Het mede door Robert Heaton geschreven Green and Grey zal voor mij altijd het New Model Army keerpunt blijven. De machinale horizonvervuiling waardoor het natuurlijke groen steeds verder in het materialistische grijs vervaagt. Justin Sullivan houdt het nalatenschap van zijn vroeg overleden voormalige maatje in ere. Verzetten de Britse anarchisten zich voorheen vooral nog tegen het kapitalistische rechtse regiem, daarna plaatsen ze de aftakeling van het milieu steeds verder op de voorgrond. Elk jaar levert de band meer hoop en vertrouwen in en koopt daar verbittering en teleurstelling voor terug. De grijsheid is ondertussen zo verbleekt dat er enkel de sneeuwwitte schoonheid overblijft. Vanaf de grimmige Winter plaat zet de wederopbouw zich voort, From Here is het nieuwe nu, totdat de pandemie daar een stokje voor steekt.

Die afgedwongen stilte heeft ook de nodige nadelige gevolgen voor de New Model Army samenstelling. Omdat gitarist Marshall Gill weigert om zich tegen het COVID-19 virus te laten vaccineren, volgt er een resoluut besluit en wordt hij uit de band gezet. Na het meer dan geslaagde Sinfonia veertigjarige bestaan cadeautje aan de “The Family” fans, komt er nu dan eindelijk met Unbroken het From Here vervolg. Het gemis van Marshall Gill pakt New Model Army goed op. Sterker nog, ze klinken als eenheid net zo hecht als in hun jaren tachtig hoogtijdagen. Naast zanger/gitarist Justin Sullivan bestaat het gezelschap op dit moment uit toetsenist/gitarist Dean White, basgitarist Ceri Monger en drummer Michael Dean.

Klinkt Justin Sullivan op zijn Surrounded solo tussendoortje nog vermoeid, oud en kapot gestreden. Op Unbroken heerst de ernst, en daar hoort een boos krachtig stemgeluid bij, en dat bezit de realistische purist gelukkig nog steeds. Blijkbaar is de behoefte aan daadkrachtige wereldverbeteraars aanwezig. Toch benadrukt de songwriter op Legend overduidelijk dat hij het risico loopt om gebukt onder deze last ten onder te gaan. Het is natuurlijk gemakkelijk om anderen met problemen op te zadelen dan de zwaarte te delen. Bij het opgefokte Reload reminder haalt New Model Army het verleden aan en mengt dit met loodzware nu-metal gothic rock riffs en theatraal toetsenwerk. Het lomp opgezette Coming Or Going gaat nog net een stapje verder en misbruikt het deprimerende Seattle punkrock grunge decor om die eerder aangehaalde Green and Grey grijsheid te accentueren. De tribal drums staan op gevechtssterkte opgesteld, Here Comes The War! We hebben songs als Do You Really Want to Go There? nodig om dat verzet te hergroeperen.

First Summer After volgt het patroon van eind jaren tachtig, als postpunkbands publiekelijk met dancebeats experimenteren, min of meer het einde van een tijdperk inluiden en zich op een doorstart voorbereiden. Het is dus tevens die bewuste eerste zomer na een bevlogen energievretende periode met de Summer of Love overgang al schitterend op de horizonlijn. Dit doelgericht ijkpunt domineert de krachtige I Did Nothing Wrong sleutelsong. Kijken we voorheen nog afkeurend tegen deze overgangsfase aan, tegenwoordig kunnen we het allemaal beter plaatsen en in waarde beoordelen. First Summer After, schoon schip maken. De eerste single na de corona-terreur, de eerste single na het Brexit verval, de eerste single na de start van de oorlogsverklaring tussen Rusland en de Oekraïne, het alsmaar sluimerende Midden-Oosten conflict en de eerste single na het vertrek van Marshall Gill.

Language, we spreken dezelfde taal, gebruiken zelfs dezelfde woorden maar plaatsen deze echter wel in een verschillende context. Elk conflict ontstaat uit misbegrip, het gesproken woord als wapen. We articuleren de zinnen in alle heftigheid, en leggen de klemtoon net op die verkeerde zere plek. Justin Sullivan roept in die zwaar ritmische track enkel tot verbroedering op en gebruikt hier exact diezelfde woordenschat voor. Deserters, we weigeren om de opgelegde normen te volgen en klampen ons aan onze eigen waardes vast. In het I Did Nothing Wrong cynisme beloont Justin Sullivan het volgend kuddegedrag met afvinkende likes. Eindeloos naar het nietszeggende computerscherm staren en daarmee het geluk afdwingend afkopen. Dean White laat zijn gitaar huilend soleren en benadrukt nogmaals dat ze het Marshall Gill verlies prima kunnen verwerken. Het afwijkende If I am Still Me cyberpunk geweld stelt min of meer diezelfde vraag. Schuilt daar in die diepe ondergrond nog steeds dat idealistische kernbegrip, of is het ondertussen tot schijngedrag gemuteerd, een koud aangeleerd kunstje.

De roodgloeiende aarde in alarmfase, waarin het door New Model Army aangekondigde Green and Grey milieu aanslag zodanig zijn verrotte vruchten afwerpt, waardoor de mensheid genoodzaakt zijn I Did Nothing Wrong geweten filtert. Een melancholisch gedragen Cold Wind bewustwording, recht in het gezicht, fris herboren ontwaken. Een zuivering welke ooit tot een schone planeet moet leiden. Misschien komt dat gevoel nog het beste in de sentimenteel gedragen Idumea tribaldance tot zijn recht, waar culturele gospelkoren hun krachten tot een universeel strijdlied bundelen. Er is niet zozeer sprake van een wederopstanding, Unbroken markeert de eerder uitgeschreven bladzijdes enkel met een nieuwe herziende laag tot bewustwording.