De zorgvuldigheid waarmee Sam Beam zijn Iron and Wine werk documenteert, getuigt van een intense liefde voor muziek. Nadat vergeten materiaal hun weg naar de Archive Series vinden richt hij zich vervolgens op livemateriaal dat rond de Beast Epic concertreeks geschoten wordt. De nadruk ligt niet op die Beast Epic plaat, waarvan maar een bescheiden aandeel van drie songs hier aanwezig is.

De Who Can See Forever Soundtrack is meer dan een goed gevisualiseerde geregisseerde liveregistratie. Het is een persoonlijke inkijk in het schrijversproces, de motivatie en de gang naar de studio. De passie, het geloof, de liefde, de dood maar ook het geduld. Daar hoort een indrukwekkende live album bij, die ik hier eventjes van het totaalplaatje loskoppel. Want wat verkeert het gezelschap rondom Sam Beam toch in topvorm, onderschat het verbale engelengeduld van Eliza Hardy Jones hierbij niet. Bij de Who Can See Forever Soundtrack sta je midden tussen de nummers, en kijk je niet meer van een afstand toe. Een essentieel verschil met de studio opnames.

Het ingetogen The Trapeze Swinger behoort tot de eerste lichting singles en groeit live alleen maar in aanzien. De ontwikkeling van schuchtere intieme song tot groot aangezette publieksfavoriet is fenomenaal. Iron and Wine zet zich met deze memorabele hemelbestijgende song definitief op de kaart. De triestheid van een nalatenschap. Het testament aan het leven als de dood zich liefdevol meldt. Als je zo indrukwekkend opent, dan sta je al met 1-0 voor. De winnaarsmentaliteit, gericht aan de verliezers onder ons. De kracht van religie. Ook het verdriet wegdrinkende Dearest Forsaken en het aan de bezorgde jeugd memorerende Call Your Boys familiedramatiek stammen uit het kennismakingsproces van deze melancholische countryfolk rocker.

The Boy With A Coin; een geluksmomentje binnen het onheil. De vernietigende bliksemflits die de verschroeide aarde heelt. Je valt direct de paranoïde geloofswereld van Sam Beam binnen, waar tegenstrijdigheden heersen en waar voorspoed afgestraft wordt. Het spookachtige, griezelige Woman King met de vrouw als godspersoon die de puinhopen van haar mannelijke evenbeeld bestrijdt, zijn fouten herstelt om zich vervolgens weer ondergeschikt aan zijn leiderschap opstelt. De scheve verhouding binnen het machtsspel. De in herfststilstand functionerende Passing Afternoon weemoed en On Your Wings staat heel erg in het nu, we hebben de aarde in bruikleen, maar maken daar een gigantische rotzooi van.

Door de religieuze folkloristische inslag schept Iron and Wine juist een surrealistisch beeld waarin de cello van Teddy Rankin-Parker heerst en gitaren zich dienend ontroerend opstellen. De door Sam Beam opgebouwde Thomas County Law heerschap wordt nu door gelukzalige zielen bewoond die elk hun eigen verhaal hebben. Bij het van oorsprong psychedelische House by the Sea schijnt het knisperende kampvuur hypnotiserend toe om vervolgens in een ritmische jamdrive te ontaarden. In het prachtige Glad Man Singing voel je de spirit van het aan Neil Young schatplichtige gitaarspel terug, loom en zanderig.

Het exotisch broeierige Monkeys Uptown herplaatst zich vanuit de jungle naar een meer desperaat country landschap waar de viool de hoofdrol opeist. Ook het Zuid Amerikaans getinte Wolves (Song of the Shepherd’s Dog) krijgt door de staande bas complexiteit van Sebastian Steinberg een meer geaarde aanpak. Mooi hoe songs blijven groeien en steeds meer eigen worden. Van de tegenvallende Ghost on Ghost plaat komt enkel het verhalend nostalgische Grace for Saints and Ramblers op de Who Can See Forever Soundtrack terecht.

De liefde voor het geloof treft de liefde voor de muziek in het opgewekt gespeelde About a Bruise. Sam Beam filosofeert over essentiële levensvragen en deelt zijn bevindingen met het zich met de muziek identificerende publiek. Bij Sodom, South Georgia komen dood en geboorte samen, in het met warmte gevulde Last Night viert de singer-songwriter het laatste samenzijn. Ook in het vrolijk gestemde uptempo Pagan Angel and a Borrowed Car begraaft Sam Beam dat eeuwige liefdesverdriet.

Het veelal door collega’s en critici geprezen treurende Naked as We Came bewijst dat een goed liedje niet lang hoeft te zijn. Zelfs trieste vertellingen over een weduwe die in het Evangelische Muddy Hymnal zichzelf kwijtraakt worden door de betoverende schrijvershand van Sam Beam in schoonheid gevangen. Misplaatste gebeurtenissen waar je in normale omstandigheden geen invloed op kan uitoefenen, maar die wel onmiskenbaar met het leven verbonden zijn. En de klappende juichende toeschouwers hebben het allemaal goed begrepen.