NEON is het werk dat, na de albums angst (2017) en Knot (2019), een Nits-trilogie compleet maakt. Een drieluik waarop de band losser te werk gaat en zich meer richt op sfeerscheppingen, associaties en herinneringen dan op beproefde songstructuren. NEON markeert tevens de nieuwe tijden die voor de band zijn aangebroken, na de fatale brand in de eigen Werf studio in mei van dit jaar. Tijden die, als je het recente toerschema van de band ziet en dit nieuwe album beluistert, eigenlijk als vanouds zijn. Maar toch, de Werf was de rotsvaste thuisbasis, het creatieve broeinest sinds de vroege jaren tachtig. Wat dat betreft is 2022 een jaar waarin er een enorm gat is geslagen.

Het nieuwe album was zoals bekend al opgenomen vóór de brand. NEON is wederom een plaat vol referenties aan het verstrijken van de tijd, een plaat over ouder worden, geliefde objecten en persoonlijke herinneringen, kunst, architectuur, kleuren, warmte en atmosfeer.

Muzikaal is NEON fris, creatief, oorstrelend en vriendelijk uitdagend. Henk Hofstede, Robert Jan Stips en Rob Kloet maken nog meer indruk dan ze voorheen al deden. Sunday Painter is direct een mooi voorbeeld van het niet aflatende muzikale, creatieve vernuft van de Nits. Een pittige, scherpe ritmetrack, zware (bas)tonen die zich soms roeren en beeldende teksten: ‘I’m a rain collector / Walking down a sunny street / My umbrella is upside down / No pennies and pounds for me’.

The Ghost Ranch, de derde single, springt van New Mexico naar New York en van Henk Hofstede naar Robert Jan Stips, in een prachtige setting van zangharmonieën en verfijnde muzikale omlijsting. ‘Joni is coming from her canyon to my valley today’ en ‘The bricks in the Radiator Building are burning’. Beromünster was de single in 2021. Een betoverende mix van neoklassiek en folk. Een liefdeslied verzonden door een oud radiotoestel.

Zingend en fluitend in Lina Bo Bardi. Vrije vormen, wendingen en verrassingen. De Nits klinken hier soms fragiel en naakt, dan weer warm en kamerbreed. Stervend in het zelfgebouwde glazen huis vol oude herinneringen en foto’s. Met A Shadow Letter keert de band terug naar songstructuren en krijgt ook de gitaar weer meer ruimte. Het is een bijzonder fijne, vertrouwde song, al valt ook hier op hoeveel mooie details en krachtige accenten het trio weer aanbrengt. Subtiel, zonder de drive van de song te ondermijnen. A Shadow Letter lijkt een voor de hand liggende single maar het siert de mannen dat ze hiervoor (tot dusver) andere tracks uitkozen. Tracks die – eerlijk is eerlijk – de band anno nu treffender representeren.

Het drietal houdt de spanning, de pracht en het niveau het hele album moeiteloos vast. Het door de mooiste (Moog) toetsenklanken gevormde Peugeot 504 is warm, dromerig, weelderig en weldadig. Hierna pakt de band steviger uit in Mantelpiece (‘Mantelpiece / Walking through an empty house / Mantelpiece / A young marble giant’). Na de intrigerende openingsminuten zwelt de song fraai aan, om af te sluiten met ‘Have you heard the birds / Forget their song’. Je bent nog niet bekomen van dit fraaie werkstuk of de intrigerende, vrije klanken van When a Tree vullen de kamer. Een track die terugvoert naar een vrijgevochten album als Henk (1986).

Het afsluitende The Weaver is minimaal, spannend. Hoeveel tijd is er nog? ‘How long does it take / The weaver of my life / To make a tapestry’. In de zang van de heren hoor je de jaren, maar NEON laat weer zoveel muzikale en tekstuele vitaliteit en verfijning horen dat je alleen maar kunt concluderen het tapijt van de Nits voorlopig nog lang niet helemaal uitgerold is. Een prachtige aanvulling op de imposante discografie.