Met kleine liedjes groots uitpakken. Beter kan je het schrijversvakmanschap van Samuel Beam niet omschrijven. De laatste jaren is de grote man achter Iron & Wine voornamelijk bezig om zijn oudere werk te documenteren. Na het in 2017 verschenen Beast Epic komen er geen nieuwe studioplaten meer uit maar worden we rijkelijk met de Archive Series beloond, waarmee Samuel Beam zijn werk zoveel mogelijk completeert. Ook prima, des te verrassender is het dat nu dan toch het lang op gehoopte Light Verse het licht ziet.

Waarschijnlijk zijn de tussenliggende releases zo goed ontvangen dat het in ieder geval Samuel Beam voldoende motiveert om zich over nieuwe songs te buigen. Kleine liedjes dus, die een grote glimlach op je gezicht betoveren. Liedjes die de grijsheid van de wereld met lentegroen inkleuren. Folk zoals deze van oorsprong bedoeld is. Folk met een groot natuurbesef en de liefde voor alles wat groeit en bloeit. Ideologische hippiesongs waarbij de gitaar met regelmaat voor toetsenwerk verruild wordt. Zonder geitenwollen geneuzel, maar wel met een puurheid en intensiteit waar in deze wereld zoveel behoefte aan is.

Tijdens de pandemie gaat de liedjesschrijver zijn angsten niet te lijf, hij accepteert juist de tijdelijke stilstand in zijn leven. Waarom het beest opzoeken en een writer’s block trotseren, als je het beest ook gewoon met rust kan laten? Samuel Beam geniet van de vrijheid om zijn oudere werk te ordenen. Het is alsof je door de fotoboeken van je jeugd bladert en de herinneringen opnieuw beleeft en deze opnieuw opslaat. En dan ontwaak je uit die winterslaap en besef je dat de jaren zodanig aantikken dat je ondertussen alweer bijna vijftig jaar oud bent. Een nieuwe herfst na een afgesloten lente en zomer, waarbij de liedjes zich blijkbaar zo eenvoudig aandienen dat je de moeizaam tot stand komende lijdensweg van Beast Epic alweer bijna vergeten bent. Light Verse voelt in ieder geval als een pril startmoment aan.

Als we één ding geleerd hebben is dat het weinig nut heeft om teveel toekomstplannen te maken. Waarom ideeën vooruitschuiven als je er ook nu mee aan de slag kan gaan? En die inspiratie vindt men in de kleinste dingen om zich heen terug. Sam Beam sprokkelt een tiental van die voorzetjes bij elkaar en laat deze vanzelf hun verhalen vertellen. Die essentie van de schoonheid zit hem in het simpel gedragen You Never Know waar strijkers de genoemde grijsheid van de song in het gouden zonlicht veranderen. Zo eenvoudig kan het zijn, het voelt onderhand vanzelfsprekend aan. Vreugdevol kleuren de instrumenten de track vol, totdat elke ruimtelijk letterlijk benut is. Nee, er is van subtiliteit geen sprake, de melodielijnen vormen een voedselrijke rivier aan sprankelende geluiden, om uiteindelijk de rust in een zee van bevredigende klanken te hervinden. Meer heb je dus niet nodig.

Sam Beam beleeft zijn woorden intens en gelukkig. Het beest mag weer zijn kooi verlaten. Hard luidend kondigt deze met uitbundige gitaaruithalen en met exorcistische blazerspartijen zijn wedergeboorte in Anyone’s Game aan. Je moet het vuur in jezelf ontsteken om het spel te spelen. Zijn spelpartner vindt Sam Beam in Fiona Apple. In het hoopvolle All in Good Time duet benoemt de liedjesschrijver de lange weg die bewandeld is om met zichzelf, het verlies en het leven in het reine te komen. Je kan pas aan jezelf werken als je jezelf gevonden hebt. Fiona Apple in de rol van het blues geweten, Sam Beam als jonge onderzoekende folkzanger. Prachtig hoe de verlate liefde na een langere afwezigheid weer aanklopt en een voormalig paar een nieuwe kans gunt. Het klassiek benaderde Cutting It Close muziekstuk buit dit hervonden geluk alleen maar uit.

Toch is het niet allemaal euforisch positief en grijpt Taken by Surprise naar de depressies van de leegte terug. De verrassing is er vanaf, het bestaan laat zich niet meer glanzend oppoetsen. We accepteren de doffe, lelijke kant, verweerd door het leven. Zelfs de klanken zijn dof en geleefd, afgeleefd, uitgeleefd. Ook Yellow Jacket sluit vrede met het verleden. Sam Beam staat op het punt dat hij al zijn dromen gedroomd heeft. Maar dan nodigt een vreemdeling je uit om te dansen. Een buitenstaander die altijd al aanwezig was, maar die zich nu pas openbaart. We openen een afgesloten deurtje in ons hart om hem die vrijheid te schenken. Sweet Talk bezit de puurheid van de rock and roll, zacht en vertederend, met een jaren vijftig weelderigheid.

Amerikanen hebben helaas wel de gewoonte dat ze Jezus die oprechtheid laten verzieken. In het evangelische Tears That Don’t Matter semi-gospel grijpt Iron and Wine terug op het geloof, die hogere macht die alles mogelijk maakt. Wanneer komt daar nou eens het besef dat je zelf verantwoordelijk voor je handelen bent? Ik sta hier nuchter in, uiteindelijk bepaal jezelf alle keuzes en bestaat het leven niet uit toeval. Och, in dit geval levert het wel een psychedelische geheimzinnige song op. Sam Beam laat het dan wel gebeuren, uiteindelijk trekt hij aan de touwtjes. Het epische Tears That Don’t Matter heeft de broeierigheid van Radiohead. Paul Cartwright voegt hier orkestrale Burt Bacharach trekjes aan toe. Tears That Don’t Matter meet zich met de duistere kant van The Beatles en stijgt niet alleen in lengte ver boven de overige songs uit. Een klassieker in wording.

Bag of Cats, een nuchtere herbeoordeling van miskopen. Juist deze tegenslagen zorgen ervoor dat het bestaan betekenis krijgt. Je groeit uit deze misstappen, uiteindelijk blijven deze het langste bij, en zijn het de factoren die je koers bepalen. De liefde hangt in de lucht, deze moet enkel nog de donkere wolken trotseren om je uiteindelijk te bereiken. Als de nacht de dag in zijn greep heeft keren de engelen weer naar huis terug. Angels Go Home verwelkomt de duisternis, soms beangstigend, soms veilig bevredigend. Angels Go Home heeft diezelfde dragende kwaliteit als Tears That Don’t Matter en benadrukt nogmaals dat Paul Cartwright in dit proces onmisbaar is. Twee songs waarmee Iron and Wine het grote verschil maakt. Wat is het fijn om Iron and Wine in topvorm te horen, en dan besef je nogmaals hoe veel je het gezelschap rond Sam Beam gemist hebt.