Met twee albums in één jaar is wel heel duidelijk dat de pandemie op de mannen van Portico Quartet, en dan vooral op soundarchitecten drummer Duncan Bellamy en saxofonist/allesspeler Jack Wyllie, een creatieve uitwerking heeft gehad. Terrain, het album dat dit voorjaar uitkwam, had een ambient feel en klonk als de uitdagende stap voorwaarts voor de band, terwijl Monument, die dit najaar verscheen, de meer electronic kant van de band laat horen, dus meer de kant die de band met hun meesterlijke gelijknamige derde album uit 2012 insloeg. Met al enkele speciale optredens  op speciale plekken nu en een grote wereldtour voor volgend jaar in de agenda een goed moment de mannen weer eens te spreken.

We spreken Wyllie en Bellamy in thuishaven Londen nadat ze de avond daarvoor in de St. Johns Church in Hackney, Oost-Londen, een overweldigende Terrain show hebben gespeeld voor een volledig uitverkochte zaal. Een uitdagende show ook omdat het publiek, gewend aan de eclectische sound van de band, nu een puur op ambient gebouwde ingetogen set voorgeschoteld kreeg. Met als extra sfeertrekker vier strijkers extra naast de viermansband. De sfeer in de zaal was echter aandachtig en enthousiast en liet ook bij de band een erg goed gevoel over, zo blijkt als we Bellamy en Wyllie de volgende ochtend spreken in de studio van Wyllie in hartje Londen, dichtbij Tottenham Court Road.

‘Elk concert is een uitdaging’, zo begint Bellamy. ‘En al helemaal na een zo lange periode van niet kunnen spelen. Londen is onze thuisstad  en we voelden dat dit de goede plek was om de Terrain set te spelen al voelden we wel dat we met de muziek van dat album we iets extra’s mochten toevoegen. Niet alleen speelden dus Keir (Vile, hang en toetsen) en Taz (Modi, toetsen en hang) beiden mee, terwijl ze elkaar normaliter aflossen per concert, en brachten we vier strijkers in. Het was een geheel ander concert dan we ooit hebben gedaan. Terrain is het eerste gedeelte van een serie opnamen die we maakten in 2020, een jaar waarin we sowieso hadden besloten nieuwe composities te gaan schrijven’, zo praat Wyllie verder. ‘Het tweede deel van alles wat we in dat jaar opnamen is dus  Monument geworden. Terrain is meer ingetogen, Monument meer gedreven’.

‘We namen eigenlijk alle composities door elkaar op en ontdekten op een gegeven moment dat er in sfeer twee duidelijk verschillende stromingen ontstonden. Toen we besloten om dan maar twee verschillende albums uit te brengen zijn we per sfeer gaan bijschrijven. Al moeten we nageven dat we de laatste jaren meer richting de ambient aanschuiven en daar onze grote muzikale uitdaging vinden hebben we net zoveel plezier om onze electronic tracks weer meer verdieping te geven. Hoewel de tracks van Monument een sfeer hebben die we reeds vanaf ons derde, gelijknamige, album opzoeken zijn die absoluut niet vergelijkbaar met die van Monument, vind ik. Natuurlijk groeien we door als componisten en muzikanten en we hebben nu ook echt een andere liveband natuurlijk. Milo (Fitzpatrick), bassist van het allereerste uur, heeft de band begin dit jaar verlaten’.

‘Omdat Duncan en ik samen de tracks thuis ontwikkelen komt de inbreng van de andere muzikanten pas in de studio als we de definitieve opnamen maken. Of de tracks zijn al zo klaar dat er geen toevoegingen meer nodig zijn zelfs. Na jaren met elkaar composities te hebben ontwikkeld, vooral in de begin periode van de band, vond Milo zijn rol te klein worden in het schrijf- en dus ook bandproces en besloot hij dat het tijd werd om andere muzikale uitdagingen op te gaan pakken (binnenkort meer over zijn erg interessante nieuwe project Vega Trails, red). Ontzettend jammer natuurlijk ook omdat hij een geweldig bassist is en hij de composities altijd extra kleur gaf. Nu pakken Keir en/of Taz soms wat baslijnen live over maar het is wel degelijk anders zonder Milo.’

‘Zoals Jack al zegt leggen wij afzonderlijk van elkaar de basis versies van de nieuwe composities thuis op de computer vast’, pakt Bellamy weer over. ‘Dat is eigenlijk zo begonnen met de voorbereidingen van wat ons Portico Quartet terugkeeralbum Art in The Age of Automation zou worden. Zonder druk te voelen, sowieso het idee of de band ooit weer bij elkaar zou komen na onze niet bepaald geslaagde transitie naar simpelweg Portico, begonnen we beiden thuis tracks te maken. Dat beviel ons zo goed dat dit de basis werd voor de daarop volgende albums. Als we het idee hebben dat tracks redelijk scherp in de verf staan laten we deze aan elkaar horen en gaan we bijschaven en toevoegen. En kijken we of ze klaar zijn om met de gehele band of gewoonweg met z’n tweeën in de studio te gaan opnemen’.

‘Dat proces loop eigenlijk eindeloos door. Vooral op het eindtraject, dus vlak voor onze geboekte studiotijd, heb ik altijd het idee dat we veel te weinig goede muziek hebben om op te nemen en er dus nog stukken bijgeschreven moeten worden. Iets was Jack altijd nogal verontrust. (Jack lacht.) Zodat we uiteindelijk met veel te veel tracks blijven zitten waar we uit kunnen kiezen voor onze albums.’ ‘Het concert van gisteravond was een belangrijke nieuwe stap. Nu we het er zo met elkaar over hebben is het misschien best een goed idee de albums te splitten qua optredens ook’, pakt Wyllie weer over. ‘Terrain, en verwante tracks op andere albums, in de uitgebreide octet opstelling (Portico Octet) in zalen waar stoelen staan. En Monument, en de rest van onze meer electronic tracks in de kwartet opstelling in de grotere popzalen waar iedereen kan staan. Eens kijken of dat mogelijk is.’

We krijgen het over de afgelopen anderhalf jaar en de veranderingen die dat in de cultuursector en dan vooral de muziek teweeg hebben gebracht. ‘Wij zijn al jong begonnen met muziek maken en werden al vrij snel succesvol’, zo start Wyllie. ‘En we hebben het geld wat we verdienden altijd goed gestructureerd uitgegeven. Dat kwam heel goed uit toen het tussen ons derde album en terugkomalbum Art in The Age of Automation even minder ging, de band er bijna af lag. Daarnaast hebben Duncan en ik altijd nog een soort van andere baan naast ons ‘muzikant zijn’ gehouden. Duncan is ontwerper, en dan niet alleen voor onze hoezen en onze eigen video’s maar ook voor anderen, en dat is echt wel een extra baan. Ik ben samen met vrienden hier in de plek waar we zitten een paar jaar geleden een studio begonnen waar ik niet alleen nieuwe Portico tracks kan opnemen maar waar we vooral ook geluidsopnamen maken, zoals voice-overs voor de BBC. Met de jaren is het echt een goed gebruikte studio geworden. Voor ons beiden geldt dat we dus niet volledig afhankelijk van muziek hoeven te zijn, wat veel rust geeft, en al helemaal in een periode zoals tijdens de pandemie.’

’Daarnaast is het fijn dat we over de jaren veel muziek in verschillende stijlen hebben die gelukkig ook op streaming hun weg vinden’, zo vervolgt Bellamy. ‘Met het doorduwen van streaming als zo belangrijk medium binnen de muziek is het goed zo’n bulk aan werk te hebben. Juist door veel online te hebben verdienen we er nu ook wat aan. En blij dat we dat in alle rust hebben kunnen doen met albums en niet, zoals je nu ook heel vaak ziet, door maar gewoonweg alles online te droppen wat je maakt zonder te kijken of het echt goed genoeg is maar puur om te kijken of geld aan te verdienen valt. Daarnaast hebben we altijd dezelfde manager gehad, iemand ook  die ons altijd goed begeleidde en goede deals voor ons afsloot. Ons ook op het juiste moment naar Gondwana Records haalde, het label waar hij als manager van trompettist Matthew Halsall, de man die ook Gondwana bestiert, natuurlijk nauwe contacten mee had. Matthew, van wie wijzelf ook groot fan zijn, was/is groot fan van wat we maken en geeft ons vanaf het begin volledige vrijheid gegeven in wat en hoe we het uitbrengen. Er is absoluut geen druk van bovenaf, de enige druk is er die we onszelf opleggen’.

‘De afgelopen jaren op het label hebben ons door de creatieve vrijheid en het familiegevoel dat er binnen het kleine team heerst, veel inspiratie gegeven’, zo vervolgt Wyllie. ‘Elk ander project wat we aandragen, of dat nu het lang klaarliggende Paradise Cinema (waar Wyllie een Afrikaanse alliantie met percussionisten Khadim Mbaye (saba drums) en Tons Sambe (tama drums)  aanging) of het nieuwe, grote project, The Forgiveness (wederom Wyllie maar nu met een grote band) is. Of bijvoorbeeld de samenwerking met Hania Rani (de jonge Poolse pianist/componiste die binnen de nu-classical/eigentijds razendsnel furore maakt. Hania bleek al heel lang fan van onze muziek te zijn en wilde dolgraag met ons samenwerken. Matthew had haar een flink aantal jaren geleden gespot en wilde haar eerste album uitbrengen, wat het begin van een zegetocht is geworden. Rond de tijd van het uitbrengen van haar tweede album Home, waarop trouwens mijn vrienden van Immortal Onion als band meespeelden, werden we aan elkaar voorgesteld. Het idee om elk een track van elkaar te herinterpreteren (uitgebracht op EP) beviel zo goed dat er een fijne band is ontstaan die ertoe leidde dat ze gisteren niet alleen het voorprogramma deed maar ook met ons concert meespeelde.’