×

Concert

22 januari 2012

Stravinsky’s Nachtegaal en Renard in het Muziektheater

Geschreven door: Carl Puhl

renard

De Nachtegaal van Stravinsky is te kort om alleen uitgevoerd te worden. Met allerlei extra’s werd het programma uitgebreid tot een middag- of avondvullende voorstelling. Deze constructie kwam ietwat gekunsteld over, maar zorgde er wel voor dat het publiek deze niet vaak uitgevoerde opera kon bezoeken. Het Residentie orkest had plaats genomen op het podium, terwijl de orkestbak met water gevuld was. Deze vreemde setting zou pas tijdens de uitvoering van de Nachtegaal verduidelijkt worden.

Het programma was opgedeeld in drie delen. Het eerste gedeelte bestond uit een aantal kleine stukken: Ragtime, Drie Stukken Voor Klarinet Solo, Pribaoetki, Twee Gedichten Van Konstantin Balmont, Wiegeliedjes Van De Kat en Vier Russische Boerenliederen. Door de grote hoeveelheid en de lengte van de verschillende onderdelen kreeg dit gedeelte een zeer fragmentarisch karakter. De Pribaoetki en de Wiegeliedjes hadden moeite om te beklijven, hoewel ze prachtig werden gezongen door de opvallend warme stem van de Russische mezzosopraan Mayram Sokolova. Verder was de uitvoering van de Gedichten noemenswaardig. Niet alleen vanwege hun lengte, maar ook door de krachtige en kleurrijke stem van de Russische sopraan Elena Semenova.

Deel twee bestond uit een uitvoering van een Fabel over de vos Reinaarde. Stravinsky schreef dit werk in 1916 en had een bijzondere setting in gedachte voor de uitvoering. Deze burleske werd door vier zangers (vos, haan, kat, bok) prachtig gezongen en door een vijftal acrobaten via een schimmenspel visueel uitgebeeld. De heerlijke levendigheid en het volkse karakter van het stuk werden prachtig weerspiegeld. Op clowneske manier werden de capriolen van Rein de Vos ten toon gespreid. Leuk dat ook de zangers zich door hun rol lieten meeslepen.

De opera de Nachtegaal bevat eigenlijk maar één echte rol, namelijk die van de Nachtegaal. De rest is bijzaak. De Nachtegaal krijgt veel belcanto en tekst van betekenis. Natuurlijk zou het stuk niets zijn zonder de visser, de keizer en de kokkin, maar toch zijn dit maar bijrollen. Olga Peretyatko zong de sterren van de hemel; het is daarom niet verbazingwekkend dat zij een staande ovatie ontving. Een bravo is zeker op zijn plaats voor de prachtige tenorstem van Edgaras Montvidas als de visser. Hoewel zijn rol summier is, was hij toch duidelijk aanwezig. De Russische bas Ilya Bannik vertolkte een sterke Keizer van China. En met de opvallend mooie kostuums werden prachtige plaatjes geschilderd.

Het bijzondere aan deze uitvoering lag hem echter niet alleen aan het water; de opera werd uitgevoerd met poppen! Af en toe zorgde dit voor een redelijk Efteling-gehalte; bijvoorbeeld wanneer een miniatuurbootje op kolderieke wijze het water doorkruist. Naast het zingen moeten de zangers dus ook nog eens met poppen acteren. Wat is de toegevoegde waarde hiervan en leidt het niet te veel af van de handeling? Het poppenspel was in het oude China al een traditie en het is daarom begrijpelijk dat het in deze opera toegepast wordt. Verder zorgt het voor een extra dimensie die er weer voor zorgt dat regievondsten er minder gekunsteld uitzien. Het bootje met de visser is stijlvol geënsceneerd en met de poppen wordt door de zangers op een natuurlijke manier omgegaan. De verbeelding van de Dood is nogal clownesk; een bed met een enorm doodshoofd en vier ledematen in botten doet me onmiddellijk denken aan Achmed The Dead Terrorist. Buiten deze elementen werkt de enscenering wel. De handeling en het acteerwerk zijn mooi en passend. Het decor is doeltreffend, blinkt niet uit in overdadigheid maar werkt daardoor juist ondersteunend en leidt niet af. De opera de Nachtegaal wordt met overtuiging en professionaliteit op een geslaagde manier uitgevoerd. Dit en de prachtige uitvoering van Renard maken de middag in het Muziektheater tot een memorabel muziekmoment.