Fish
13th Star (Deluxe)
In het najaar start de afscheidstournee van Derek William Dick, beter bekend als Fish. Die afscheidstournee zal veel meer zijn dan een terugblik op zijn jaren als voorman van Marillion. En terecht, want al is zijn solowerk minder bekend dan het werk uit zijn Marillion-nalatenschap; je mag juist dat zeker niet over het hoofd zien. Om je geheugen op te frissen óf om je überhaupt voor het eerst kennis te laten maken met zijn solowerk, duikt Written In Music in de catalogus van de sympathieke Schot en bieden we je langzaam maar zeker een beeld van de verschillende soloalbums van Fish. Je kon hier eerder al de recensies lezen van de EP A Parley With Angels, de albums Weltschmerz en A Feast Of Consequences. We zetten de reeks voort terug in de tijd, om te beginnen met 13th Star uit 2008. In 2023 heerlijk opnieuw uitgebracht in een Deluxe-editie.
Wat meteen opvalt bij deze prachtige heruitgave, nog voor je ook maar een noot gehoord hebt, is de meer dan fraaie vormgeving met daarbij glorieus veel aandacht voor het artwork van Mark Wilkinson. De heruitgaven zijn zeer fraai vormgegeven en, voor een aantal geldt, in elk geval voor 13th Star dat deze zelfs als Deluxe editie is uitgebracht. Waar het voor Fish een duiken in de muziek was, mocht Mark opnieuw zijn artwork bekijken en aanvullen waar nodig. Je kijkt je bij de heruitgave van 13th Star gewoon de ogen uit. Het is rijk qua verzorging en op papier van hoge kwaliteit gedrukt. Ja, er is de nodige tijd en energie in gaan zitten. Om je een indruk te geven van hoe veel zorg er besteed is aan de release, zie je hier de unboxing van de gelimiteerde vinyl-versie: al die aandacht is er ook in de andere Deluxe edities en remasters gaan zitten.
Naar het album dan maar. Soms, als je het even niet meer weet, kun je je hoofd amechtig naar de hemel richten en verwachten dat de hemel en de sterren je verder helpen in je leven. Zo gek is dat niet, in ieder geval niet in strikte zin. De zeevaarders van weleer vonden hun bestemming juist ook letterlijk door te sturen op de sterren. 13th Star is dan ook niet eens zozeer een album dat zich enkel en alleen richt op de dat moment teloor gegane relatie van Fish met toenmalig Mostly Autumn-zangeres Heather Findlay. Zeker, ook die levensgebeurtenis kom je tegen op het album. Het is in alles een optekening van hoe Fish op dat moment op zoek was naar koers, naar richting en zijn emoties, ook aangaande relaties én, zoals gezegd, de relatie met Heather hoorde daar vanzelfsprekend bij. Maar als je je bedenkt dat Fish rond 2005 stevig alimentatie betaalde aan zijn ex-vrouw én dat zijn eerdere office manager geld had verduisterd, kun je je voorstellen dat het überhaupt niet allemaal rooskleurig eraan toe ging in zijn leven.
Als je je bedenkt dat hij aan het einde van het openingsnummer, Circle Line, zingt “Navigator, I need a navigator.” en hij juist bij dit album zijn nieuwe schrijfmaatje Steve Vantsis terwijl Steve dat tot eerder niet was geweest, vond hij juist bij dit album misschien wel zijn nieuwe navigator. Niet alleen is Steve een uitstekende bassist, hij is multi-instrumentalist en hij reikte de nodige muzikale ideeën aan, of dat nu ging om gitaarpartijen, loops of juist iets anders. Het was voor Fish meer dan een handreiking. Van hieruit kon hij verder en kon hij zijn teksten smeden om aan te laten sluiten bij de muziek die er lag. Het markeerde een nieuw vertrekpunt voor de samenwerking van de twee mannen.
De tien nummers die het album vormen, zijn alle fraaie staaltjes van waar die samenwerking toe leidt. De sfeer van het album is voor het grootste deel donker, dat hoor je, dat voel je. Maar verdorie, wat is er een variatie aan kleuring op deze langspeler. De opener mengt Oosterse klanken met een mengeling van loops en geluidjes in het klankbeeld voor de bas en de andere gitaren invallen. Het ritme van het nummer geeft je het gevoel dat aan boord van een metro beland bent en dat je er niet meer van afkomt. De fijn scherpe gitaar van oudgediende Frank Usher zet precies de juiste accenten met een riff die heerlijk aansluit op de basloopjes van Steve. Ook juist de subtiele accenten van Frank geven het nummer een extra dimensie. Naast Frank en natuurlijk Steve horen we ook de teruggekeerde Foss Paterson op toetsen, speelt Chris Johnson (Mostly Autumn) mee op gitaar en Gavin Griffiths op drums met naast hem percussie van Dave Haswell. De achtergrondzang op het album wordt verzorgd door Lorna Bannon.
Van Circle Line naar Square Go gaat het bijna in een rechte lijn. Het basspel van Steve Vantsis verbindt de twee nummers bijna als vanzelfsprekend. Hoe fraai de opbouw van het nummer! De stuwende bas, de bijna in afwachting liggende gitaren die zich weliswaar vlak na de start van het nummer al melden, maar die later in het nummer hun aanwezigheid duidelijk luister bij zetten. Als een spijker op de kop. Fish’s praatzang past uitstekend bij dit nummer én als hij het refrein zingt én achter de gitaren, de drums en bas de texturen van Foss zijn toetsenspel het nummer verder inkleuren, dan staat het nummer al bijna helemaal. Let dan nog eens even op het samenspel tussen Frank en Foss. Fish is de naam. Dat je het weet.
Je zou na zo’n openingssalvo van twee best heavy nummers misschien nog een overgangsnummer verwachten, maar hier vinden we als derde een nummer dat zich nog het beste laat omschrijven als een ballad (al is het met rock-bodem) en waar alweer een glansrol is voor Frank Usher, deze keer op akoestische gitaar. Een heerlijk rustig opbouwend nummer dat Fish schreef samen met Foss. Soms kun je vergeten hoe goed een zanger kan klinken in ballads, maar op het moment dat je Fish hoort in een ballad, dan weet je, dan voel je, dat dat past. En dat is hier zeker het geval. Er zit iets dat heel ontspannend is in het nummer, Zuid-Amerikaanse sfeer en ook weer die fijne bas van Steve Vantsis. Ja, ook Miles De Besos mag er meer dan zijn.
Zoe 25 is ook alweer zo’n mooi nummer. Dit schreef Fish samen met Foss Paterson. Ook zijn piano- en andere partijen vormen een geweldige combinatie met én de andere instrumenten én met de stem van Fish en Lorna. Mooi hoe in het nummers de spanning wordt opgebouwd. Ja, misschien al eerder, maar zeker als je tot hier gekomen bent, wordt het je duidelijk hoe goed de productie van het album helemaal is. De productie was in handen van Calum Malcolm en hij vond voor dit album de perfecte vastlegging van de muziek van Fish.Dat maakt deze uitgave ook gewoon meer dan de moeite waard, want zó klinkt 13th Star beter nog dan het origineel.
Die reeks van mooie nummers wordt op dit album ook echt niet onderbroken. Arc Of The Curve, een relatie in perspectief geplaatst met wederom zeer fraaie texturen, een hemels zingende Lorna en fantastisch spel van Foss geven dit nummer al een fijne dimensie. Een ballad die zeer past bij de stem van Fish én eentje die inderdaad geïnspireerd is door het verloop van zijn relatie met Heather. Daarna Manchmal dat van de tien nummers misschien het meest rocky en het meest stevig is. Alsof om te vragen of je nog niet in slaap gevallen bent. Het kan goed dat de tracks je gemoed in beroering hebben gebracht, maar dit rockt als een malle. En dat rockende vind je ook terug in Open Water. Het nummer is wat atypisch voor Fish maar verdorie wat past het perfect!
De afsluitende drie nummers, ze vragen all überhaupt om beluisterd te worden. De opeenvolging van de drie maakt hen samen tot een meer dan waardig slot van 13th Star. Wat dat aangaat, is het titel- en slotnummer al dusdanig mooi dat je er een brok van in je keel kunt krijgen. 13th Star, het album, is in de catalogus van Fish misschien een van zijn donkerste albums, maar in de beleving ervan is veel schoonheid te vinden. Een balans tussen rock en ballads, deels geworteld in rock, deels open klinkend door hedendaagse invloeden en gebruikmakend van moderne studiotechnieken én met heerlijk geschreven tracks laat het album horen welke koers het werk van Fish zou gaan volgen. Zowel in composities, in zang, in uitvoering, in arrangementen en in productie staat 13th Star, met inmiddels toch ook al aardig wat jaren op de teller, nog steeds als een huis.
Deze heruitgave, je las het al aan het begin, is door Fish met hulp van onder meer Mark Wilkinson bijzonder sterk vormgegeven. Met uitgebreide begeleidende woorden, een beeld schetsend van de totstandkoming van het album én, het mooie is, je kunt aan de hand van de in de set opgenomen demo’s in de tijd teruggaan en als het ware meeluisteren bij de totstandkoming van het album. Zeer de moeite waard om de demo’s nog eens even goed te beluisteren.
Maar dat is niet alles. Fish heeft zorgvuldig een aantal live opnames bij elkaar verzameld die je een prima beeld geven van de tour rond 13th Star. Ook met die 2 extra cd’s houdt het niet op. De Blu Ray die bij de set zit biedt het album in meerdere audiomixen, twee fijne documentaires over 13th Star en het concert dat Fish met zijn band gaf in 2008 op Nearfest. Bepaald geen slecht concert! En een zeer geslaagde setlist. Natuurlijk, de Marillion diehards zullen zeggen: ‘ ‘t Is geen Rothery op gitaar, geen Mark Kelly op toetsen’, dat is waar, maar die vlieger gaat naar verwachting ook nooit meer op. Fish en band zetten een heerlijke rockshow neer en geven, ook met twingitaarwerk, een eigen invulling aan de nummers die de band uit dat lang vervlogen tijdperk brengt. En let wel, dit is de band die hoort bij zijn solowerk: dan mag, nee, moet het wel anders klinken.
Als je je trouwens bedenkt dat dit concert eerst een op zich staande release was, dan snap je dat Fish hiermee wel laat zien hoe je nou precies heruitgaven maakt die fans echt kunnen aanspreken. 13th Star is op deze wijze een buitengewoon karaktervolle heruitgave geworden met zowel de band als Fish vol vuur. En dat niet alleen, het is een muzikale schatkist uit een van de meest bewogen episodes uit het leven van Fish.
Voor alle releases uit deze reeks geldt dat je ze niet in de detailhandel vindt. Wanneer je geïnteresseerd bent in aanschaf van de titels, ga dan naar www.fishmusic.eu. Daar vind je de meeste titels nog op voorraad. Suits en Sunsets On Empire komen opnieuw beschikbaar in een oplage van 1500 stuks.