummers uit de befaamde ‘vault’ van Prince. De vijfde audioschijf en de dvd bevatten livewerk. Disc 3 gaat verbluffend van start met een funky versie van Feel U Up, dat in andere vorm in 1989 zijn weg vond naar de b-kant van Partyman. Deze ruim zes en een halve minuut durende versie laat de cd-speler smelten en is een absolute knock-out. Temeer daar het naadloos overloopt in een verzengende versie van Irresistible Bitch, die – in tegenstelling tot de eerder uitgebrachte versie die op cd2 staat – door Prince in zijn Jamie Starr-stem gedeclameerd wordt. Hij spuugt het nummer bijna de speakers uit en het is weergaloos. De ontdekkingstocht die volgt blijft heerlijk. Van de verheerlijking van het androgyne in Vagina tot de vuige instrumentale jam die Colleen is en van het verrassende funkstamper Bold Generation (een oerversie van het in 1990 uitgebrachte New Power Generation) tot de punky rockabilly van You’re All I Want. Absolute uitschieter hier is het heerlijke Rearrange, dat muzikaal een voorloper van Lady Cab Driver lijkt, maar qua tekst en uitvoering zo een track van The Time geweest had kunnen zijn.

Minstens zo interessant als de liedjes die je nog niet kent, zijn de afwijkende versies van eerder uitgebrachte tracks. De versie van Something In The Water op deze schijf is veel meer organisch en aangekleed dan de versie die uiteindelijk het album heeft gehaald. De pianopartij geeft het nummer een heel nieuw en veel warmer karakter dan de kille versie die we al sinds 1982 kennen. Ook take 1 van International Lover en take 2 van How Come U Don’t Call Me Anymore hebben een warmer karakter, omdat het aanvoelt alsof je naast Prince op de pianokruk zit terwijl hij die tracks brengt. Wat deze versies vooral ook doen is Prince menselijk maken. Hier hoor je niet de enigmatische en enigszins afstandelijke superster, hier hoor je gewoon een 23-jarige jongeman die veel lol heeft in de studio.

Schijf vier is minstens zo interessant, al is de kwaliteit iets minder consistent. Het opent interessant genoeg met de eerste versie van Possessed, een nummer dat we in een later bijgewerkte vorm ook al hoorden op de deluxe edition van Purple Rain. Dat de samenstellers de postume releases zo in elkaar laten grijpen en op deze manier een breder beeld laten ontstaan, is lovenswaardig. Absoluut prijsnummer op deze schijf is het ruim 10 minuten durende en vanwege de repeterende beat hypnotiserende Purple Music. Het nummer draait volledig om het geluid van de Linn LM-1 drummachine, het destijds (in 1982) nagelnieuwe stukje techniek dat de popmuziek in het algemeen en Prince’ geluid in het bijzonder zou gaan domineren. Het hele 1999-album dankt zijn karakteristieke geluid aan die drummachine en deze track laat de kracht van de machine goed horen. De boodschap is sterk anti-drugs. Je hebt niets meer nodig dan ‘purple music’ om high te worden.

Leuk is dat Moonbeam Levels, een nummer dat eerder op de postume verzamelaar 4Ever het levenslicht zag, nu in een complete versie beschikbaar is en tevens is het erg aardig om een vroege versie te horen van Can’t Stop This Feeling I Got. Al moet gezegd dat de versie zoals vele jaren later pas uitgebracht op Graffiti Bridge toch aangenamer is om naar te luisteren. Deze eerste versie is wel érg kaal. Echt nog een schets, maar muziekhistorisch is dat absoluut interessant. Dat geldt ook voor een track als Yah, You Know dat muzikaal weliswaar heel anders is, maar qua melodie al vooruit loopt op wat een jaar later Let’s Go Crazy zou gaan worden.

Disc 3 en 4 zijn ontegenzeggelijk een muzikale schatkist. Puristen zullen balen dat al jaren ondergronds circulerende tracks als Lust U Always en Extraloveable ontbreken (die kwamen in het kielzog van de #metoo-beweging inhoudelijk niet meer door de ballotage) maar in alle eerlijkheid mis je ze ook niet. Er is domweg te veel om van te genieten. De kwaliteit is dusdanig dat je verbijsterd bent wat er tijdens het productieproces van toch al een iconisch album domweg op de plank is blijven liggen, om wat voor reden dan ook. Hier ben je nog tijden zoet mee!

De vijfde schijf bevat een in 1982 in Detroit opgenomen concert. Deze cd laat een uitermate gretige band horen, die met tomeloos enthousiasme zieltjes aan het winnen is. Wie geen kriebels in zijn buik krijgt als een opwindend uitgevoerd Controversy naadloos overloopt in een opzwepend Let’s Work heeft een hart van steen! Prince was een fantastische live-artiest en gedurende zijn leven hebben we dat niet genoeg kunnen horen daar hij vrijwel geen live-opnames heeft uitgebracht. Dit is eindelijk een release die onderstreept hoe spannend en enerverend een show kon zijn. De kracht zit hier in de vechtersmentaliteit die van de set uitgaat. Prince is hier nog geen superster en staat op de drempel om dat wel te worden. Hij heeft een enorme bewijsdrang en neemt zowel zijn band als de toehoorders daarin mee. Het is enorm bijzonder hoe dat bijna vier decennia later nog altijd resoneert. Dat doet de live-dvd in de box, die een maandje later in Houston is opgenomen, net wat minder sterk. De band is hier net ietsjes minder in vorm dan in Detroit en het grootste euvel is het geluid van deze opname ook niet helemaal optimaal is. Het komt – ondanks heerlijk uitgevoerde versies van bijvoorbeeld Do Me, Baby – allemaal niet zo hard binnen als de live-cd. Daardoor is deze live-show de eerste (en enige) zwakke(re) schakel op deze verder uitmuntende box.

Tenminste, muzikaal. Want qua vormgeving zijn er her en der ook wel wat steekjes die zijn gevallen. Doordat er vreemd genoeg voor is gekozen om met lettertypes te werken die niet overeenkomen met het artwork uit de periode waaruit een en ander stamt, ogen de schijfjes enigszins als bootlegs. De liner-notes zijn geinig, maar je vraagt je af of een release als deze niet beter diepgravende essays kan gebruiken van mensen die er daadwerkelijk bij waren in 1982-1983, in plaats van teksten van een journalist (David Fricke), een bassist van en hardrockband (Duff McKagan) en een radiopresentatrice (Andrea Swensson). Hoe onderhoudend die ook zijn. Wel enorm de moeite zijn de bijschriften bij de diverse tracks door Prince-historicus Duane Tudahl. Wat ook een opvallende keus is, is dat op de dvd alle videoclips uit de betreffende periode ontbreken. Wat betreft ruimte had het makkelijk gepast en inhoudelijk zijn ze relevant omdat Prince hiermee als zwarte artiest MTV wist te halen in een periode dat dit nog niet zo vanzelfsprekend was en zo de basis legde voor zijn crossover-succes. Maar goed, dat is mierenneuken. Drie en een half jaar na Prince’ heengaan en na diverse ‘net niet’ postume releases hebben degenen die zijn archief beheren eindelijk de ultieme modus gevonden om zijn archieven te ontsluiten. Een onmisbare uitgave voor iedere fan en iedere serieuze muziekgeschiedenisliefhebber.