Al wie Het Zesde Metaal een heel warm hart toedraagt wist het wellicht en zag de gitzwarte wolk al van ver komen aanschuiven. Hoe dan ook de albumtitel van hun nieuwste zegt genoeg. Wannes Cappelle en zijn groep gingen in 2023 door hun diepste dal, beleefden er hun zwaarste jaar.

Na de albums Skepsels en Wachten zou Wannes eerst zoals de voorgaande jaren in de luwte gewoon een nieuwe soloplaat afwerken. Een zesde groepsplaat, daar was niet onmiddellijk haast mee gemoeid. Tot in april 2022 de mededeling kwam van de laat gediagnosticeerde darmkanker van gitarist-toetsenist krullebol Tom Pintens en de groep direct het roer omgooide. Een nieuw groepsalbum moest er komen. Wannes had dat jaar als steeds weeral wat schitterende songs klaar en onder meer het verpletterend titelnummer ontsproten naar aanleiding van het onverwacht overlijden eind 2021 van zijn Ijslandse schoonbroer stond nog in de steigers. Het is een talent dat Wannes al altijd beheerst als geen ander. Herinner je zijn topsong Ploegsteert, in rake trekken de pijn van het zijn, teloorgang en dood verankeren in pakkende, tijdloos poëtische songs.

Maar Tom toestand evolueerde in het najaar evenwel naar precair. Hijzelf vergoelijkte het, maar de familiale hommage aan Wannes’ schoonbroer, waar het vijftal al samen aan werkte kreeg meer en meer een dubbel wrange inhoud. De band wilde hoe dan ook samen nog in allerijl het album afwerken in de intimiteit van de eigen kring. Bikkelharde opgave, niet alleen omdat het ineens veel vlugger moest gaan, ook omdat meerdere songtitels en tekstfragmenten voortdurend ongewild een eigen leven gingen leiden. Omdat ze telkens als een memoriaal naar de voor Tom aftikkende klok bleven refereren. En toch spande diezelfde man, ondanks zijn FOMO-gevoelens, met een haast bovenmenselijke wilskracht zichzelf nu voor het eerst als arrangeur en producer vóór het hele proces in de studio. Hij de ideeënman, improviseerde nu als nooit tevoren en speelde rond Wannes’ teksten alleen verbluffende muziekpartijen in.

Daarover bericht Bandcamp.  “Gezien zijn fysieke toestand mag het een wonder heten dat hij de opnames nog kon bijwonen, maar zijn geest bleef vlijmscherp tijdens de intense sessies. Toen het begon door te dringen dat hij de mix niet meer zelf zou afkrijgen, riep Pintens de hulp in van het vertrouwde producersduo Jo Francken en Pieterjan Maertens (Nie voe kinders, Calais, Skepsels), die het werk binnen de uitgezette lijnen feilloos afmaakten.”

De strijdvaardige vriend-compaan van Het Zesde Metaal overleed amper enkele maanden later op 4 augustus 2023. Tijdens zijn rouwdienst bracht een automatische piano de exacte partij van Het Langste Jaar die hij er zelf mee had opgenomen.

Frontman Wannes Cappelle is sinds jaar en dag de creatieve duizendpoot die op muzikaal vlak van vele, ook solo, met Schubert en Mozart van klassieke markten thuis is en die ook met scenario-, tv- en acteerwerk hoge toppen scheert. Bij Het Zesde Metaal was er evenwel in meer dan tien jaar een hechte tandemwerking met Tom Pintens gegroeid, met de ego’s volledig opzij. Tom, de ervaren klassiek geschoolde musicus ving Wannes’ songs en teksten op, verlevendigde ze en voorzag ze mee van het gouden randje en de sound waarvan frisse popklassiekers zijn gemaakt. Waardoor Wannes’ hele songbook vlug van de gestripte kleinkunst van Akkattemets naar de alternatieve rock à la dEUS, Wilco, Damien Rice of The National evolueerde en de band met zijn songs nu uiteindelijk ook probleemloos vanaf de mainstage Rock Werchter overstag krijgt. Trapsgewijs is Wannes Cappelle zo veel meer de veelzijdige Flip Kowlier geworden dan de legendarische West-Vlaamse bard Willem Vermandere.

Het Langste Jaar, het album, is in één vloeiende beweging de vreemdste marcia funebre richting die ene finale titelsong.
Starten met afgemeten drums, een heerlijke weidse riff, Tom Pintens’ grandpianogeluid en met Wannes’ Schubertstemmetje vrij de lucht incirkelend. Een Het Zesde Metaal dat subliem afbijt met zijn derde single Nog Maar Begonnen, waarin Wannes scherpzinnig religieus-filosofisch zijn liefdesrelatie met zijn vrouw Alda analyseert en de sleutel aanbiedt voor durend samenzijn. Uitkomst: ondanks eeuwige ups en downs, samenzijn helpt. In een lange relatie kom je vaak op dezelfde problemen uit. Raak je er weer uit dan krijg je het gevoel dat je nog maar begonnen bent en dat het nog zoveel beter kan worden.

Het even grandioze funky Den Tijd Die Ons Nog Rest doet onmiddellijk terugdenken aan Glen Hansard’s recente topplaat All That Was East Is West Of Me Now die dezelfde inhoud dekt. Banaal, het kwam bij Wannes op na een geweigerd scenario voor een tv-reeks waaraan hij een paar jaar kostbare tijd had gespendeerd. Hier wordt het een rustig, op klagende gitaarlijnen drijvend, romantisch terugkijken op wat voorbij is en positief peinzen over wat nog komen kan. Bucketlists afwerken of leven met de dag? In alle geval: “kin omhoge nu en schoeren rechte”, zoals de West-Vlaming zou adviseren. “Het leven kan zo voorbij zijn.” En Tom Pintens stond in de band en demonstreerde hierbij op zijn gitaar intussen verbeten de ene na de andere prachtige Cline- of Gilmour-bravoure. Indrukwekkend.

Het houdt niet op, want volgt op een dartel ritme een zachte ingetogen folksong, fraai gearrangeerd, De Storm. Wannes’ haast mystiek wijze bestaansallegorie over de onverschilligheid van de gemeenschap en verlies van houvasten, alles opgehangen aan het onzekere lot van een eenzaam zoekende dakloze naar een stek. Wat een compositie.

In de iets meer uptempo pianosong Alles Moet Veranderen deelt Wannes vervolgens hoopvol zijn universele inzichten in wat zowel een relatiesong als een song over de stand van de wereld kon zijn. Stilstand is achteruitgang. “De gevaren zijn geweten/ De problemen zijn gekend/ Ze negeren als remedie/ Maakt ze stilaan resistent”. Een song die vol finesse en raffinement enkel maar openbloeit.

Na Boudewijn de Groot op Aarde is nu ook de protestzanger Wannes Cappelle aan de beurt met een nog pakkender ode aan Moeder Aarde. Door zijn meerduidigheid tegelijk lofzang aan alle moeders der aarde. Met welke domheid gaan we toch met onze planeet en onze eigen existentie om. Terecht daarom, Moeder Aarde, bid voor ons. Een aangrijpend poëtisch en muzikaal hoogstandje. Een als The Scene Wannes dramatisch volgende elektrische gitaar die opent en samen met een laatste “bid voor ons” afsluit.

Geweun Nen Dag, nog zo’n glinsterende tekstuele en muzikale parel. Over de dag dat het nieuws van het overlijden van schoonbroer Einar bij Wannes insloeg en uiteindelijk de onvermijdelijke vermenging met de melding van Tom’s doodsvonnis. Spaarzame akoestische gitaar leidt Wannes hartverscheurende verhaal in. Steeds meer instrumenten komen beschroomd en onderdanig bij de fabuleus vertellende Wannes bijschuiven, triestgalmende gitaarlijnen, onheilspellend repetitieve pizzicato’s duiken op vanuit de achtergrond, één beangstigend samenspel. Fenomenaal geschenk is hier Tom Pintens’ outro, alles zelf ingebracht, naast zijn jankende gitaren, de steeds wilder aanzwellende achtergrondakkoorden tot en met Tom’s  complexe drumpartijen. Het langste jaar, de langste song. Enkel kippenvel.

De weemoedig kabbelende gitaarakkoorden van de tweede single De Zaden van Morgen roepen onwillekeurig de desolate stilte van Duizend Soldaten op van Wannes’ grote voorbeeld Willem Vermandere. De boodschap is evenwel hoopgevender en krachtig. Welke miserie en oorlogsellende ook, de zaden van het herstel vind je onuitroeibaar in de grond. Wannes’ stem gaat doordringend hoger, trekt met de galmende slidegitaar mee crescendo. Tot energiek “De zee houdt ’em goed/ Vindt weeral de moed /Om de kusten te bestoken” weet af te ronden. 

En dan moet finaal de eerste single Het Langste Jaar nog komen, pianosong die uiteindelijk dan toch het laatst af was. Gitaarsnaren raspend akoestisch opstartend. Een muzikaal uitgekleed sluitstuk in mineur, vol van Wannes’ uiterste gevoeligheid en dubbele rouw. De ondraaglijke pijn van het absolute verdriet, samen met de vaststelling dat alles niet in een oogwenk overgaat en doorgaan met leven niet onmiddellijk aan de orde is. Klaagstemmen in de achtergrond vallen Wannes bij, als een namens velen meehuilend koor. In het langste jaar.

Het Langste Jaar, het album dat onbedoeld een hevig, krachtgevend rouwalbum werd. Voor de bandleden, ook al klinkt het veelvuldig niet echt zo, werd het gaandeweg meer schreien zonder tranen. Omwille van de rots Tom Pintens die als een Mozart mee aan zijn eigen requiem schreef, die waardig zelfs de rouw voor achterna op de meest passende wijze mee organiseerde, die tot het einde vasthield aan het leven en met de levenslijn die muziek voor hem was met de rug naar de dood toe is gewandeld. Het Langste Jaar blijft over als een schitterend melodieus en poëtisch testament van schoonheid, zonder verbittering, een op en top muzikale plaat met voorheen nooit gehoorde geweldige instrumentale passages. Het meesterwerk van een nog nooit zo gefocust Het Zesde Metaal.

In de Tootssessies op de Vlaamse VRT-Canvas op 22 januari 2024 zien we dan de vier overblijvende leden van Het Zesde Metaal voor het eerst in een live-setting terug. Nu is het Wannes die op grand piano Tom Pintens’ pianosolo overneemt, voor een aangrijpend Het Langste Jaar. Filip Wouters (gitaar/pedal steel/lapsteel), Robin Aerts (bas) en Tim Van Oosten staan bij.
Kasper Cornelus werd als Tom Pintens opvolger aangesteld en neemt vanaf de start van de tournee in februari over. Kasper speelde al met Flip Kowlier en is ook frontman van de popband Lip Service.

Het Zesde Metaal besloot de Tootssessies met een schitterende West-Vlaamse versie van een klassieker van dEUS. Het ultieme bewijs dat Het Zesde Metaal zijn leegten heeft opgevuld, niet enkel met dankbaarheid, maar ook met veerkracht. Nothing Really Ends.