De Pakistaanse zanger Naseeruddin ‘Ustad’ Saami is de laatste beoefenaar van de Surti toonladder – een toonladder bestaande uit 49 (!) verschillende (micro) tonen. Pas na 35 jaar Spartaanse training van dit microtonale systeem trad Ustad Saami voor het eerst op. Inmiddels heeft hij ook het predicaat Ustad (meester) verdiend en is zijn stem ook door het internationale label Glitterbeat ontdekt. Pakistan is for the Peaceful is een indrukwekkende demonstratie van toewijding aan een manier van zingen die klank, melodie en taal tot een geheel smeedt.

Ustad Saami beoefent zowel Khayal (een subgenre van Indiase klassieke muziek) als Qawalli, religieuze muziek beoefent door verschillende Sufi-groeperingen. Hij wordt daarbij op dit album begeleid door zijn vier zoons.  De trekkende noten van een harmonium en de zwevende metalige boventonen van de tambura – een soort fretloze sitar –  vormen de basis van de muziek. Tegen de achtergrond van dit brede drone-achtige palet stijgt de oude maar krachtige stem van Ustad Saami op, af en toe bijgevallen door zijn zoons. Ustad Saami laat zijn stem stapje of juist glijdend stijgen en dalen en neemt voor elke noot de tijd – ook voor de meest wringende tonen die hij op het hypnotische Prayer for a Saint extra kracht bijzet door zijn nasale, klagende stemgeluid. De spaarzame en trage begeleiding van de tabla geeft deze noten en de slepende melodie nog extra gewicht.

Op Aman (Peace) klinkt minder frictie. Aarzelend ontworstelen de stemmen van Ustad Saami en zijn zoons  zich aan de drone van de harmonium en de tambura. Ook op True Notes (Happy Morning) verzoenen de wringende noten zich vaker met de grondtoon en lossen aan het einde van het album in harmonie op.

Door de opperste concentratie van Ustad Saami en zijn zoons en de lang uitgesponnen stukken vol van wrijving is dit een intens, maar ook erg intiem. Dat laatste is ook het resultaat van de productie. De opame van Pakistan is for the Peaceful vond plaats op het dak van Ustad Saami’s huis in Karachi, en verliep op de kenmerkende fly on the wall wijze van Ian Brennan (Brennan is vooral bekend van zijn producties van Tinariwen, maar nam voor Glitterbeat Records ook het vorige album van Ustad Saami en Funeral Songs van Fra Fra op). Saami en zijn zoons zijn hierdoor ook op een digitale geluidsdrager in Nederland bijna lijfelijk aanwezig.

Door die nabijheid is ook de afstand met de gezongen talen (die veel luisteraars buiten Pakistan zullen hebben) geen punt. Bovendien is taal misschien niet eens het belangrijkste uitdrukkingsmiddel van Ustad Saami. Toen hij als kind werd opgeleid tot zanger werd hem namelijk enige tijd verboden te spreken – hij mocht zich alleen in zang uitdrukken. Melodie en klank werden zo evengoed middelen om iets uit te drukken – zo klinkt het in elk geval op Pakistan is for the Peaceful. Door de ellelange noten, versieringen en verbuigingen zijn de woorden en lettergrepen dusdanig uitgerekt dat taal, klank en melodie met elkaar lijken te versmelten. Het relatieve belang van taal als betekenisdrager blijkt eveneens uit het grote aantal talen waarin Ustad Saami zingt (Farsi, Urdu, Hindi, Arabisch en de dode talen Vedisch en Sanskriet).

Op Pakistan is for the Peaceful is het gekartelde microtonale landschap van de Surti toonladder de belangrijkste taal en daarin klinkt bijna onaardse concentratie, toewijding en overgave.