Dat marketing en dan vooral de guerillavariant ervan nog steeds werkt, bewezen al eerder de Beats by Dré hoofdtelefoons vorig jaar tijdens de Olympische Spelen en dit jaar de albums van David Bowie en Daft Punk. In een tijd dat privacy definitief is afgeschaft en werkelijk álles via de social media gedeeld wordt met elkaar, is het toch nog mogelijk dat supersterren – om zonder dat ook maar iemand er iets van in de gaten heeft – aan nieuw materiaal te werken, het gedurende het productieproces geheim te houden en wanneer het gereed is, volkomen onverwacht de wereld in te slingeren. En binnen no time praktisch alle media te beheersen. Vooral de internetbasedmedia dan wel.

David Bowie’s The Next Day beet dit jaar de spits af met deze nieuwe vorm van aandachttrekkerij. Op de vraag wie er nu nog zat te wachten op een nieuw Bowie-album en daarin geïnteresseerd zou zijn, kwam van een behoorlijk koude kermis thuis. Middels een handige marketingcampagne was binnen no time een hype geboren. En dat trucje werd ook uitgehaald met het nieuwe album van Daft Punk: eerst het publiek lekker maken met een paar trailers van de nieuwe single, vervolgens het album ergens in Australië presenteren en dat was genoeg om de wereld te laten weten dat de twee Fransozen terug waren van héél erg lang weg geweest.

En dan nu Beyoncé. In tegenstelling tot Bowie en Daft Punk bedroeg de tijd tussen het nieuwe en het vorige album slechts twee jaar. Des te knapper is het dan om in een tijd waarin de distributie van muziek met services als Spotify compleet is veranderd zo’n klap uit te delen. Of misschien net niet: waar de ene na de andere CD-winkel het loodje legt en iTunes als platform voor nieuwe releases steeds belangrijker lijkt te worden, heeft Beyoncé er nu dus definitief voor gezorgd dat een nieuw album first en foremost in die virtuele winkel ligt en het fysieke exemplaar pas later verschijnt. Een duidelijker signaal kan niet worden afgegeven dat je voor nieuw materiaal niet meteen naar de CD-winkel moet rennen, maar de social media en iTunes in de gaten moet houden wanneer er belangrijk muzikaal nieuws valt te melden. Dat dit model werkt laten de keiharde cijfers zien: meer dan 800.000 downloads daags na de onverwachte release van Beyoncé’s nieuwe, vijfde album. Maar nog ruim op tijd om onder de kerstboom te leggen en dus als cadeau te doen. Alhoewel er andere momenten geweest zouden zijn om het album uit te brengen, is dit moment en de manier waarop zorgvuldig voorbereid en uitgekozen. Laat dat soort militaristisch planwerk maar aan platenmaatschappijen over. Eerst downloaden om ‘em als eerste te hebben, daarna toch de CD-versie kopen als cadeau of om ‘em gewoon voor de heb aan te schaffen. Boem. Twee maal kassa. Greed is nog steeds good. Voor iedereen.

En na de digital download is er een week later dus ook de CD/DVD combo van Beyoncé. En zoals als bekend mag worden verondersteld bestaat het album uit een audio- en een videodeel: van alle tracks op het album zijn ook video’s gemaakt en wordt die disc ook meegeleverd. Dit setje was ook al te vinden in de iTunes store. Natuurlijk weer in een bijbehorende belabberde geluidskwaliteit die 256 Kbps nu eenmaal heeft, maar waarvoor wel de volle mep gedokt moet worden. Leuk voor de iPod en de iPad, maar voor wie geld heeft geïnvesteerd in een goed beeldscherm en een dito geluidsinstallatie loopt die iTunes geluidsdiarree dun de broek af en is het vooral wachten totdat er beter klinkende software wordt uitgebracht. En die is er nu. In een stemmig zwart beschermhoesje gestoken album, wordt bij het ontmaagden van het cellofaan het CD-doosje uit die protection getrokken en komt meteen de butt van Beyoncé je tegemoet. Even strak als de verpakking in elk geval. Met het schijfje in de handen worden de zenuwen danig op de proef gesteld: is die hype vooral een hype of is er ook nog wat te beleven?

Het setje bestaat dus uit een CD en een DVD. 13 nieuwe nummers zijn er te vinden, waar meteen de onberispelijke, bijna minimalistische produktie opvalt. En ook hier geldt weer: hoe groter de speakers en het vermogen van de versterker, hoe beter Beyoncé tot zijn recht komt. Produktioneel gezien klopt alles aan dit album: over ieder geluidje en plaatsing ervan is minutieus nagedacht en het resultaat is een onberispelijke hi-end sound vol diepe frequenties en een puike dynamiek.

Muzikaal gezien is Beyoncé ook dik in orde. Geen platte, commerciële, schreeuwerige electro R&B, maar een uitgekiende mix van vooral alle zwarte stijlen, die voorhanden zijn. Beyoncé ademt dan ook een universele sound, die zowel artistiek als commercieel meer dan verantwoord is. Uptempo nummers zijn in de minderheid: slechts het diep doortikkende en door Pharrell geproduceerde en mede gecomponeerde Blow is hier het prijsnummer. Bij vlagen doet de sfeer van Beyoncé denken aan The 20/20 Expercience van Justin Timberlake: een zwoele, geile mix van down- en midtempo nummers, die vooral in ligt gedimde omgevingen het beste tot zijn recht komt. En alhoewel er een hele electronische trucendoos wordt opengetrokken, is er nog voldoende soul te vinden in alle tracks. En dat komt vooral door het nog steeds fantastische stemgeluid van Beyoncé. Die hier en daar wordt bijgestaan door deze en gene (zoals echtgenoot Jay-Z in Drunk In Love). Een behoorlijk digi-glijmiddel dus dit album.

Bij eerste beluistering klinkt Beyoncé als een monotoon, hitsig luisterspel, maar alras groeit het album. Oorzaak is dat meezingliedjes nagenoeg ontbreken en omdat er – ondanks die minimale sound – toch van alles gebeurt in de nummers die voorbij trekken. Op zich een verdienste dat met zo weinig instrumentatie zulke puike tracks gemaakt kunnen worden. Voor Beyoncé geldt vooral dat less is more is.

En wanneer de DVD in de speler wordt gedaan komt het hele album nóg eens voorbij, maar dan nu inclusief beeld. Ook hier is weer niks aan het toeval over gelaten. Mooi gefilmd, artistiek verantwoord en ook hier speelde geld geen rol. Kortom, een mooie toevoeging aan de toch al niet misselijke CD-versie van dit nieuwe Beyoncé-album. Het zou helemaal af zijn geweest als er een surroundmix van het album gemaakt zou zijn, maar de LPCM 2.0 stereo track knalt ook de speakers uit. In elk geval een redelijk visuele natte droom deze bonus DVD (waar blijft de BluRay?). Waar voor het geld in elk geval.

Beyoncé heeft de zaakjes goed voor elkaar en vooral onder controle. Na de eerder dit jaar verschenen documentaire Life Is But A Dream (inclusief de Live In Atlantic City concertregistratie), de nog steeds doordraaiende The Mrs. Carter Show World Tour (die in 2014 weer in België en Nederland te zien is), een nieuwe parfum (februari 2014) is het behoorlijk dynamisch en turbulent wat er allemaal rondom Beyoncé gebeurt. Niks wordt aan het toeval overgelaten. En het kan nu wel gezegd worden: Beyoncé is de nieuwe Janet Jackson. Die daarmee definitief naar de eerste divisie is verbannen.

My name is Beyoncé and I approve all of this.

Tracklisting Beyoncé:

CD:

1. Pretty Hurts
2. Haunted – Explicit Version
3. Drunk in Love – Explicit Version
4. Blow
5. No Angel
6. Yonce
7. Jealous
8. Rocket – Explicit Version
9. Mine – Explicit Version
10. XO
11. ***Flawless – Explicit Version
12. Superpower
13. Heaven

14. Blue

DVD:

1. Pretty Hurts – Video
2. Ghost – Explicit Video
3. Haunted – Video
4. Drunk in Love – Explicit Video
5. Blow – Video
6. No Angel – Video
7. Yonce – Video
8. Partition – Explicit Video
9. Jealous – Video
10. Rocket – Explicit Video
11. Mine – Explicit Video
12. XO – Video
13. ***Flawless – Explicit Video
14. Superpower – Video
15. Heaven – Video
16. Blue – Video
17. Credits – Video
18. Grown Woman – Bonus Video