×

Concert

25 mei 2021

Moers Festival 2021: de creativiteit blijft bruisen, ondanks wind, regen en lockdown (1)

Geschreven door: Wouter Schenk

• fotografie door Wouter Schenk

De openingszinnen op de website van Moers Festival 2021 luiden: “Wir brauchen euch – bei „Der Kampf um die Zukunft!“ (mit Echo) Hier erfahrt ihr alles Notwendige um dabei zu sein!”. Zoals elk jaar kiezen de creatieve organisatoren van Moers Festival een thema en uitgerekend bij de 50ste editie kijken ze niet alleen terug naar 50 jaar prachtige traditie in de freejazz en improvisatie, in de scene waar het festival van grote naam is, maar ook in de toekomst. Hoe gaat die eruit zien? Met alles wat we nu beleven met de pandemie en de wereld die op zijn kop staat. Moers laat zich er in elk geval niet door verstoren en heeft een mooi programma met een geweldige line-up neer gezet. Net zoals vorig jaar, jammergenoeg uiteraard, met vooral live stream, zonder publiek vanuit de evenementenhal aan de Filderstrasse in de Niederrheinische plaats, niet ver van Duisburg. Maar niet alleen livestream! Enkele dagen voor de start van het vierdaagse Pinksterfestival dook de 7-Tage-Inzidenz in de regio Moers onder de 100 besmettingen per 100.000 inwoners per week en daarmee kon de stad Moers de Notbremse voorzichtig loslaten en vergunning geven voor vier buitenconcerten, met maximaal 500 mensen publiek. Maar dan ben je er nog niet! Elke bezoeker, publiek, crew, artiest of pers, dient zich vooraf te laten sneltesten om met mondmasker toegelaten te worden tot de Moers bubbel van 2021. Met al een testbewijs op zak om überhaupt Duitsland in te komen, wordt er wat afgetest om bij dit spektakel te mogen zijn. De livestreams zijn overigens van zeer hoge kwaliteit en worden met een professioneel team en dito apparatuur verzorgd door Arte Concert.

Na dus twee keer negatief te zijn getest mogen we de festivalhal in, waar we getuige zijn van de live opname en uitzending van het optreden van de Große Kleine Allee Band. Deze formatie is een gelegenheidsband, die vooral bestaat uit verschillende artiesten die afgelopen jaren ‘improviser in residence’ mochten zijn in Moers. Sinds 2008 krijgt iemand jaarlijks deze eervolle titel, die niet alleen voor het festival maar ook gedurende jaar verbonden wordt aan activiteiten en optredens in het teken staan van improvisatie. Dit jaar hebben twee musici deze rol gekregen en wel toetsenist Matt Mottel en slagwerker Kevin Shea, beide afkomstig uit de improvisatie scene in New York. Beiden maken ook deel uit van het gezelschap, waarin we verder nog oud improvisers in residence herkennen zoals Mariá Portugal (drums), Angelika Niescier (sax), Emilio Gordoa (vibr), zoals ook de in Amsterdam wonende Kim Josephine Bode (fluit) en John-Dennis Renken (trompet).  Een prachtige formatie om de 50ste editie kleur bij te zetten. Het festival werd in 1972 opgericht door Burkhard Hennen en heeft ondanks verschillende tegenslagen, waaronder corona in 2020 en dus 2021, geen één jaar overgeslagen.

De improvisers in residence starten het festival met een waar improvisatie feest. Vanaf het begin wordt je mee genomen in een kakofonie, maar dan in de positieve zin van het woord, van klanken en ritmes. Een muzikale explosie van vrije creativiteit. Gesproken teksten worden doorregen met soms onheilspellend klinkende klanken. Op het ene moment lijkt het totale chaos en op andere momenten herken je weer meer structuur en thematiek in de improvisaties, bijvoorbeeld op het moment dat het melancholieke vioolspel van Carolin Pook wat meer verstilling in het werk brengt. Tijdens het concert bewegen zich, geheel in groene pakken uitgedoste danseressen, over de vloer in de hal, tussen het podium en de spaarzame stoelen die op anderhalve meter staan opgesteld voor pers en gasten. Het dansgezelschap reageert actief op de muziek en beeldt een strijd uit waarbij een rover bloemen probeert te bemachtigen die de danseressen met veel mimiek uit vilten kleden aan het snijden zijn. Het is niet alleen in de muziek, waarin Moers zich onderscheidt in creativiteit. Moers staat voor een Total Erlebnis, met crossovers tussen verschillende kunstvormen en uitingen, die ook uitstralen in de manier hoe het festival communiceert met de buitenwereld.
Naar het einde van het optreden, dat bestaat uit één lange aaneengesloten improvisatie, zwelt het volume aan tot een climax van oscillaties en slagkracht. Gordoa stapt van het podium af om een koperen klankschaal rond te laten slingeren op de betonnen vloer, het resultaat aan galm past perfect in het totaalbeeld. Een indrukwekkende opening van Moers ’21.

De temperatuur werkt niet mee, het is buiig en het waait behoorlijk als we ons van de festivalhal begeven naar het Freizeitpark, waar onder de heuvel, die plaatselijk bekend staat als de Rodelberg, het buitenpodium staat opgesteld. Op het drassige veld zijn we getuige van de performance van het duo Joëlle Léandre en Gerald Cleaver.  Léandre uit Frankrijk heeft haar sporen verdiend in experimenteel getinte muziek op contrabas en wordt vergezeld door de Amerikaan Cleaver op drums, die nog even deel uitmaakte van het Amerikaanse kwartet van Tomasz Stanko. Maar hij werkte ook samen met o.a. Craig Taborn en Ralph Alessi. Het blijft een beetje bizar, slechts een handje vol mensen, vooral vertegenwoordigers van de pers, zijn getuige van het optreden. Maar ook de buitenconcerten worden gestreamd door Arte Concert, dus een heel veel grotere schare kan meekijken en luistert thuis van achter het scherm. Indringende klanken tovert Léandre uit haar bas, die met het stevige pulserende ritmewerk van Cleaver samensmelten tot een verfrissend geheel, dat met de wind meewaait over het drassige veld.

Brad Mehldau

Na een wandeling van zo’n tien minuten door het park zijn we weer terug in de hal, waar Brad Mehldau aantreedt voor een solo optreden. Deze virtuoos behoeft geen introductie, of het moet zijn dat hij gedurende de lockdown in Amsterdam verbleef met zijn Nederlandse echtgenote – jazzzangeres Fleurine – en daar het prachtige, door deze bijzondere tijd geïnspireerde, album Suite: April 2020 opnam en uitbracht. In Moers brengt Mehldau vooral mooie interpretaties van popsongs van onder andere Radiohead, Lennon & McCartney en Neil Young. Van de laatste speelt hij net zoals op het voornoemde album Don’t Let It Bring You Down. Een toepasselijke kreet in deze tijd. Mehldau laat zien hoe je deze composities in lyrische, klassiek getinte, arrangementen kunt omzetten, waarbij het gebruik van soms complexe jazzakkoorden en syncopen het tot betoverende vertolkingen brengen. Geconcentreerd met meesterschap en een getekende gezichtsuitdrukking gaat Mehldau er geheel in op, slechts onderbroken door het mechanisch klinkende applaus-geluid dat na elk nummer uit de boxen klinkt ter vervanging van echt publiek. Na zijn vertolkingen van de popsongs is er nog ruimte voor werk van a.a. Coltrane met het nummer Satellite en Mehldau besluit met zijn bewerking van de Beatles song Golden Slumbers.

We besluiten de eerste avond Moers met het klankschalen ensemble van de Australische percussionist Will Guthrie. Het is het eerste concert dat met beperkt publiek plaatsvindt. Je voelt gelijk de sfeer die normaal gesproken zo gewoon is. Guthrie brengt een samenspel van klanken, geproduceerd op diverse klankschalen van allerlei grootten en soorten. Een spiritueel slot van dag één Moers 2021.

[Lees hier deel 2 van het verslag van Moers Festival 2021 ]