We kondigden het begin mei al aan, en inmiddels is de film uitgebracht: The Dream Syndicate: How Did We Find Ourselves Here?, een muziekdocumentaire van de Nederlandse filmmaker Emiel Spoelder over de Amerikaanse indierocklegende The Dream Syndicate. Een band die louter sterke albums uitbracht in de jaren tachtig, met als memorabele hoogtepunten The Days Of Wine And Roses, Medicine Show en Live at Raji’s. In zijn film volgt Spoelder de band vanaf hun vroege dagen, via verloren vriendschappen, strijd met grote platenlabels en bandbreuken, tot hun reünie in 2012. Written in Music is natuurlijk erg benieuwd hoe deze documentaire tot stand is gekomen. We spraken Emiel Spoelder over zijn lovenswaardige project.

WiM: Hoe is de film tot stand gekomen? Hoe heb je The Dream Syndicate leren kennen?
Ik werk grotendeels als cameraman en editor, veelal voor Nederlandse tv-programma’s. Dit is eigenlijk de eerste lange film die ik heb gemaakt. Het is begonnen in 2003, ik was toen 19 en een groot liefhebber van Ryan Adams, die zag ik voor het eerst in Paradiso en Steve Wynn met The Miracle Three stond in het voorprogramma. Ik was zo onder de indruk van dat optreden dat ik hem daarna ben gaan volgen en hem ook ontmoette. Ik kwam erachter dat hij bij zijn eigen optredens ook nog regelmatig nummers van The Dream Syndicate speelde. Toen begon die ontdekkingstocht. Voordat je het hele oeuvre van Steve hebt ontdekt ben je best een tijd verder, ook al was dit alweer twintig jaar geleden. Langzaam ben ik The Dream Syndicate gaan ontdekken.

Het plan voor een documentaire is pas in 2009 ontstaan toen ik in LA studeerde aan de Filmacademie. De eerste week dat ik er woonde ging ik naar The Baseball Project (gelegenheidsformatie van Peter Buck, Mike Mills, Scott McCaughey, Steve Wynn en Linda Pitmon) in The Troubadour. Steve Wynn is heel benaderbaar en hij herkende me nog. ‘Hee, jij komt toch uit Nederland?’. Hij komt zelf uit Los Angeles dus er waren daar veel vrienden, oud-bandleden en familieleden. Hij stelde me aan zijn moeder voor en vertelde haar dat ik aan de Filmacademie ging beginnen. Ze zei: ‘Oh ja…? Wie weet, ooit eens een film over mijn zoon…?’ Vanaf het begin van mijn studietijd was ik al geobsedeerd door muziekdocumentaires. Toen zijn moeder me dit balletje voorlegde dat ik: geen slecht idee. Ik wist nog niet hoe of wat, maar dat idee begon langzaam te groeien en ik legde het aan mensen voor. Het kwam echter nog niet tot stand, totdat het 2012 was en Ryan Adams weer in het land was. Toen dacht ik: als ik nu gewoon eens begin, dan zie we daarna wel hoe het balletje gaat rollen. Ik mailde het management van Ryan Adams en vertelde over mijn project. Zou Ryan mee willen werken? Dat was eigenlijk meteen goed. Hij was de eerste die quotes leverde. Uiteindelijk is er niet veel van hem in de film terecht gekomen omdat het plan op dat moment dus nog was om een film over Steve Wynn te maken. Ryan Adams had getoerd met Steve Wynn in de tijd van diens album Here Come The Miracles, dus ik heb voornamelijk over die tour gesproken en Ryans ervaringen. Maar voor mij is Ryan de deur naar Steve geweest en het is gewoon een leuke naam om in de film te hebben en een goede spreker.

Toen heb ik meer en meer artiesten die ik graag wilde interviewen over Steve Wynn benaderd, als ze in de buurt kwamen. In 2013 heb ik ook een trip naar de VS gemaakt, met een cameraman. Mijn beroep is om camera, licht en geluid te doen, maar hier wilde ik echt degene zijn die met de mensen sprak. Ik heb dus iemand meegenomen die alle techniek heeft verzorgd. Het was een trip naar New York, San Francisco, Las Vegas en Los Angeles. Toen heb ik de meeste mensen voor het eerst gesproken. Dat is ook het eerste deel van de film geworden.

In 2014 heb ik de laatste interviews gedraaid en toen ben ik gaan monteren. Daar ben ik op een gegeven moment helemaal in vastgelopen. Jeetje, ik heb hier het begin van een verhaal over The Dream Syndicate en een deel over Steve’s solocarrière. Hoe kan ik hier een film van maken die niet extreem lang wordt? En waar nog een spanningsboog, een verhaal met ups en downs in zit. Al vrij snel liep het vast en wist ik even niet hoe verder te gaan. Toen werd het stil. Mijn carrière in tv liep op dat moment heel lekker. Uiteindelijk waren we vijf jaar verder. Het contact met Steve was inmiddels ook een beetje verwaterd.

WiM: Ging niemand van de betrokkenen aan de bel trekken, na al die tijd?
In 2019 stuurde Steve een bericht, twee weken voor hun optreden in Tivoli/Vredenburg voor de These Times tour. Ik vond het niet zo netjes wat er was gebeurd, ik had niets meer van me laten horen. Zouden ze er nog wel achter staan? Maar Steve was eigenlijk meteen weer enthousiast. ‘Je hebt zoveel mooi materiaal, volgens mij is hier wel een film uit te halen.’, zei hij. Dat gaf mij wel weer moed om het weer op te pakken, wetende dat er echt heel veel tijd in zou gaan zitten. Op dat moment had ik nog niet besloten dat het een film over The Dream Syndicate zou worden. Je probeert het verhaal wel steeds kleiner te maken. Ik heb zelfs gedacht om alleen een film over de opnamen van Medicine Show te maken. Steve overwoog zelf ook om daar nog een keer een boek over te schrijven: je hebt succes als band, je wordt getekend (door A&M Records) en dan gaat het mis. Het ene bandlid vindt het te gek om heel lang in de studio te zitten voor de tweede plaat, de ander helemáál niet.

Pas in 2019 werd het een film over The Dream Syndicate. Inmiddels zaten we ook al zeven jaar in de reünie van de band! Er miste dus nog een deel van het verhaal. Tijdens mijn montage bleven ze ondertussen maar platen uitbrengen. Er brak toen ook een pandemie uit, wat het onmogelijk maakte om überhaupt weer interviews te draaien. Toen dat eenmaal weer kon vorig jaar, heb ik de knoop doorgehakt. We zouden in april naar Amerika vliegen en weer naar New York, Las Vegas en Los Angeles gaan om de huidige bandleden te spreken. Toen kwam ik het land niet in want ik had in 2016 een rondreis gemaakt door onder meer Iran. Sinds 2017 is er aan het lijstje vragen, als je een ESTA-visum aanvraagt, toegevoegd: Bent u weleens in de afgelopen 10 jaar in een van de volgende landen geweest? Irak, Syrië, Iran… Ja, dat ben ik, schreef ik. Ik was me van geen kwaad bewust. Ik ben zo vaak in Amerika geweest… Maar mijn verzoek werd toen afgewezen. We hadden een datum gepland waarop de film af moest zijn, oktober 2022. Ik had allemaal interviews gepland, waaronder met David Fricke (muziekjournalist). Daar was ik heel blij mee want tijdens de eerste ronde, in 2013, was dat door zijn deadlines niet gelukt. Ik heb uiteindelijk mensen in de VS ingehuurd die ik op afstand heb aangestuurd. Die hebben de interviews voor me gedaan. Dat leverde heel veel extra werk op. Ik heb alles voor ze moeten uitschrijven. Dat was wel jammer, want het allerleukste van het project was om iedereen te ontmoeten. Uiteindelijk heeft niemand zoveel feeling met het project als je zelf hebt.

WiM: Een interessant aspect in de film: je ziet de geïnterviewden ouder worden.
Er zit bijna tien jaar tussen het eerste en het tweede deel van de film: 2013 en 2022. Vorig jaar om deze tijd was de tweede ronde interviews. Dat geeft wel een grappig effect ja, behalve bij Mark (Walton, bassist The Dream Syndicate). Toen eenmaal bleek dat het een Dream Syndicate film werd, wilde hij het eerste interview overdoen. Hij werd van een spreker in een film over Steve Wynn nu een hoofdpersoon in een film over de band.

WiM: Een van de mensen die betrokken was bij het maken van de film is Bram van Splunteren, iemand die voor de VPRO toch behoorlijk legendarische muziek-tv heeft gemaakt. Wat was zijn rol?
Bram heeft het project in de laatste maanden begeleid. Vooral in het vertellen van het verhaal. Hoe maak je een mooie spanningsboog, wat is belangrijk? Wat niet? Welke details kunnen eruit? Hij heeft steeds naar de montage gekeken. Dan kwam ik even bij hem op de koffie en dan vertelde hij hoe hij er tegenaan keek. Daar heb ik heel veel aan gehad.

WiM: Naast jouw film is er eigenlijk alleen maar een documentaire over The Dream Syndicate uit 1992, Weathered and Torn. Hoe ben je aan alle aanvullende beelden gekomen voor de film?
Weathered and Torn is een documentaire die in 1988 is gedraaid tijdens hun laatste toer in Amerika, Ghost Stories. Het waren de laatste maanden in het bestaan van de band, wat ze toen zelf nog niet wisten. Cameraman/regisseur Peter Cooper heeft de band toen gevolgd. Hij gaf me toestemming: gebruik vooral al het materiaal dat ik heb gedraaid. Dat was best uniek. Maar het is uiteindelijk maar een klein stukje van de film geworden. Een heel groot deel van het proces was het zoeken naar archiefmateriaal. Er kwamen steeds weer dingen boven. Ook dingen waarvan de band niet eens wist dat het bestond. Uit de begintijd was er bijna helemaal niets. Er kwam wel materiaal van The Suspects (voorloper van The Dream Syndicate, met Steve Wynn en Kendra Smith) naar boven. Heel grappig. Van de Dream Syndicate bezetting met Kendra Smith was er eigenlijk alleen maar een tv-opname met twee liedjes.

Voor het meeste beeldmateriaal heb ik wel contact kunnen krijgen met de rechthebbenden. Dat was vooral materiaal van de latere jaren. Het was bijna allemaal van Amerikaanse radiozenders. Dat zijn best wel mooie concertopnamen. Die zenders gaven toestemming. ‘Als we de credits maar krijgen’, zeiden ze. Met foto’s was het lastiger. Er zitten zoveel foto’s in de film. Je vindt best wel het een en ander aan materiaal online maar je vindt lang niet altijd uit wie de fotograaf is geweest. Op de 50 mails die ik stuurde reageerden er een of twee. Ik checkte dan met Steve of hij het wist. Soms was het de gok nemen, als het materiaal echt noodzakelijk was. Het was wel een les, een stuk inzicht. De tv-programma’s waar ik aan werk, daar zit een hele redactie achter. Het is nog een heel vaak apart, om het archiefmateriaal allemaal voor elkaar te krijgen.

WiM: Oer-bandleden Kendra Smith (1981-1983) en Karl Precoda (1981-1984) hoor je vrijwel niet, of helemaal niet, in de film. Het doet weinig afbreuk aan de documentaire, maar het is wél opvallend.
Van Kendra zit er een audio-opname in. Pat Thomas, die je ook ziet in de film, heeft dat opgenomen. Hij is vriend van de band, al sinds de jaren tachtig, en op dit moment tussenpersoon tussen de band en de platenmaatschappij. Hij is ook verantwoordelijk voor alle heruitgaven van de albums. Hij had Kendra geïnterviewd voor de heruitgave van The Days of Wine and Roses, die net uit is. Kendra leeft al lang zelfvoorzienend op een afgelegen terrein in Noord-Californië. Pat zei: ‘Een interview gaat gewoon niet gebeuren. Maar ik heb wel dit voor je.’ Dat was die opname. Het is wel fijn om haar stem en haar deel van het verhaal te horen. Anders had ik in het eerste deel van het verhaal alleen maar Steve Wynn en Dennis Duck (drummer The Dream Syndicate) gehad.

De meeste mensen hebben Karl Precoda helemaal niet meer gesproken sinds hij uit de band is gestapt. Die heeft nog zoveel wrok… Bij hem lag de wens om een rockster te zijn er heel dik bovenop. Hij leeft tegenwoordig in Richmond, Virginia, en geeft les aan een universiteit, Filmwetenschappen. Ik ben zelf ook ooit begonnen als student Filmwetenschappen. Ik dacht: dat schept misschien een band. Dat was mijn eerste poging contact te krijgen. Geen reactie. Inmiddels had ik in 2013 Sandy Pearlman geïnterviewd, producer van Medicine Show. Die was lovend over Karl. Ik had de montage gemaakt van alle lovende stukken van Sandy over Karl en naar hem toegestuurd. Een privé You Tube-link. Die link is vaak bekeken, dat kon ik zien, maar ik heb nooit een reactie gehad van Karl.

WiM: De documentaire is op Amazon Prime (VK, VS) en Vimeo (rest van de wereld) te zien. Komt de film ook nog voorbij op festivals?
Hij heeft al op het Amsterdamse muziekdocumentaire-festival In-Edit gedraaid. Er komen nog twee muziekfilmfestivals aan dit jaar: een in Kopenhagen en het Gimme Shelter festival in Athene. Er hebben nog meer festivals interesse getoond maar de policy van die festivals is vaak dat als de film eenmaal streaming staat, ze niet meer zo geïnteresseerd zijn. Er komen nog wel verzoeken binnen dus het zou nog kunnen dat er wat bijkomt. In Karslruhe, waar Chris Cacavas (sinds 2017 toetsenist van de band) woont, is een vertoning in een bioscoop geregeld. We zijn ook bezig met een fysieke uitgave van de film. In november zal er een dvd met soundtrack-cd verschijnen op Sunset Blvd. Records.

WiM: We krijgen in ieder geval ook weer veel zin om The Dream Syndicate live aan het werk te zien want we hebben de laatste concerten helaas gemist.
In 2017 was het Bitterzoet, in 2019 TivoliVredenburg, een grotere zaal, maar in oktober 2022 stonden ze weer in EKKO in Utrecht. Het wordt helaas niet veel groter. Ik zeg zelf ‘helaas’, maar Steve zelf zegt: ‘Ik ben ontzettend blij met de positie waarin ik op dit moment verkeer.’ Het was vol in EKKO. Er is een vaste groep liefhebbers die er altijd weer is. En er zijn nog genoeg plannen binnen de band. Zoals Steve Wynn al zei: ‘The Dream Won’t End’.

Zie onder voor een link naar de trailer en de film.