Waardig afscheid nemen, de wereld onder de loep nemen en nog eens, zoals al vaker daarvoor in eigen solowerk en in de tijd daarvoor, teksten schrijven die relevant zijn, er toe doen. Omringd met een stel uitstekende muzikanten, de band met top bassist én medeschrijver Steve Vantsis hersteld en samen met hem en voor een belangrijk deel ook samen met die andere kompaan, gitarist Robin Boult, de basis leggend voor opnieuw een hoogtepunt in zijn loopbaan. Dat was zoals hij het voor zich zag toen hij, alweer enige jaren geleden, startte met wat het slotakkoord van zijn studio-opnames zou worden. Geen albums meer maken. Afsluiten met een klasse album. Pièce de résistance van zijn tijd bij de band met welke hij successen vierde, was in zijn ogen immers ook het laatste hoofdstuk van hun samenwerking.

Eind september was het dan zover. De wereldwijde release van het slotakkoord was een feit. Het moet Fish worden nagegeven. Na een langjarige loopbaan, na veel geïnvesteerd te hebben in zijn eigen studio, in zijn eigen loopbaan, na tegenslag en verlies gekend te hebben, zowel financieel, zowel qua gezondheid als het verlies van dierbaren, rechtte hij zijn rug en zo werd ook deze laatste worp uit huize Dick een kwaliteitsproduct dat hij zelf uitbracht. Geen major release, gewoon via Chocolate Frog Records. Geen gigantische distributiekanalen, maar met overtuiging en veel huisvlijt verzonden vanuit thuis, gesteund door een klein team, met rots in de branding Simone naast hem. Ga er maar eens aan staan. En het lukte. Natuurlijk, niet iedereen heeft nog zijn of haar bestelde order ontvangen, maar met de grote vraag naar het album, is het een hele operatie waar het team voor staat.

Laten we helder zijn: het gaat hier om de verspreiding van het fysieke album. De grote man heeft ervoor gezorgd dat de fans die kiezen voor directe toegankelijkheid hun weg via streaming kunnen vinden. Als je dus nog moest (of moet) wachten op je bestelling van het album, je hoeft het niet zonder te doen, je kunt het je gemakkelijk maken en het album vinden via streaming. Wat je dan mist, is niet gering. De jarenlange partner in crime, Mark Wilkinson, heeft immers het artwork van het album verzorgd. En ook dat is weer buitengewoon fraai geworden. De stijl van Mark is buitengewoon herkenbaar en tegelijkertijd onderscheidend. Mysterie en duiding hand in hand, de elementen die de releases van Fish én van zijn voormalige band destijds in het hoesontwerp al tekenden. Ze zijn er nog steeds. Elementen die de fysieke release mede maken, iconische kenmerken van de muziek van Fish.

Tegelijkertijd, het gaat bij het album natuurlijk met name om de muziek. En ja, bij Fish ontkom je er niet aan om ook stil te staan bij de teksten. Waar Fish vroeger zijn teksten doorspekte met allerlei gevatte woordspelingen, rijm in ritmes en soms moeilijke woorden aan elkaar leek te rijgen, zijn zijn teksten beduidend duidelijker geworden. Fish vertelt in zijn teksten. De teksten doen het nu zonder opsmuk. Goed, een woordspeling hier en daar, je vindt ze zeker. Maar de verhalen zijn duidelijker. Fish schrijft en kan dat uitgebreid. Maar het gaat niet om de veelheid aan woorden. Het gaat om de beelden, om wat hij over wil brengen. Hij was daar al duidelijk over in het dit interview gepubliceerd in 2019.

Sommige van de liedjes, drie om precies te zijn, had Fish eerder al gedeeld. Dat was de EP A Parley With Angels. Die nummers gaan we nu dus ook niet opnieuw de revue laten passeren. Wat mooi is, is dat de manier waarop de nummers zijn ingepast tussen de overige nummers die Weltschmerz maken zo ontzettend raak is. Ze kennen van de EP, dat is één ding, maar hoe werkt het als ze uit hun onderlinge samenhang worden gehaald? Hoe passen ze in het geheel dat Weltschmerz is? En bovendien, hoe valt het album als geheel uit?

Complimenten zijn op de plaats voor het album. Daar kunnen we heel duidelijk over zijn. Voorganger A Feast Of Consequences was tot dat moment misschien wel het absolute hoogtepunt in de loopbaan van de Schot. Het voorproefje dat de EP bracht, deed al verlangen naar meer. En de tien nummers van het album als geheel, ja, ze behoren zeker tot de mooiere nummers uit de catalogus van Fish. Tegelijkertijd, de verwachtingen voor het album waren zeer hoog gespannen. Fish, altijd goed ook voor afwisseling én dus ook stevigere rocknummers op zijn albums, dat brengt dus ook diversiteit in tempo’s op zo’n nieuw album? We gaan van rock á la All Loved Up  naar een piano ballad als High Wood op A Feast Of Consequences dus ja, dat gebeurt dan nu toch ook?

Het hebben van verwachtingen werkt niet altijd als muziekliefhebber. De muzikant (of muzikanten) bepalen immers hoe een album gaat worden. Wat er uit de onuitputtelijke bron van inspiratie komt, dat is wat geserveerd wordt. Niet de lieverkoekjes die je als liefhebber misschien verwacht. Of waar je op hoopt. Bij Weltschmerz uit zich dat. De tien nummers zijn alle zeer verschillend én je kunt je ze zeker niet met elkaar verwisselen. Tegelijkertijd, de tempoverschillen tussen de nummers, die zijn niet schrikbarend groot. Er lijkt een beperkt aantal versnellingen gekozen te zijn. En dat is richtingbepalend voor het album. Dat kan moeilijk te verteren zijn én het kan je het gevoel geven dat het album wat zwaar op de maag ligt. Hoe jij dat als luisteraar ervaart, dat is en blijft een kwestie van smaak. Het risico is er, maar tegelijkertijd, gun jezelf en het album de kans om de nummers echt te leren kennen. Gun jezelf de tijd. Dit album is er niet een dat zich als een opdringerige neon reclame aan je opdringt én in alle herkenbaarheid steeds opnieuw aan je oren of in gedachten zich aan je opdringt. Blijven we dichtbij de leefwereld van Fish, het album thuis makend, in de nabijheid van zijn prachtige moestuin, dan is het misschien wel alsof je voor het eerst een vegetarische maaltijd eet, waar je de afwisseling met vlees verwacht. Andere kruiden, meer natuurlijke variatie. Leer het waarderen en ervan genieten. Dan is er veel te ontdekken. Dit album, het moet gezegd worden, heeft de tijd nodig, heeft het nodig dat je de nummers tot je laat komen. Wanneer je behept bent met een korte aandachtsboog, dan ga je op zoek naar de afwisseling, wellicht in tempo én mis je wat er gebeurt in de nummers.

Maar juist daarin ligt de schoonheid van dit album. Tien nummers. Met een totale speeltijd van meer dan 84 minuten. Tien nummers waar Fish, Steve Vantsis en Robin Boult met medewerking van een aantal klasse muzikanten (Foss Paterson, Liam Holmes, Dave Stewart, Craig Blundell, Liam Bradley, John Mitchell, Doris Brendel, David Jackson) lang aan gewerkt hebben en die echt alle iets te vertellen hebben. En die dat juist ook doen in hun onderlinge samenhang. Ken je de EP al, dan ben je misschien geneigd de drie nummers te skippen die je al kent, maar juist de combinatie van de tien, die maakt het album. Opener Grace Of God komt meteen al binnen met zijn wat sinistere klanken en sfeer, heerlijke keys, bas en gitaar. En dan de stem van Fish die in dit nummer al meteen gezelschap krijgt van de stem van Doris Brendel. Het strijkarrangement heerlijk passend bij het nummer, niet zoet, gewoon treffend. Mooi om hierna Man With A Stick te horen. Afwisseling door de percussie, het staccato van het nummer en de vurige gitaar, dat basloopje, fraai.

Enig uptempo dan, niet rockend, maar ontspannen akoestisch in het fraaie Walking On Eggshells. Een mooi nummer om jezelf af te vragen in hoeverre je verwachtingen bepalen wat jij van het album vindt. Zijn het je verwachtingen die het bepalen? Of mag een nummer, zoals dit, je ook aan het denken zetten over wat jij van het album vindt? Er gebeurt veel in dit nummer over liefde. Maar ja, de grote tempoversnelling waar je misschien op rekende, die vind je er niet in. Het is wel een nummer dat de ontwikkeling van een liefde zeer mooi in beeld brengt, het zoeken en vinden van balans, soms ook in het niet uitspreken van iets. Die spanning, die hoor je terug in het nummer én zeker naar de climax toe, is dat zeer goed muzikaal in beeld gebracht. Een mooi nummer!

Rockend is het niet helemaal, maar toch ligt het tempo bij This Party’s Over ook weer wat hoger. Het brengt ons de Keltische klanken die we eerder al mochten horen bij The Company van Internal Exile, het tweede solo album van de man uit Haddington. Heerlijk dat hij dat nog steeds in zijn muziek integreert. Rose Of Damascus is Fish terug op bekend terrein. Onmacht en het effect op mensen veroorzaakt door oorlog. Hier in een mooi episch stuk gebracht. Praatzang van Fish, maar ook hier gebeurt er weer veel. Prachtige arrangementen voor strijkers en blazers. Als jongeling opgroeiend in de jaren Zeventig was Fish al onder de indruk van Blood, Sweat & Tears en wat de blazers aan hun muziek mochten bijdragen. Dit nummer én het album in zijn geheel, hier is duidelijk een eigentijdse kleuring met gebruik van blazers en strijkers. Juist een nummer dat zich erg mooi ontplooit. En Fish tekstueel zeer sterk op dreef. Mooie drumpartijen, mooie achtergrondzang. En ja, als je verwachting was dat dit album progressieve rock zou zijn, zoals jij het misschien verwachtte? Het is vooral het album geworden dat Fish wilde maken. En in die opzet is hij zeer wel geslaagd. Samen met maatje Steve Vantsis en met producer Calum Malcolm is er een zeer waardige afsluiter van het oeuvre van Fish gemaakt.

Zonder Fish wordt de muziekwereld een stuk minder uitgesproken. Zonder de muziek van Fish is er een eigenzinnige zanger én songschrijver minder die mensen met zijn muziek raakt, mensen inspireert én die, zodra hij maar een zaal binnenkomt, magie weet te verspreiden. Stilte bij het zien van zijn rijzige figuur, stilte als hij de passages zingt van Garden Of Remembrance, stilte wellicht, misschien van binnen, als mensen zich realiseren waar The C Song (The Trondheim Waltz) nu echt over gaat, terwijl het nummer, ook in zijn tempo, juist het leven viert. Dit album, in zijn geheel, is er in ieder geval eentje om in stilte van te genieten. Na de twee klasse tracks van de EP, wat blijven ze ijzersterk, juist ook zo in volgorde geplaatst, volgt er tot slot nog het titelnummer. Als afsluiter. Als uitsmijter. Een nummer waarmee hij een laatste keer een visitekaartje afgeeft. Of misschien moet ik wel zeggen, is het de tekst die hij zou uitspreken bij het maken van een buiging op het podium. Been there, done that. Zo’n album is het zeer zeker niet. Fish neemt ons mee in sociaal-maatschappelijke verhalen, in het leven van mensen. Kiest, met zijn team om hem heen, zijn eigen richting voor deze verhalen. Met zo’n vereenvoudiging als eerder genoemd doen we dan ook ernstig tekort aan de betekenis van de Schot voor de progressieve rockmuziek. Met zijn oeuvre heeft Fish daar op eigen wijze een impuls en een tijdloze bijdrage aan geleverd. In dat oeuvre heeft Fish de nodige diamantjes geslepen. Dit album, niet het meest toegankelijke én ook zeker niet het eenvoudigste, voor zover je daar bij Fish over kunt spreken, hoort daarbij. Neem de tijd, ga zitten met een goed glas wijn, leg het vinyl nog eens op de platenspeler en geniet van deze laatste studio langspeler van de man van Haddington. En, als je het via streaming hebt geluisterd en als je interesse hebt in het album, wend je dan tot de website van Fish. Daar kun je het bestellen en ontvang je het dus ook via de huis eigen distributie. Topalbum!