Eigenlijk is Chinese Opera geen opera. Tenminste, niet zoals wij dat in het Westen kennen. Tijdens zijn inleiding gebruikt Frank Kouwenhoven de term Chinese Dans, maar gaf zelf toe dat dat ook een beperkte omschrijving was. Het zou wellicht als Chinees Theater omschreven kunnen worden, maar ook dat dekt de lading niet in zijn geheel. Dit soort taalkundige problemen bezorgd veel vertalers en andere taalwetenschappers hoofdbrekens en is typerend voor de beleving van andermans cultuur. Eigenlijk is het voor ons vrijwel onmogelijk om Chinese Opera (toch deze term maar weer gebruiken) te begrijpen en daarom is het ook onmogelijk om het te waarderen. Net zo goed als een vertaling van Misdaad En Straf (of Schuld En Boete) nooit het begrip en de waardering brengt als het origineel.

Desalniettemin trok de Beijing Opera School een aardig aantal bezoekers op de derde dag dat ze haar kunsten vertoonde in het Muziektheater te Amsterdam. De artiesten zijn getraind in een groot aantal theaterkunsten, waaronder muziek, dans, zang, mimiek en vechtkunst. Elke beweging, elke noot heeft betekenis. Door de jarenlange traditie is deze bekend bij de regelmatige bezoekers van deze kunstvorm in China, maar nauwelijks in het Westen. Ook hier bestaat er een kloof tussen Oost en West.

Aan De Waterkant is één van de vier klassiekers uit de Chinese literatuur. Het is een roman over 108 demonen die helden worden. Het zijn volksverhalen die vroeger verteld werden door troebadoers en het verhaal is door de jaren heen uitgebreid en gegroeid tot één van de grootste schelmenromans uit de geschiedenis. Het verzamelde werk wordt toegeschreven aan Shi Nai’an en stamt uit de veertiende eeuw. Zoals zo vaak met dit soort romans zijn er verschillende versies met een verschillend aantal hoofdstukken en bladzijden. Een gemiddelde versie telt zo’n 100 hoofdstukken.

De productie van de Beijing Opera School is geregiseerd door de Fransman Patrick Sommier. Zijn interpretatie werd in de inleiding omschreven als een anatomie van de Chinese Opera; in 15 scenes, al dan niet gebaseerd op gedeeltes uit de klassieke Chinese roman, passeren alle aspecten van deze kunstvorm de revue. Dit is voor leken op dit gebied wel zo prettig, want op deze manier wordt ons de mogelijkheid geboden om op een aangepaste manier kennis te maken met de Chinese Opera. Marc van Warmerdam leidt ons westerlingen door de geschiedenis van de Beijing Opera School heen. Er viel veel te lezen, wat op zich lastig te combineren was met de muziek, dans en zang. Ik had het prettiger gevonden als er wat meer nadruk op de kunst zelf zou zijn gelegd.

Gelukkig kwamen de artiesten zelf ruim aan bod! Met prachtige gekleurde kostuums en schmink traden deze kunstenaars op om ons hun mooie kunstvorm te tonen. In een aantal korte scenes werden we bekend gemaakt met Chinese Opera. De doordringende gongslagen, het scherpe geluid van houtslagwerk en de falsetto stemmen zijn voor iemand die opgegroeid is met de Westerse muziektraditie erg vervreemdend. Tijdens de inleiding werden wat tips gegeven om wat meer van deze operavorm te kunnen genieten en dat heeft zeker geholpen. De finale met de 108 krijgers was natuurlijk een prachtig slot van deze voorstelling, maar mijn favoriete scene was absoluut De Dubbele Li Kui!

Overrompeld door de prachtige kleuren en de sierlijke bewegingen kon ik me niet aan de indruk onttrekken dat een groot deel van de essentie van Chinese Opera aan mij voorbijgegaan is. Niet bekend met de tradities en conventies tast ik in het duister en kan ik niet echt genieten van deze kunstvorm. Het duister word in mijn herinnering prachtig rood-rose-paars-blauw en met vloeiende sierlijk schreidende langmouwige verschijningen opgelicht. De kunstenaars en artiesten van de Beijing Opera School hebben een blijvende indruk op mij achtergelaten en dat is toch waar het bij kunst om draait!