Het voelde al zo lang niet goed meer. Mark Linkous ontvlucht tijdens zijn schooltijd al het leven. Verdoofd door roesmiddelen brengt hij de dagen alleen door en zondert deze neerslachtige pessimist zich van zijn omgeving af. Een eenzame romanticus, die zijn gevoelens in poëtische diepzwarte teksten van zich afschrijft. Hij trakteert de muziekliefhebber op wonderschone Sparklehorse platen. Troost biedend, inlevend door zijn eigen zielsgedachtes te delen en de luisteraar met het innerlijke verdriet te confronteren. Ondanks deze innemendheid levert het voor hem geen winstmomenten af, met als triest dieptepunt de gepoogde zelfdodingpoging in 1996 waar hij een bijna fatale cocktail van alcohol, medicijnen en drugs inneemt waardoor Mark Linkous voor langere tijd van een rolstoel afhankelijk is.

Bezorgde collega’s ontfermen zich vervolgens over hem. Na de traumatische revalidatieplaat Good Morning Spider verschijnt het samen met vrienden opgenomen It’s a Wonderful Life. Ondanks de fraaie bijdrages van Nina Persson, P.J. Harvey en Tom Waits is zijn leven nog steeds niet mooi en hoopvol. Een ironische schijntitel, waarmee het menselijke wrak Mark Linkous zich aardig op de been houdt. Sterker nog, er komt nog een vervolg met het door Danger Mouse opgenomen Dreamt for Light Years in the Belly of a Mountain. Als hij dan opnieuw weer dreigt weg te zakken, proberen muzikanten, waaronder zijn broer Matt Linkous hem te overtuigen om in de studio die passie te hervinden. Het mag niet baten, de impact als persoonlijk maatje Vic Chesnutt een einde aan zijn leven maakt is zo ondraaglijk groot dat Mark Linkous hem een paar maanden later in het voorjaar van 2010 volgt. Het al eerder opgenomen Dark Night of the Soul komt postuum vrij snel naar zijn overlijden uit.

Het gerucht gaat de ronde dat Mark Linkous net voor zijn dood nog een nieuwe plaat opgenomen heeft. De songs, gemakshalve onder de Bird Machine naam gebundeld blijven vreemd genoeg op de plank liggen. Het is prima zo. Een welgemeend respect gericht aan de melancholische singer-songwriter. Toch wringt het een beetje, het is eeuwig zonde dat dit verteerde testament langzaam wegkwijnt. Die nalatenschap ligt bij zijn familieleden. Matt Linkous en schoonzus Melissa staan hem niet alleen tijdens het opnameproces in de studio bij, maar leveren tevens productieve bijdrages af. Door hun muzikale achtergrond en omdat ze het dichtste bij Mark Linkous staan, zijn het de meest geschikte personen om over het album materiaal te buigen, al moeten ze daarvoor wel een stukje emotionele binding overwinnen.

Bird Machine verklaart geen genomen keuzes, maar brengt mij in ieder geval weer een stap dichter bij de persoon Mark Linkous, al is de songkeuze net zo wispelturig als zijn karakter. Echte logica ontbreekt, en ik vraag mij af of er alleen van het laatste restmateriaal gebruik is gemaakt. Het voelt vreemd om zijn stem te horen, een tikkeltje onwennig zelfs. Try out sessies, niet voor de buitenwereld bedoeld? Het maakt verder ook niks uit, eigenlijk is het juist fijn om van het opgewekte speelplezier te genieten. Een beetje vreemd, maar dus wel erg lekker. Het dromerige fragmentarische Kind Ghosts heeft veel sterker die gedragen diepgang, al is het overduidelijk hoorbaar dat ze flink aan de track geknutseld hebben. Behoorlijk onbevangen zingt hij hier over zijn drankmisbruik en zijn innerlijke demonen die hem hierbij als lotgenoten vergezellen.

Het is allemaal zeer doordacht overwogen werk. De keuze van het veertiental songs staat dicht bij de gemoedstoestand van de tragische laatste jaren waar Mark Linkous zich doorheen worstelt. Voor de een voelt Bird Machine als goedkoop aasgierig scoren aan, voor de ander is het verhaal nu juist kloppend. Sommige tracks klinken alsof ze uit een eerder gedateerde periode stammen. De nietige It Will Never Stop glamrocker past misschien zelfs nog beter bij PJ Harvey dan bij Mark Linkous. Het stevig doortrappende psychedelische Listening to the Higsons noise werkstuk ademt weer de Iggy Pop spirit uit. Waarschijnlijk is dit het geluid wat producer Steve Albini voor ogen had. Vergeet niet dat de Sparklehorse voorman een geweldige kant en klaar songmateriaal leverancier voor anderen kan zijn.

Falling Down is letterlijk vallen en opstaan, totdat je niet meer de kracht hebt om voor de laatste keer overeind te komen. Die ontwrichting in het hoofd komt in het stevig rockende I Fucked It Up tot ontploffing. De puinhoop en de waanzin is niet meer te overzien en te redden, waarom hier dan niet aan toegeven? Chaos of the Universe. In het tragikomische Hello Lord wil hij zijn omgeving niet met zijn ellende opzadelen. Mark Linkous smeekt God om een oogje in het zeil te houden en deze verslaglegging te delen. Dit soort zwartgallige humor tekent de indierocker. Een mooi oprecht testamentliedje.

Het uptempo met feeststemmige jubelende gitaarakkoorden opgesierde Daddy’s Gone gaat tevens over de leegte van het achterlaten. De O Child pianoballad is breekbaar vals sentiment van een zanger die vanuit de emoties zingt en waarbij zuiverheid slechts bijzaak is. Halverwege verzand het in korreligheid, zonder enige houvast, en neemt een kinderstem definitief van zijn liefhebbende vader afscheid. Een beetje luguber, met een nare nasmaak. Het is niet helemaal duidelijk wie hier namelijk die laatste minuten van het bestaan invult, de vader of het kind. The Scull of Lucia, de kruisweg van de geboorte naar de sterfelijkheid, dan is de cirkel weer rond.

Stay, in gedachte blijft deze bijzondere verhalenverteller voor altijd bij ons. Het berustende nacht toewuivende Evening Star Supercharger spreekt de doodswens letterlijk uit. Het instrumentale Blue als de toewenkende duisternis. Triest, maar helaas wel waar. Verwacht je een loodzware plaat, dan voldoet Bird Machine daar niet aan. Daarvoor klinkt het allemaal te opgewekt, soms zelfs tegen het vrolijke aan. Mark Linkous heeft zelf geen angst voor de dood, maar maakt zich vooral druk over hoe de directe omgeving hier op reageert. En hoe ze dit gaan verwerken. Everybody’s Gone to Sleep soberheid, daarin is iedereen gelijk. De ogen sluiten voor een laatste maal, daarna is het klaar. Waarschijnlijk heeft Mark Linkous zich hier allang bij zijn lot neergelegd.