Sommige promotieteksten mag je met wat korrels zout nemen. Zoals over de Japanse band Kukangendai. “Een reis langs muzikale afgronden.” Mwah. Dan mag je wat mij betreft eerst eens op de koffie bij Attila Csihar die ook op het festival affiche prijkt (in een podcast/opera van David Kanaga, die weer opvallend grappig is, bij vlagen) of bij KTL. Zo duister is Kukangendai helemaal niet, maar Gisèle Vienne is groot liefhebber en als associate artist zorgt zijn ervoor dat de band op het festival mag spelen. Cirkeltje rond? Stephen O’Malley (die weer present was in Short Circuit en (mede)tekent voor de muziek van Vienne’s Kindertotenlieder en L’Étang) brengt hun plaat Palm uit op zijn eigen label. De ándere associate artist dit jaar – Ryuichi Sakamoto – is trouwens ook fan en maakte een EP met de heren.

Kukangendai flirt met van alles en nog wat aan stijlen. In de allesbehalve conventionele potpourri hoor je avant-jazz, minimalisme, Gordiaanse mathrock, maar de band heeft vooral een broertje dood aan hokjes. Hoe dan ook: het is geen zooitje wat Noguchi, Koyano en Yamada op het gasfornuis hebben gezet en tot pruttelen brengen. Hun melodielijnen en ritmes worden vakkundig in en door elkaar geweven. Wat spontaan jam-achtig mag lijken, blijkt uitgedokterde polyritmiek. En die wordt in het Bimhuis voor het eerst – in twee concerten op één avond nog wel – op Nederland losgelaten.

Alsof The Art Ensemble of Chicago probeert om in morsecode hun versie van dubstep en IDM over te brengen, zo klinkt Kukangendai’s kaal-rudimentaire vorm van groovy wonderbaarlijkheid. Of – geïnspireerd door de glitch-technieken van de Duitse producer Oval – alsof een berg bekraste cd’s afgespeeld wordt, tegelijk. Maar dan zónder cd-spelers of elektronica. Dat idee van een springende naald of skippende cd hoor je doorheen het hele concert van Kukangendia, soms pregnant, dan weer naar de achtergrond gedrongen.

Je zou kunnen denken dat je te maken hebt met een geschifte versie van The Necks. Niet mis. En dat ‘geschifte’ zit ‘m dan vooral in het afwijzen van een harmonische manier van musiceren. De notie van samen optrekken of opgaan in één geluid is Kukangendia veelal vreemd. Noguchi vertelt: “Wij wilden het tegendeel bereiken. Simpel gezegd: we wilden een situatie scheppen waarin verschillende geluiden de strijd met elkaar aangaan, knokken zelfs.” Kijk Kordz: schuren, wrijving, botsen. Dáár gebeuren interessante dingen: drie man – drie lagen versus platgeslagen duf unisono.

De uitgedokterde kant van Kukangendai zie je live ook terug in de onderkoelde stoïcijnse manier van spelen. Droogstoppels united. Kan geen lachje vanaf. In combinatie met de gekste en wildste vondsten in de muziek, levert dat een mal contrast, dat blaakt van de tongue-in-cheek. Of: waar je het alleen maar eens kunt zijn met O’Malley: “Kukangendai is a kick ass rock trio. […] When I first hear this band live I was instantly transfixed by their minimalist yet illusory primitive, polyrythmic and structural, memory evoking rock narratives. Their energy is completely and transparently palpable yet handled with restraint of the pleasure of a disciplined form dealing with time and articulation. They are a power trio of bass, drums and guitar but the music they play is as much the limbic system of a forest than it is a geode.”

Even ter intermezzo, dat klinkt als… komt ‘ie: Don Caballero, Appliance, Konstrukt,…And So I Watch You From Afar, Horse Lords, Yasunao Tone, Camera, The Dillinger Escape Plan, Beemask, Autechre, Automat, The Mars Volta, Parts and Labor, Trans AM, Florian Hecker, plus The Necks dus. Gespeeld door krankzinnig goede muzikanten, met griezelige instrumentbeheersing. En dan is het nog een groovemachine ook.

https://www.youtube.com/watch?v=MqlD6zrLM-s

Kukangendai: een band als ‘hinkelspel’ – een band om geconcentreerd te beluisteren en steeds opnieuw in te duiken, op een andere plek te beginnen, kriskrak als het boek van Julio Cortázar. Alsof er een code onderligt die ontcijferd zou kunnen worden – wat misschien wel helemaal niet zo is, wat wellicht totaal niet hoeft. Geen reductie van iets ingewikkelds naar eenvoud, maar een doelbewuste omkering van die bewijslast. Een beetje zoals op oude landkaarten waar men, als het onbekend was, dan maar monsters intekende. Op precies die plekken zet Kukangendai de luisteraar neer. En dan mag je het zelf uitzoeken, maar één ding is zeker: stilzitten is uitgesloten.

Kukangendai speelde op 17 juni 2021 op het Holland Festival in het Bimhuis te Amsterdam.