Die voortdurende maalstroom aan nieuwe muziek die continu je oor vraagt, waar je de echte kleppers altijd des te meer goed moet zien uit te vlooien en dan, ja, was deze je toch bijna ontgaan. Het grote Elder, die tegenwoordig voornamelijk in Berlijn residerende Amerikaanse band, met op zang en gitaar Nick DiSalvo, toetsen Mike Risberg, drums Georg Edert en bas Jack Donovan.

Vreemd genoeg krijgen ze soms nog steeds het etiket stoner of doom opgekleefd, daar zijn ze inderdaad wel grensverleggend in geweest, maar daar mag men dus stilaan mee ophouden. Wat Elder hedentendage met zijn zesde project brengt is intussen, in verderzetting van hun vorige, Omens, toch wel andere koek. Meergranenkoek. Met Innate Passage leveren ze anno 2022 een ontzagwekkend volcreatief en stijlvol kunstwerk af dat, hoewel eigentijds, met de voeten duidelijk diep in die vette klei staat van de progressieve rock. Lange weelderige tienminutenstukken die rijden als expedities en die een ingewikkelde dynamiek ontwikkelen die je tegelijk – niet evident – tijdens elk ritonderdeel toch alert en gefascineerd houden.

Bij het ondergaan van die constant prachtige sfeervolle mix van zinderende riffs, onverwachte grooves, ongebreidelde keyboardpassages, altijd weldadige, meervoudige zanglijnen en inventieve percussie, waan je je zo vaak terug in de transcenderende expressiviteit van de seventies. Zwem je met hun kleurrijk uitdijende jams weer mee in de topographic oceans van mannen ooit als Howe, Wakeman, Anderson, Squire, White en van al die respectabele progressievelingen die sindsdien de creatie van suggestieve, psychedelische soundscapes mee hebben bepaald. Dergelijke wonderlijke structuren zet Elder tegenwoordig ook op en ok, dit Elder doet het dan op Innate Passage bij wijlen ook nog eens gepeperder, on a very heavy metal way.

Ze trappen deze keer af door in het magische Catastasis, tussen vele ritmische oorverbluffende tableaus, melodisch onbestemd gemaakt door hun verenigde synths, gitaren en drums, vooral de vocalen een ereplaats te geven. Een complexe harmonische vervlechting daarenboven van DiSalvo’s verfijnde gezangen met – en dat voor het eerst – die van een gastzanger, Behrang Alavi van de Berlijnse rockband Samavayo.
Het epische Endless Return is opgebouwd in meeslepende lagen van versnipperde gitaren, indrukwekkende solo’s en opzwepende riffs, die verschillende stemmingen oproepen.
Coalescence heeft een wild rammend rockgeluid in zich, een voortdurende fonkeling van repeterende melodielijnen en boeiende geluidscascades waarbinnen elk bandlid onderweg evenwichtig zijn plaats krijgt en ieder de ander naar nieuwe pieken duwt. Het rondt af met een fraaie vintage synthsolo. In Merged in Dreams – Ne Plus Ultra zit een stuk treurende, meanderende syntheziserambient, een ingewikkelde ritmiek en de zware duistere gitaren roepen hier nog het meest Elder’s voorgeschiedenis als stoner- doommetalplayers op.

Vooral daar waar het gestaag opbouwend golft naar z’n kolkende eindculminatiepunt. Maar dan nog dwalen je gedachten steeds weer en meer nog naar oersfeervaders à la Yes of King Krimson. The Purpose, het wonderbaarlijke einde, opstartend in ogenschijnlijke zachtheid van rondcirkelende akkoorden, groeit in zijn weelderige directheid langs ijzig scherpe riffs uit naar een gepassioneerd vocaal hoogtepunt. Na de finale gitarenvloed ebt met de fade-out de totale introspectieve rust weer binnen.

Innate Passage is, aldus tekstschrijver Nick DiSalvo zelf, een geluidsfantasie ontluikt tijdens de pandemie, over hoe we, elk op eigen manier, zelfbeschouwend of niet, onze surreële wereld van vandaag verwerken om weer tot groei te kunnen komen. Innate Passage staat daarbij voor het intrinsieke overgaan als een existentieel menselijk proces. Met hun meesterlijk uitgestrekte progwoordenschat zetten ze een amalgaam aan emoties tot in het detail om in één lang volwassen sonisch avontuur, wederom in vijf fantastische, subtiele passages, bovendien in een zonneklare productie.

Daarmee overtreft Innate Passage zijn ook al niet onverdienstelijke voorganger Omens moeiteloos. Sta dus open voor deze virtuozen, neem een koptelefoon en laat je leiden door de heerlijke kracht van DiSalvo’s hoge vocalen. Beleef vooral het prachtige muzikale verhaal van Elder in hun reeks van vijf haast psychedelische boosts. Innate Passage is één duizelingwekkend stromende roes in tijdloze diepten van eerder nog nooit verkende wereldzeeën. In de nadagen van het jaar zit er altijd nog wel een juweel van een album in het pak. Haalt dit Elder nog tijdig de eindejaarslijstjes?