Het Out of the Box festival in München kent vele meewerkende namen maar één die daar ver boven uitschiet is die van creative director Martina Taubenberger. Zij is het die de concepten waar de projecten in plaatsvinden bedenkt en met haar team uitvoert. Wij waren aanwezig bij het laatste project van de editie van 2022: UMADUM. Een concert in een reuzenrad waarvan de muziek werd gecomponeerd door de Oostenrijkse componist/muzikant Christian Muthspiel. Wij spraken uitgebreid met beiden. In dit eerste deel is Taubenberger aan het woord.

We komen te spreken over de oorsprong van het festival. ‘Normaliter was het idee om er een echt buitenfestival in de winter van te maken en zo hebben we dat jaren gedaan’, zo start ze. ‘Het gebied waar we nu zijn, waar het festival plaatsvindt heet Werksviertel-Mitte en is een zeer bijzonder gebied. Voorheen stond hier een grote knuddeln fabriek, je weet wel zo’n fabriek waar ze die fameuze Duitse aardappelballen maken. Toen die fabriek werd verplaatst besloot de familie achter die fabriek om de grond in eigendom te houden en deze als cultuurplek in te richten. De gemeente mag wel een stuk grond huren maar de familie bepaalt wat ermee gebeurt. Een zeer bijzondere constructie. Er zitten hier dus veel podia en in de kelders ook een flink aantal clubs en daarboven dan weer heel veel restaurants met fijne terrassen en leuke coffeebars. En er omheen veel start-ups en jonge bedrijven met een coole uitstraling. Het is een gedeelte van de stad dat cultureel leeft. En niet alleen in het weekend. Binnen dat verhaal werd ik als creative director gevraagd om met bijzondere projecten flink wat aandacht voor het gebied te creëren’.

‘Een heerlijke gedachte omdat mijn hoofd eigenlijk altijd vol ideeën zit en eigenlijk alles hier te creëren lijkt’, vervolgt ze lachend. ‘Drie jaar geleden hadden we hier een zogenaamde ‘hangende piano’, een project van de Zwitserse Alain Roche, een verhaal dat wij hier natuurlijk weer wat verder wilden doortrekken. Met de grootste en zwaarste kraan die we in Duitsland konden vinden werden vleugel en pianist om half 7 in de ochtend naar boven getild om daar tegen de zonsopgang een concert te geven. Het was midden in de winter en heel erg koud maar het raakte volledig uitverkocht en kreeg ontzettend veel aandacht in de pers. Een super geslaagd onderdeel van het Out of the Box festival dus. Een festival dat exact in de titel aangeeft wat het moet zijn. Een festival ook dat we normaliter in de winter deden maar dat we door alle uitstelproblemen door het langdurende Covid verhaal nu naar de zomer hebben verplaatst’.

‘Voor elk project wat ik bedenk te gaan doen zoek ik de juist componisten om het samen mee te doen. Muziek is immer de helft van mijn project. Ik ben altijd op zoek naar spannende muziek en uitdagende muzikanten. De Britse pianist/componist/alleskunner Django Bates stond al jaren op mijn lijst om iets mee te gaan ondernemen. Ik heb hem gevraagd voor de editie die dit jaar plaatsvond de eerste voorstelling te doen. Babel is een bijzonder project omdat het in tekst volledig in gebarentaal gaat en met een Ballet der Tekens een haast onwerkelijke choreagrafie heeft. Het werd een prachtige ervaring. Voor het reuzenrad project UMADUM had ik eigenlijk gelijk de Oostenrijkse componist Christian Muthspiel in mijn hoofd en bij het uitleggen van wat ik wilde sloot hij gelijk met interessante muzikale ideeën aan’.

‘Het idee van een plek in het centrum van een culturele plek met alle geluiden die daarbij horen en de vrijheid van die plek moest in de muziek tot uiting komen. En met frasen tekst van Pablo Neruda krijgt de compositie dan ook nog meer emotionele waarden. Met componisten die zowel in de jazz, en de vrijheid die deze met zich meebrengt, als klassiek, en de structuren die die in zich heeft, werken kun je dit soort projecten een unieke sound mee geven. Muthspiel is een meester in het verzamelen van muzikale sferen en daarom paste hij zo goed in dit project. Daarnaast heeft hij zijn eigen OrJazztra Vienna waarbij hij dus gelijk 17 muzikanten voor de uitvoering van het concert had. Aangevuld met een aantal gasten, ook omdat er een aantal muzikanten binnen zijn orkest zijn die de hoogte niet in wilden en dat ook het geval bleek te zijn bij extra muzikanten die vroeg. De muzikanten hebben eerst 2 dagen gezamenlijk gerepeteerd voordat ze separaat van elkaar in hun eigen cabin met de draadloze koptelefoons op en via een soort van interne zoomverbinding samen muziek konden maken. En zo werd de generale een heel speciale. Ook omdat de pers daar al bij was om op voorhand over het project te kunnen schrijven en zodoende mensen naar Werksviertel te lokken’.

‘Ik ben het een opera gaan noemen toen Christian met de muziek aan kwam zetten en het zo divers in stijlen klonken en de stem een duidelijke boodschap begon uit te dragen’, vervolgt ze. ‘Je kunt er natuurlijk over twijfelen of een muziekstuk van 44 minuten een opera genoemd mag worden, normaliter zitten opera’s zomaar over de 2 1/2 uur, maar het drama is wel vanaf het begin duidelijk als de zangeres begint te zingen. Tegelijk vond ik het woord opera passen binnen het project. Christian heeft een heel bijzonder muziekstuk gecomponeerd waarin alles terugkomt waar ik op gehoopt had toen ik hem vroeg. En eigenlijk nog heel veel meer daarbij. Het blijft wonderlijk hoe we dit allemaal bij elkaar hebben gekregen. Het reuzenrad stond er natuurlijk al maar ik ben blij dat de eigenaar zijn goedlopende attractie een weekend lang aan ons wilde ‘uitlenen’ voor dit bijzondere project. Iets wat hij als cultuurliefhebber met alle liefde deed. Hij en zijn team genieten net zo hard van dit project en hij, en hij niet alleen, zouden dit project dolgraag over meerdere landen uitduwen. Laten we eens kijken wat er mogelijk is….’