Naar het hart van When The Sun Stands Still: Pianoconcert op 10 meter hoogte bij zonsopkomst
We waren een weekend lang in München voor het wonderlijke fenomeen When The Sun Stands Still, waar de Zwitserse pianist Alain Roche op tien meter hoogte een concert geeft bij zonsopgang. En waar je met de koptelefoon op, zittend in strandstoelen uitkijkend naar de verlichte piano, tevens getrakteerd wordt op de geluiden van veertig open microfoons die strategisch opgezet zijn in de natuur, boven Beieren.
Op de zondag waren we eerst getuige van het concert zonder al teveel geschiedenis van het project te kennen. We wilden verrast worden. Toen we na het concert met de pianist Alain Roche spraken nodigde hij ons uit om zijn dagelijkse voorbereidingen mee te maken. Iets wat hij nog niet eerder aangeboden had zo bleek. Natuurlijk wilden we dat!
De wekker ging die maandagochtend dus al om 02:30 omdat we om 2:50 hadden afgesproken in de lobby van hotel Andina, de plek waar Roche de volle zes maanden resideert en waar vandaan hij elke dag, geen dag uitgezonderd, naar het terrein vertrekt om zijn ochtendconcert te geven. Roche staat al klaar als ik aankom en neemt me gelijk mee naar zijn appartement met uitzicht over het terrein waar ooit een nieuwe, grootse concertzaal moet gaan komen maar wat nu nog een open ruimte is waar zijn concerten plaatsvinden.
Het is zeer imposant om de machtige kraan te zien staan waarmee hij en zijn piano elke ochtend wordt omhoog getrokken. Met de weinige verlichting lijkt het een bouwterrein met het zo bekende reuzenrad, waar we vorig jaar nog de reuzenradopera UMADUM zagen, er pal naast. Roche heeft thee gemaakt, geeft me een kop, biedt me een plek op zijn bank aan en pakt zijn matje om zich eerst even goed te stretchen. Zijn spieren te rekken en strekken.
Hij pakt in totaal ruim dertig minuten om zijn vrije yogaoefeningen te doen, ingegeven door zijn vriendin die danschoreografie doet. Als hij zijn spieren heeft verwarmd trekt hij steeds meer kleding over elkaar aan. Thermische kleding met speciale schoenen die warmte geven met allerlei snoeren daaronder die hem in verbinding houden met de geluidsinstallatie en hem beveiligen aan de piano in de hoogte.
Als hij volledig en warm gekleed is vertrekken we uit het appartement om naar het terrein te lopen dat met hekken is afgesloten. Na tal van sloten geopend te hebben komen we bij de trailer waar niet alleen alle apparatuur staat, maar waar hij ook een extra oefenpiano in heeft staan om op te warmen. Na mij eerst de speciaal opgeslagen vleugel, die op een ideale temperatuur en vochtigheidsgraad is opgeslagen, te hebben laten zien, lopen we de snel verwarmende trailer in waar hij zijn vingers ongeveer vijfenveertig minuten warm speelt.
Niet alleen komen vele passages voorbij die hij in zijn stuk Soulstice elke ochtend voordraagt, maar hij is ook al druk aan het stoeien met de flink wat heftiger klinkende nieuwe stukken die straks in het latere gedeelte van de honderdtweeëntachtig dagen durende trip zullen zitten. Wonderlijk om hier, net als in zijn appartement, zo met z’n tweeën te zitten terwijl hij volledig in zichzelf gekeerd zijn stukken doorneemt.
Volledig in de muziek versmolten schrikken we bijna als de eerste medewerkers komen om de buitenboel op te zetten. De stoelen worden uitgezet, de dekens klaargelegd, de hoofdtelefoonsnoeren uitgehangen, de hoofdtelefoons klaargelegd. De kassa, de koffie en thee worden klaar gezet.
Als Roche ingespeeld is wordt de grote kraan, staande naast de trailer, in werking gesteld en halen we de vleugel uit de container. Samen met enkele medewerkers worden de hoogtekabels gesnoerd en de elektriciteitssnoeren getriplecheckt. Vervolgens verdwijnt Roche onder de vleugel om zijn zitplek te checken. Een zitplek waarbij hij ook de pedalen kan bedienen. Wat een onhandige ligging als je het zo ziet.
Daarna wordt de vleugel uit de ruimte bij de trailer gelift om voor de stoelen iets boven de grond zijn nieuwe hangplek te krijgen.
Ondertussen is Roche’s vriendin, die ook geluidsarchitect is, al druk bezig om alle natuurgeluiden goed te krijgen. Op twee grote computerschermen verzamelt ze zowel de natuurgeluiden van die veertig microfoons, die pas net voor het concert worden opengezet. Vlak na het concert ook gelijk weer uit worden gezet, alles op afstand, om energie te besparen.
Het is ondertussen 4:45 en de eerste bezoekers van de verwachte honderdtwintig komen binnenlopen, pakken een kop thee of koffie en vinden een strategische plek. Ik sta afwisselend buiten alles te bekijken en in de trailer. Na reeds tweeënnegentig concerten gegeven te hebben is de spanning er duidelijk vanaf en is iedereen relaxt aan het werk.
Het is 05:08 en Roche loopt naar de vleugel, snoert zich in op zijn zitplek, opvallend genoeg zonder hulp, en de vleugel wordt opgehesen. Nog geen twee minuten later start hij het concert. Bizar eigenlijk om iemand in zo’n vreemd hangende houding (hoe stroomt zijn bloed nu goed door?) een vijftig minuten durend concert te zien geven.
Ik zie het concert wederom van twee plekken, buiten in de strandstoel en binnen vanuit de trailer naast de computerschermen waar de natuurgeluiden met de pianoklanken versmolten worden. Het voelt vandaag nog iets intenser dan de ochtend ervoor. Roche bedrijft absolute topsport door dit elke ochtend te doen. Want omgekeerd aan die piano hangen en er dik 50 minuten op spelen in een niet bepaald natuurlijke houding, hoe doe je dat?
Helemaal als je met hem de volle tijd voor het concert plaatsvindt meegaat, zie je wat hij presteert. En dat is ongelooflijk. En al helemaal bizar, als hij na het concert weer met zijn voeten op de grond staat en via het middenpad de trailer inloopt is dat puur om even op te warmen om daarna weer naar buiten te gaan om met zijn publiek te praten.
Wat een veldslag om van 22 december tot aan 20 juni elke dag op rij een concert te spelen op dit vroege tijdstip. Een absoluut levensveranderende gebeurtenis die nogal wat anders is als toen Roche voor het Out of the Box festival in 2020 hier ook optrad. Maar met vrijwel elke ochtend uitverkocht en grote wereldwijde belangstelling (zelfs CNN besteedde er tien minuten aandacht aan) is deze reeks natuurlijk een gigantisch succes gebleken.
Deze tweede ochtend was intens en intrigerend. Wat Roche hier zes maanden lang presteert is buitengewoon. En met het verscheiden van de maanden zal het muziekstuk dat hij speelt dan ook nog in vorm gaan veranderen. De aankondiging van de zomer gaat ook weer nieuwe muziek betekenen. Ik zou zeggen: pak de kans op om dit ochtendconcert in München (wat trouwens sowieso een geweldige ontdekstad is) te gaan zien voordat het 20 juni afgelopen is. When The Sun Stands Still is een absolute must-see.