Swampfox Tony Joe White vindt de eeuwige rust
Afgelopen week overleed Tony Joe White op 75-jarige leeftijd, dat berichtje van zijn huidige platenfirma Yep Roc ging haast verloren tussen de dagelijkse stroom mails. Nauwelijks een maand geleden bracht de legendarische swamprocker nog een nieuw album uit, Bad Mouthin’ , wellicht zou hij die ook persoonlijk in de Lage Landen voorstellen. Het heeft niet mogen zijn, woensdag blies White zijn laatste adem uit na een hartaanval in zijn huis in Leipers Fork in de buurt van Nashville.
Het was in de countrystad dat hij in de late jaren negentig onder leiding van producer Billy Swan zijn eerste langspelers voor Monument inblikte. Dat ontdekte ik pas later, de eerste kennismaking dateert uit 1970 in de plaatselijke jeugdclub knalde Polk Salad Annie en Groupy Girl wel eens door de luidprekers, Continued, was destijds een van de eerste lp’s in mijn prille collectie.
Op het podium beleefde ik White al in 1971, in een door een rumoerig publiek ontsierde set in het voorprogramma van Creedence Clearwater Revival in het Antwerpse Sportpaleis. Het destijds immens populaire door John Fogerty aangevoerde kwartet CCR imponeerde met zijn broeierige bayou- en riviermuziekjes maar White was de real stuff. Hij is afkomstig uit Louisiana en groeit op in een eenvoudig, kroostrijk landbouwersgezin in Oak Grove, een ruraal gebied in de swamps. Aangestoken door de authentieke blues-akkoorden van Lightnin’ Hopkins begint White in de Texaanse clubs te spelen maar de herinneringen aan de drassige kreken, stoffige paden en velden en de mensen in zijn geboortestreek blijven het verhalende repertoire voeden.
Kant 1 van het uit ’69 daterende Black and White sluit af met Polk Salad Annie, we vinden er eveneens Willie and Laura Mae Jones terug. “Willie and Laura Mae Jones were our neighbors a long time back. They lived right down the road from us in a shack, just like our shack. The people worked the land together and we learned to count on each other. When you live off the land you don’t have the time to think about another man’s colour.” The cotton was high and the corn was growin’ fine, but that was another place and another time.” Een accurate beschrijving van Tony Joe’s jeugd in een arme multiraciale leefwereld.
De uitsluitend met gelijkaardig eigen werk opgebouwde opvolger Continued bevat naast Roosevelt and Ira Lee fantastisch balladewerk als Woman With Soul en I Thought I Knew You Well en… Rainy Night In Georgia. Die fantastische ballade betekent de doorbraak voor Tony Joe White… als componist. Rainy Night In Georgia is een van de meest gecoverde songs, wereldsterren zoals Elvis Presley, Dusty, Springfield, Ray Charles en talloze anderen graaiden gretig in zijn catalogus en spekken zijn bankrekening. White blijft in de jaren zeventig fijne werkstukken zoals The Train I’m On en Homemade Ice Cream afleveren, in de jaren tachtig word het wat minder.
Begin jaren negentig staat The Swampfox er terug, in het zog van Tina Turners Foreign Affair, dat liefst vier composities van White bevat komt Closer To The Truth uit. Sindsdien is White nooit echt helemaal weg geweest. Op geregelde tijdstippen verschijnen geïnspireerde werkstukken die van een steeds sober wordende maar bijzonder efficiënte textuur getuigen. De lijzige donkere bromstem, het karakteristieke gitaarspel en expressieve harmonicaspel, sporadisch aangevuld met rudimentaire percussie, volstaan ruimschoots om zijn swamprock, een volstrekt uniek mengsel van country, blues en soul uit te dragen.
Die terugkeer naar de essentie van de begindagen waarbij hij de onlosmakelijke connectie met de wortels van de blues wordt blootgelegd, werd nauwelijks enkele weken geleden nog eens ondubbelzinnig bevestigd met Bad Mouthin’. De eindeloze zwerftocht van de swampfox lijkt voltooid. Op de frontporch van de blueshemel kan Tony Joe White eeuwig verder jammen met John Lee Hooker, Lightnin’ Hopkins en Glen Campbell onder goedkeurend gegrom van Dusty en Elvis.