In Nederland hebben we de traditie om een goed lopende concept te vermorzelen, zeker op het gebied van radio programmering. Sinds Hilversum 3 naar 3FM transformeerde en de frisse verticale zendlijsten door een horizontale opzet vervangen werden, loopt het daar leeg. Weet dan niemand dat een flatline gelijk staat aan een dood levenloos teken op het beademingsapparatuur. Dat alles kan kapot principe zetten ze tegenwoordig in de vernietigende FM frequentie oorlogen door, waar de kleine overgebleven idealistische radiostations sneuvelen. Diezelfde virusvervuiling zie je op televisie terug. Dan pakt Groot Brittannië het veel beter aan. Daar heeft de BBC nog genoeg zeggingskracht. Voor interessante concertopnames en andere culturele activiteiten wijkt het Nederlandse publiek steeds vaker naar dat veelzeggende mega aanbod uit. Diskjockeys zetten zichzelf minder prominent op de voorgrond. Radio maken is daar nog steeds een ambitieus vak, waarbij geen onervaren nietszeggende bekende celebrity worden ingezet om zichzelf te promoten en onzin uit te kramen.

Neem bijvoorbeeld Marc Riley, die in een grijs verleden als bassist de nodige speelervaring bij het excentrieke baanbrekende The Fall van Mark E. Smith opdoet, Massive Attack, Happy Mondays en Pixies de nodige zetjes in hun naambekendheid geeft en al ruim dertig jaar als platendraaier op de BBC functioneert. Dit soort gasten weten waarover ze praten, ademen muziek uit, en stellen geen onzinnige vragen aan de uitgenodigde muzikanten. Als de klik er eenmaal is, en de interactie genoeg bruikbaar materiaal oplevert, dan mag een band vaker in de studio terugkomen. Geweldig dat ze daar van de heilige huisjes afwijken en het enige format is, dat er geen format is. Sterker nog, de vraag naar dit soort meerdere opnamesessies is zelfs zo groot dat de nerveus rammelende postpunk van het hier relatief onbekende The Monochrome Set door Tapete op een dubbelaar gebundeld wordt.

Het rammelende The Monochrome Set is al vanaf 1978 actief en stamt min of meer uit dezelfde clubscene als toen Marc Riley bij The Fall speelde. Ook extravagante buitenbeentjes die het punkidealisme uitstralen, maar hier juist een tegendraads antwoord op geven. Ze zijn ook weer niet zo zwartgallig als de deprimerende navelstaarders van de postpunk beweging, maar de mensheid denkt graag in hokjes dus worden ze daar gemakshalve onder gebracht. Na het overlijden van Mark E. Smith zijn ze de laatste overlevenden van die destructieve titanenstrijd. Radio Sessions: Marc Riley BBC 6 Music 2011-2022 geeft zelfs vooral een mooi inzichtelijk overzicht van die latere jaren, is lekker psychedelisch, disco sexy, aardedonker romantisch en heerlijk tegendraads. Het is allemaal net wat toegankelijker dan The Fall omdat de tracks na al die jaren zich prima staande houden, en nergens gedateerd aanvoelen. Sterker nog, het ruimdenkende The Monochrome Set veegt het merendeel van het hedendaagse postpunk gebeuren met gemak van de tafel.

De live verzamelaar grijpt naar de laatste reïncarnatie terug welke in 2008 in werking wordt gesteld. Bandleider Ganesh Seshadri, beter bekend onder zijn Bid alias, gitarist Lester Square en de net iets later toegetreden bassist Andy Warren overleven de slopende voorjaren en worden door nieuwkomers Jennifer Denitto op drum en keyboardspeler John Paul Moran aangevuld. Vooral die laatste speelt zich met zijn spookstad toetsenwerk behoorlijk in the picture. Bij The Monochrome Set spreekt men niet van kwaliteitsafzwakking, waardoor de meer recente nummers net zo relevant als de oudere pareltjes zijn. De Londenaren wijken nergens van die oorsprong af, waardoor het aan de ene kant wel wat inwisselbaar is, anderzijds houden ze hierdoor ook dat constante niveau vast. Geen horizonverbreding met de Verenigde Staten in het vooruitzicht, geen elektronische dansinvloeden, en geen bombastisch groot gebaar. The Monochrome Set blijft zo identiek mogelijk dicht bij zichzelf, en verloochend die hardwerkende afkomst nergens.

Bid is een typische Britse gentleman perfectionist, waarbij de melodieuze schoonheid van prachtig gezongen zanglijnen van groot belang blijken te zijn. Uiteraard hoor je dat verouderde randje in de na adem happende passages terug. Aan zijn stemvastigheid kunnen veel collega’s een voorbeeld nemen. Waarschijnlijk speelt het een belangrijke rol dat ze een groot aantal sabbatical jaren inlassen. Geen geforceerde stembeheersing, geen fysieke materiaal vermoeidheid en nog steeds de sprankeling van vroegere tijden. Het versleten psychedelische Eine Symphonie des Grauensa rammelt nog net zo pakkend als lang geleden. Een bijzonder moment, het gezelschap keert naar een lange tijd van afwezigheid weer in februari 2011 de studio binnen. Voorzichtig zetten ze oudere klassiekers als Eine Symphonie des Grauens, The Mouse Trap, Alphaville en Jet Set Junta in, waarna ze het verleden begraven en op een enkele uitzondering na zich voornamelijk op het laatste tienjarige tijdsbestek richten, en daarbij valt genoeg moois te beleven.

Een meer dan geslaagde herintroductie, welke een jaar later een aangenaam vervolg krijgt in een spannende tweede sessie waar de nadruk ligt op de recente Platium Coils plaat. Uiteindelijk moet de kachel blijven branden en proberen ze die plaat ook aan de man te brengen. Hip Kitten Spinning Chrome, Streams, They Call Me Silence en Cauchemar rocken net wat meer, zijn lekker duister swingend dwingend en hier eist bassist Andy Warren die befaamde hoofdrol overduidelijk op. Hij neemt kersverse drummer Jennifer Denitto op het sleeptouw, en deze volgt hem genadeloos. Violiste Helena Johansson zorgt voor de diepere folk lagen in het bijna traditionele Streams en pakt tevens in het desperate korrelige They Call Me Silence haar momenten.

Deze constante productiviteit zetten ze een jaar later voort als er alweer een plaat verschijnt. Super Plastic City is dan het laatste wapenfeit, waarvan het Super Plastic City titelnummer, The Time I’ve Spent Doing Nothing, Lefty en Strange Young Alien de nodige aandacht verdienen. Het is weer net wat rauwer, ongepolijster en de overtuigende Super Plastic City track neigt zelfs naar de psychobilly horrorpunk terug, Verder veel tragische The Smiths invloeden, The Feelies gekte en zelfs de nodige Velvet Underground garage psychedelica. Een geslaagd boeiend catchy tijdvlak, met een heerlijk op dreef zijnde goed op elkaar ingespeeld gezelschap, al mist het net een stukje urgente puntigheid. Verder niks mis mee, moet een band als The Monochrome Set zich in dit stadium nog bewijzen? Vast niet.

Deze opzet vormt tevens het fundament van de Spaces Everywhere sessies. Een gedurfde avondschemerige nachtclubplaat. En dan besef je dat ook nummers als The Z Train, Iceman, Fantasy Creatures en Rain Check helaas maar een klein publiek bereiken, en dat de schijt aan de wereld houding van radio coryfee Marc Riley hier moeiteloos afscheid van neemt. Hij gelooft in The Monochrome Set en verleent ze een vriendendienst door deze voor de zoveelste keer zo frontaal op de voorgrond te plaatsen. Misschien is het gewoon een kwestie van niet te moeilijk denken en het gevoelsinstinct te volgen. Dit levert in ieder geval de meest fascinerende uitzendingen op. Fantasy Creatures zou in een andere tijd, op een andere plaats een geschikte single kandidaat zijn, hier roept het vooral zaligmakende heimwee opwekkende nostalgie gevoelens op. Bewondering waardig dat ze dwars tegen de menigte hun eigen koers bevaren, triest dat ze hiermee een uitgerangeerde indruk achter laten. Men wil het liefste het verleden vluchtig begraven.

Op het tweede schijfje ligt de nadruk in eerste instantie op de Cosmonaut plaat, al komt gelukkig het tevens zwaar psychedelisch Reach for Your Gun oudje voorbij. Het Cosmonaut titelstuk heeft verbazende raakvlakken met het melodieuze oudere grunge Screaming Trees geluid, Stick Your Hand Up If You’re Louche kan als een Velvet Underground outtake doorgaan, en net als country swinger Fele zouden zich op papier op de Amerikaanse markt kunnen richten. De keuze valt echter op een klassieke aanpak, waarmee ze zich juist niet als hippe meelopers presenteren, en dat siert de geroutineerde Londenaren. Als vervolgens Maisieworld verschijnt, blijft het letterlijk ingecalculeerde studiotijd benutten. Hetzelfde verhaal, het Maisieworld titelstuk is de missing link tussen Roxy Music, Gang Of Four en Talking Heads, en ook I Feel Fine, Mrs. Robot en Oh Yes I’m Going to Be in Your Dreams Tonight staan op die laatst verschenen elpee. Deze komt wel op de Written In Music release stapel terecht, en krijgt terecht die verdiende aandacht.

Het prachtige Fabula Mendax wordt ondanks de aandacht van Marc Riley bijna genegeerd. Het mag niet baten, dus gooien we kansloze prachtnummers als Rest, Unquiet Spirit, Summer of the Demon, I Can’t Sleep en La Chanson de la Pucelle in de ether. Over het net zo fraaie Allhallowtide uit ik mij al eerder. John Paul Moran heeft ondertussen de band verlaten en toetsenist Athen Ayren past zich probleemloos aan de herziende gospel twist aan. Vers bloed zorgt ervoor dat er geen klonterige suspensie ontstaat en met Allhallowtide, Hello, Save Me, Really in the Wrong Town en Resplendent in a Darkness trekken ze afgesloten laatjes open, waarachter zich nog een aantal toerijkende songs verschuilen. Wat is The Monochrome Set toch een heerlijke toespijs, net geen hoofdgerecht, maar ook weer geen afgedankt kliekje van een dag eerder.