Na de drukke zaterdag, met onder meer James Holden, ESG, Decisive Pink, Alan Sparhawk en Bixiga 70, die tot in de nacht voortduurt, ook op locatie (EKKO, De Helling), is de zondag traditiegetrouw iets rustiger op Le Guess Who?. Toch zit het programma in TivoliVredenburg nog steeds goed vol tot voorbij middernacht en is het bij sommige optredens wachten en dringen geblazen.

De Grote Zaal is om 17.00 uur het passende decor voor The Harvest Time Project: A Tribute to Pharoah Sanders. Een muzikale eredienst voor Pharoah Sanders – die in 2017 nog op Le Guess Who? speelde – en met name het album Pharoah uit 1977. Dit album, dat achteraf gezien onterecht lang in de schaduw is gebleven van Sanders werken van eind jaren zestig, begin jaren zeventig, kreeg via label Luaka Bop een even fraaie als terechte reissue dit jaar. De voor deze heruitgave geremasterde opnamen van weleer bleken zó mooi – en kregen gezelschap van live-opnamen uit 1977 – dat je kunt spreken van de definitieve versie van het album Pharoah. De prachtige, grote band van vanavond omvat zelfs de originele ‘Pharoah gitarist’ Tisziji Muñoz en roept vanaf het begin al zoveel gevoel op dat een apart stuk over Sanders, de plaat en vooral dit optreden op zijn plaats is. Binnenkort op Written in Music.

De Caribisch-Belgische componiste, producer en muzikante Nala Sinephro opereert vanuit Londen en is goed ingevoerd in de bloeiende Engelse jazz, electronic en crossover scene. Sinephro is dit jaar een van de curatoren van Le Guess Who?. Vanavond treedt ze zelf aan in de Grote Zaal, met haar driekoppige band (drums, sax en toetsen). De traag uitgesponnen, meditatieve muziek krijgt vooral door harp en old school synths haar karakter. Sinephro stuurt de muziek, en haar medebandleden wachten roerloos af tot ze weer hun deel pakken; het is een stijlvol en organisch geheel. Na een lange opbouw volgt na een kwartier een eerste climax. Knap hoe de band hier langzaam en natuurlijk naar toe heeft gewerkt. Op het eerste gehoor lijkt Sinephro, die in 2021 debuteerde op Warp, zich vooral te richten op sfeer en langzame vervoering. Echter, de band zet zeker lijnen uit, al trekt het viertal hier zoals gezegd ruim tijd voor uit. De ingetogen drums en percussie zijn smaakvol en effectief, net als de saxpartijen die de ruimte om de synths heen mooi accent geven.

Een ander hoogtepunt van dit lange weekend is te horen in de altijd weer sfeerrijke Hertz zaal. BITOI (Bass Is The Original Instrument) is een samenwerking van de Zweeds-Ethiopische componist en bassist Cassius Lambert. Hij brengt het oudste instrument – de menselijke stem – samen met een relatief jong instrument: de elektrische bas. Zijn bas gaat door flink wat effecten zodat je eigenlijk geen andere instrumenten nodig hebt. Vooral niet omdat hij terzijde wordt gestaan door een prachtig driekoppig koor: Alexandra Shabo, Lise Kroner en Anja Tietze Lahrmann. Zij zingen fonetisch, een soort taal die geïnspireerd is door vogelgeluiden. De effectvolle bas en de drie gouden kelen zorgen voor een bijzondere, poëtische ervaring. Keelklanken, sissen, fluiten, krachtige samenzang; het trio is indrukwekkend. Soms mystiek-religieus, dan weer natuurlijk, dierlijk. Dit zijn de nog onbekende parels waar het festival het patent op heeft. Het viertal trekt terecht veel publiek.

Schurend, noisy en scherp; Model/Actriz in de volle Pandora is van een geheel andere orde. De band uit Brooklyn – waar de afgelopen tien jaar al zoveel muziek vandaan kwam – staat voor postpunk die uiteenschiet van pakkend en dansbaar tot confronterend en uitdagend. Model/Actriz brak dit jaar door met het album Dogsbody en albumopener Donkey Show is ook vanavond de bijna industriële gangmaker. Het gas gaat er hierna definitief op.

Net zo hard, zij het op een heel andere manier, is het gezelschap van Faiz Ali Faiz in de Grote Zaal. Hij kreeg qawwali, de eeuwenoude religieuze Sufi muziek uit Pakistan en het noorden van India, met de paplepel ingegoten. Net als Nusrat Fateh Ali Khan in de jaren tachtig en negentig deed, brengt Faiz Ali Faiz qawwali de wereld over. De groep van acht op het podium wint door de ronduit indrukwekkende zang, aangevuld met mantra’s/achtergrondvocalen, percussie en harmonium, de zaal snel voor zich. Faiz Ali Faiz is een geweldenaar, soms schieten woorden even tekort, die net als de tweede leidende stem binnen de groep met vocale kracht en intensiteit soms zelfs bijna de pijngrens aantikt. Het is indrukwekkend hoe lang hij tonen weet aan te houden. Als de percussie wegvalt, begeleiding alleen komt van harmonium en Faiz’ zang zachter is, krijgt het concert mooie nieuwe dimensies.

Le Guess Who? blijft dus tot de laatste uren van het festival memorabele optredens bieden en het is dan ook op de zondagavond nog levendig en druk. 2023 is alwéér een mooie editie in een traditie van verrijkende festivals die terecht veel bezoekers van over de grens trekt. Muzikale verbinding in turbulente tijden: listening is the way forward.

Foto Nala Sinephro: Lisanne Lentink

Foto’s BITOI, Model/Actriz – Jelmer de Haas