Drie jaar na het album Dixie Blur is Jonathan Wilson terug aan het releasefront. In de tussentijd speelde hij wederom bij Roger Waters. Dit keer in het kader van de This Is Not A Drill Tour. Liet Wilson zich op de vorige plaat nog inspireren door zijn zuidelijke wortels, op Eat the Worm gooit hij het weer over een geheel andere boeg.

Marzipan laat intrigerende teksten horen maar schrijdt vooral minutenlang waardig voort, omlijst door neoklassieke piano, om dan toch even los te barsten: ‘I wanna know what is happening to the human psyche / That it would in fact desire less and less… Humanity’. Met deze uitroep wordt het verhaal van deze song direct duidelijker. Bonamossa is een bevreemdende mix van onder meer elektronische beats, didgeridoo en orgel. Ook hier een interruptie in de muziek: Wilsons praatzang maakt plaats voor een soort muzikale hemelvaart om vervolgens weer te landen in de elektronica.

Zo doet Wilson, zonder nu direct enorm te imponeren, de oren wel spitsen met deze bijzondere openingssongs. Het kalme Hollywood Vape is verderop ook weer zo’n verraderlijke song; je wordt bijna in slaap gesust met akoestische gitaar en subtiele geluidseffecten die aan een gokmachine doen denken. Maar… ‘We all stand in front of false guards’ en dan klapt ook deze song open om luid en in dit geval ook nogal bombastisch verder te gaan, uitmondend in een rustig einde (‘… cool kids still vape…’).

De Jonathan Wilson van Gentle Spirit en Fanfare is in 2023, net als op het vorige album Dixie Blur, niet echt meer in de buurt. Het uptempo, met strijkers gelardeerde, The Village is Dead is een ontnuchterende analyse van deze wijk in New York. De song sluit qua sentiment zeker aan bij albumopener Marzipan. Des te groter is het contrast met de subtiele Latin-basis van (jawel) Wim Hof.

Jonathan Wilson omzeilt tekstuele voorspelbaarheid en eenduidigheid. Tevens verruimt hij zijn muzikale palet dus weer verder op Eat the Worm (bijvoorbeeld door meer blazers en strijkers in te zetten). Zelf zei hij al: ‘A lot of this batch of songs is a reaction to the production stuff that I do. I would be in the studio, doing long days with folks, and I’ll have some wild off-the-wall ideas and they’re like, ‘no, no, no, that sounds crazy, JW. So I would save them up for my album. I’m finally at place to feel totally free to take chances and resist the urge to dumb things down.’ De vocalist Wilson is overigens niet altijd even dwingend en memorabel, maar in combinatie met zijn veelkleurige muzikale en prikkelende tekstuele landschap is dat nauwelijks een punt.

Bij het beluisteren van de catchy en ornamentale ballad Charlie Parker lijkt het alsof Wilson het door hem geproduceerde Chloë and the Next 20th Century van Father John Misty nog even wil aandoen. Het levert een prettige, barokke maar ook wat gekunstelde song op, gebaseerd op Wilsons tour-verleden, die het aflegt tegen het materiaal op de zojuist aangehaalde plaat van Father John Misty. En de opduikende saxofoon kun je eigenlijk alleen maar met een korrel zout nemen. Het kleine, zwoele liefdeslied Hey Love is hierna verfrissend kort en eenvoudig.

Het afsluitende trio songs klokt over de vijftien minuten. Daarbinnen is B.F.F. een fraai hoogtepunt: een weelderige, trage song vol mooie muzikale én vocale accenten en details. Op Ridin’ in a Jag pakt Wilson op de valreep nog uit met een klassieke, orkestrale popsong. Hij heeft hoorbaar veel tijd en ideeën in zijn nieuwe materiaal gestoken. Gelukkig kon Wilson daarbij beschikken over een eigen studio in Topanga Canyon, Californië. Het levert een mooi album op dat zich niet direct prijsgeeft. En dat is altijd een pluspunt.