Door haar opvallende verschijning, haar mysterieuze IJslandse geboortegrond en haar lieve feeërieke sprookjeselfjes uiterlijk verovert Björk de harten van de alternatieve muziekliefhebber. Eerst als frontvrouw in het tegendraadse geniaal neurotische The Sugarcubes, vervolgens met de dansbare variant van het toegankelijke vrolijke Debut. Haar feministische zelfverzekerdheid krijgt een flinke deuk wanneer ze in labiele overspannenheid gefrustreerd een aasgierige fotograaf aanvalt. De schrijvende pers zet haar vervolgens als een arrogante wispelturige persoonlijkheid neer. Hoe ver moet je echter gaan om het privéleven van een popster binnen te dringen? Zijn de grootste stalkers niet de grens vervagende paparazzi die koste wat het kost zich als verziekende parasieten opdringen, leegzuigen en het mediacircus met een hoopje aan zurige shituitwerpselen besmetten?

De bescheiden Björk overstijgt deze ellendige benadering door vervolgens nog maar sporadisch interviews te geven. Als een beschermende moederfiguur ontfermt ze zich om haar gezin. Publiciteitsarm zoekt Björk de rust in de flora en fauna van de koude zilverkleurige vlaktes van IJsland. Ze is gelijkwaardig met de natuur en projecteert dat in het gedurfde spirituele Utopia. Haar eigen wereldschepping, haar eigen idealisme in haar eigen omvattende werkelijkheid, botsend met het gevaarlijke realisme. Veilig, overzichtelijk in balans met Moeder Aarde. De cirkel is rond, krachtig als een onbreekbare ijzeren ketting. Muziekliefhebbers hebben er vrede mee dat de zangeres de business vaarwel zegt, de anonimiteit opzoekt en hiermee een vruchtbare gepassioneerde periode afsluit. Men weet dan nog niet dat de ontkiemende barokke Allow resttrack.om een vervolg vraagt en gepast het moment afwacht om Fossora te introduceren.

Deze uitgebreide geschiedvertelling is nodig om Fossora beter te begrijpen. Björk graaft haar afgesloten verleden weer op en plaatst die massa aan levensbepalende ervaringen in het heden. Ze graaft dieper in de pijn en het onbegrip, dieper in de geluksmomenten, dieper in haar volksliederen roots waar ze het klassiek traditionele sobere Fagurt Er í Fjörðum treft. Op Fossora confronteert ze schoonheid met lelijkheid, wat een agressief chaotisch geheel oplevert, maar waarin net zoveel ruimte voor de muzikale kunstvormenpracht en adembenemende klimaatbeleving is. Vergeet niet dat de afstervende aarde nog steeds een immense doodbloedende wond is, welke de onzekere milieutoekomst voor strijdbaar kapitalisme opoffert. Vernietigende bulldozers graven dat laatste stukje aan groen weg. Björk plant in de donkere onderlaag een dertiental aan onkruid verdelgende zaadjes, klaar om tot bloei te komen. Het overbevolkte transformerende Fungal City mierennest territorium, half aards ondergronds, half toereikend bovengronds.

De a capella interrupties in het bevreemdende Mycelia vormen hierbij een belangrijke sleuteltrack. Hoe een netwerk aan liefde bedrijvende gevlochten schimmeldraden zich op vergiftigende mestgronden tot een organisch ecosysteem ontplooien. Humusrijke leegrovende Atopos landslakken, die hun slijmerige spoor in de openingstrack achterlaten. Volgevreten traag in een gevuld aardedekbed met dromerige nachtmerrie bestrijdende tegendraadsheid en hemel bestijgende vluchtbasklarinetten. Een hoekige paringsdans waarmee de vocalist naar de opruiende KUKL basisklanken teruggrijpt waarmee het Björk verhaal vorm krijgt. Een kakofonische klankenbrei, in het gareel gehouden door de oorverdovende militante gabberhouse van geluidsterrorist Kasimyn, die er de nodige explosieve dancebeats onder dropt. Zijn gewetenloze aanpak om met het griezelig industriële voodoo exorcistische Trölla-Gabba een angstcultuur te creëren, inhakende op het internet nepnieuws verderf, laat een nog indringende indruk achter.

Kwetsbaarheid loert bij het dreigende duistere uitgemergelde Victimhood karkas uit het verleden om de hoek. De Hell Is Round the Corner echo die haar voormalige vluchtige partner Tricky jaren geleden al van illustratieve melodielijnen voorziet. Het geeft inzicht in de depressieve zelfvernietigingsdrang welke Björks nukkige grillen van het fotograaftrauma opnieuw laat herbeleven. Voor altijd beschadigd, voor altijd een slachtoffer. Geworteld en genageld in de afgesleten groeven van haar bestaan. De dood en de wedergeboorte in het leven scheppende Ovule, de oerknal van het menselijke vermogen. Een emotioneel verknipt treurblazersschouwspel met daar doorheen die kenmerkende Björkiaanse zinskronkelingen.

Ontroerend in het verlies van haar eigen moeder, een geleerde activiste die haar tevens dat gevoel voor universele mensenliefde meegeeft. Sorrowful Soil schenkt de overleden Hildur Rúna Hauksdóttir aan die heilige grond terug. Traditionele bovenaardse engelenlofzang met een stukje eeuwenoude cultuurbeleving. De triestheid van het gemis houdt de herinnering scherp. Melodieuze tikkende tijdsklokken, hemelpoortdeurbellen en krachtige gongslagen geven Ancestress kleur. De strijd tegen de vooruitgang ingehaald door het noodzakelijke goed. Pacemaker techniek vervangt het peacemaker hippie ideologie. De angst voor het definitieve afscheid als haar moeders ziel zich voor altijd in haar hart nestelt. De ontstaande leegte opgevuld door de wijsheden erfenis van haar directe voorouder.

Familiair in de kracht van haar moederschap waarin een intieme rol voor haar kinderen is weggelegd. Bijzonder omdat ze deze juist altijd zo uit de publiciteit houdt. Björk stelt haar toekomst veilig door haar boodschap aan haar zoon Sindri Eldon over te dragen, de versmelting van de gezamenlijke woorden in het refrein van Ancestress. Met dochterlief Ísadóra Bjarkardóttir Barney houdt ze de grote schoonmaak in het opruimend melancholische Her Mother’s House. Nostalgische momenten in het allesomvattend familiealbum ordenen. Het grillige Fossora is geen gemakkelijke plaat, maar wel een typische Björk plaat. Onvoorspelbaar rebels, tegendraads anarchistisch en vooral weer vernieuwend experimenteel. Onder die complexe lagen ligt misschien wel haar meest persoonlijke prestatie verborgen, al moet je weldegelijk moeite doen om dit te ontdekken, te bestuderen en te ervaren.