De uit New York afkomstige metalband Afterbirth heeft binnen het genre een zeer vooruitstrevend album gemaakt met zijn nieuwe worp In but Not Of. Invloeden van psychedelica, woestijnrock, punk, jazzy ritmes, ambient en zowel post-, prog-, thrash- en blackmetal vliegen je ruimschoots om de oren. Ja ja, dat is een heel koektrommeltje vol! Een ware ontdekkingstocht voor de avontuurlijke luisteraar wie niet vies is van het stevigere werk. Zeg maar gerust ronduit smerig: geworteld in de lompe deathmetal van stadsgenoten als Suffocation en Pyrexia is hun ‘basisgeluid’ zeker niet voor iedereen weg gelegd. Maar de aanhouder wint!

Afterbirth had eigenlijk net zo’n cultstatus moeten hebben als zijn genre-genoten, maar na wat demo’s – die zelfs in opgepoetste vorm behoorlijk slecht klinken – valt de band met ruzie uit elkaar. Toen een platenmaatschappij in 2014 vroeg of ze hun materiaal opnieuw mochten uitbrengen, was het voor de band ook een goed moment om het opnieuw te proberen, dus brachten ze een demo uit. Daarop valt al goed te horen dat de ritmesectie zo losjes en gevarieerd gespeeld wordt dat je niet gelijk zou denken aan een brute deathmetalband, maar eerder freejazz of de meer progressieve kant van rock. De te vroeg overleden ‘gootsteen-gorgelaar’ Matt Duncan deed echter alle twijfel wegnemen.

Na een wervelende openingsroffel op de drums en al even pijlsnelle, onnavolgbare bas- en gitaarpartijen, blijkt dat zijn alweer drie albums meedraaiende vervanger het ook goed kan, als deze frivool de ingewanden naar buiten kotst op Tightening the Screws. Je kunt er van vinden wat je wilt; misschien helpt het om deze vocale techniek meer als een extra instrument te zien, die een lekkere smerige sfeer aan het geheel toevoegt. Die ‘smerige’ invloeden zijn vooral op de eerst helft van het album nog zeer aanwezig. Maar Autoerotic Amputation (je wilt het niet weten, Google maar!) grooved heerlijk funky door een speelse baspartij. De soms ijskoude gitaarpartijen en blastbeat drums op een aantal songs neigen meer naar blackmetal, waardoor een leuke stijlbotsing ontstaat. Tot zover zijn het nog kleine details die opvallen tijdens de eerste helft van dit bombardement: een funky basloopje, gevarieerd drumwerk dat spontaan verandert van blastbeats naar relaxt jazzy en gitaren die dan weer brute muren optrekken en vervolgens de dromerige psychedelica omarmen. Maar de echt grote verrassingen zitten in deel twee…

Hovering Human Head Drones start met door dreunende 80’s synthesizers die wel een beetje aan John Carpenter doen denken en toegevoegde tabla percussie die niet zou misstaan op de uiterst herkenbare songs van Tool. Zelfs het steeds herhalende bas-patroontje past helemaal in die sfeer. De omslag is plotseling, maar zeer naadloos en we zitten weer midden in het riool, met die gootsteen-gorgelaar. Vreemder wordt het als de twee elementen samenkomen en de gitaar weer psychedelisch uitwaaiert. Het is een begin van de achtbaanrit die ons met zowel de titeltrack alsook het instrumentale Time Enough Tomorrow, de woestijn in sleurt via heerlijk zware stoner riffs en onnavolgbaar speels drumwerk. Dromerigheid, logge grooves, jazzy passages en bruutheid gaan hand in hand. Soms vergeet je dat het om een deathmetal album gaat, maar als een boemerang komt die invloed altijd weer terug. In de staart van de tracklist gaat het tempo flink omhoog, wat meer associaties met punk en thrashmetal tot gevolg heeft als de instrumentatie ook bedrieglijk wat simpeler lijkt te worden. Maar het gevoel voor groove blijft in de bas en drums. Gitaarpartijen zoeken steeds die psychedelica op en het veelvuldig gebruik van synths zorgt steevast voor een subtiele ambient-sfeer.

Hoewel vooral de eerste helft van In but Not Of een beproeving zal zijn voor hen die metal liever wat minder extreem en smerig hebben, valt ook daar genoeg te genieten. Het met groot gemak schakelen tussen (sub)genres, -snelheden en -verschillende sfeerscheppingen is uniek en heerlijk vloeiend uitgevoerd. Geduld wordt beloond, waar de latere passages met stoner, prog, ambient en ontspannen ritmes de death- en blackmetal op een geweldige manier balanceren. Ik hoor je twijfelen: gewoon proberen!