×

Concert

13 oktober 2019

Mondriaan Jazz: hier en nu gebeurt het

Geschreven door: Edwin Hofman

Yelfris Valdes

Mondriaan Jazz heeft in een paar jaar naam gemaakt als een spannend, kleurrijk, compact en uitnodigend festival. Het festival houdt de vinger aan de pols van de eigentijdse jazz in al zijn vormen. Dus ook dit jaar is er weer een grotendeels hedendaagse line-up met veel jongere muzikanten. Dan kun je natuurlijk niet om de enorm levendige en vruchtbare jazz-scenes in Engeland en België heen. Er is zoveel aan de gang aldaar; voor de Europese podia is het cherry picking.

SEED Ensemble is een mooie exponent van de Britse golf. Onder leiding van altsaxofoniste Cassie Kinoshi (ook bekend van haar werk met Kokoroko en het London Symphony Orchestra) staan er twee rijen jonge, getalenteerde muzikanten met de meest uiteenlopende achtergronden op het hoofdpodium. De voorste rij is helemaal voor het koper. Het is een beeld dat je naar het podium zuigt; een veel inspirerender beeld uit Engeland dan we de laatste jaren nogal eens hebben gekregen. Wat dat laatste betreft, de groep heeft haar hoofd niet in het zand: WAKE (for Grenfell) kijkt terug naar de rampzalige brand in de Londense Grenfell Tower in 2017 en de twijfelachtige rol van de autoriteiten hier omheen. Indringende samenzang leidt het nummer in. Interplanetary Migration, met gastvocalist Mr Ekow, is op het eind een opzwepende Afrikaans getinte track die dit relevante optreden nog een lekkere slinger geeft. De mogelijkheden van groepen als SEED Ensemble lijken eindeloos. Hoewel de Europese, Caribische en Afrikaanse referenties van de groepsleden ervoor kunnen zorgen dat je als nazaat van immigranten nogal eens ‘in limbo’ kunt zijn (aldus Kinoshi), levert dit ook weer veel inspiratie en goede muziek op.

SEED Ensemble

Bevriende muzikanten springen ook bij op tournee en in de studio. Zo staat tubaspeler Theon Cross (o.a. Sons of Kemet) op het podium bij SEED Ensemble en speelt toetsenist Al MacSween – die we op North Sea Jazz met Maisha zagen – vanavond bij Yelfris Valdés, de Cubaanse trompettist, componist en kunstenaar. De nieuwe band en met name de ritmesectie van Valdés, die speelde met onder meer Buena Vista Social Club, Chucho Valdés, Michael Kiwanuka en Madonna, legt vanavond een lekkere dikke basis neer; stuwende bas en opvallend stevige drums. Met de keyboards, soundscapes en samples creëert het viertal een even stemmige als opzwepende ondergrond voor Valdés lyrische spel. Een toegankelijke sound die interessant blijft door spannende overgangen en solo’s en sferen die uiteenlopen van Cubaans tot continentaal Europees of Marokkaans.

Mondriaan Jazz is qua muziek lekker breed opgezet maar houdt het spannend door niet te kiezen voor bekende namen en laagdrempeligheid. The Art Ensemble of Chicago heeft dan wel een grote reputatie als het gaat om avant-garde en free jazz – al sinds de jaren zestig – hun show van vanavond is uitdagend en compromisloos en heeft natuurlijk niet het karakter van een nostalgisch weerzien, aangepast voor festivals. Na een tergend kaal eerste half uur bereikt het achtkoppige collectief een indrukwekkend soort big city noise, een muzikale kakofonie die je midden op Times Square doet wanen.

In het Paard Café, een lekkere old school locatie, gebeurt ook voldoende. Het Nederlands/Duitse Doppler Trio speelt tracks van hun dit jaar verschenen album Nebula. Vanuit de piano, die klassieke invloeden verraadt, weet het trio de aandacht moeiteloos vast te houden. Contrabas en piano weten elkaar ook mooi in melodie en sfeer te vinden (Moondust, B.D.B.C.) en Hendrik Eichler, die soms zelfs een strijkstok ter hand neemt, is een ronduit enorm interessante en effectieve drummer. In het nummer Laika bijvoorbeeld – alle tracks van het album gaan over ‘de ruimte’ – etaleert men weer een strakke wisselwerking tussen drums en piano. Zowel ritmisch als melodisch komt iedereen aan zijn trekken. Dit trio verdient de grotere podia.

Doppler Trio

Later die avond laat Tawiah, uit Zuid-Londen en met Ghanese wortels, op hetzelfde podium met haar eerste nummer horen dat ze met haar prettige, kamervullende stem solo kan overtuigen. De rest van de show, aangevuld met één gitarist, blijft ze gemakkelijk overeind. Knock Down Ginger is een knipoog naar haar jeugd in Zuid-Londen. Don’t Hold Your Breath wordt aangedreven door een kleine, roffelende drumsound uit een drumcomputer maar, zoals gezegd, het is Tawiahs stem die vanavond centraal staat.

In de Kleine Zaal weet vocaliste Madison McFerrin, uit Brooklyn, het publiek aan zich te binden met live sampling en openhartige verhalen over hoe ze met vallen en opstaan haar carrière opbouwde. De anekdote over haar moeizame optreden tijdens de campagne van Hillary Clinton is amusant. McFerrin doet als zangeres soms denken aan Erykah Badu maar haar stemloops en -samples brengen Laurie Anderson in herinnering. De Engelse Emma-Jean Thackray houdt later die avond op hetzelfde podium wat meer afstand naar het publiek maar de muziek die de trompettiste, componiste en producer met haar band (toetsen, drums en tuba) neerlegt is kwalitatief dik in orde. De muziek van Thackray is zowel groovy als spiritueel en verheven. Soms zweef je weg, soms roept de dansvloer. Tracks als Howley en Ley Lines klinken vanavond niet zo heerlijk als op de ep maar we blijven Thackray in de gaten houden.

Madison McFerrin

Qua publieksparticipatie en sfeer zit het bij de Cubaanse Daymé Arocena altijd goed. Op het hoofdpodium is ze ook vanavond weer haar innemende zelf. Arocena maakte al vier albums voor Brownswood Recordings, het label van Gilles Peterson. Haar laatste, Sonocardiogram, komt natuurlijk voorbij vanavond. Met haar cha cha brengt ze veel sfeer maar ze trekt haar muziek soms bewust weg uit het ‘tropische’, het ‘Cubaanse’ richting universele thema’s en sferen. Zo zingt ze vanavond ook in het Portugees en vinden haar pleidooien voor multiculturalisme en het geloven in de natuur weerklank.

Natuurlijk is ook België vertegenwoordigd op Mondriaan Jazz. Het Antwerpse hiphopduo blackwave. heeft al naam gemaakt met zijn op de jaren negentig gestoelde hiphop en speelde ook op andere jazzfestivals. Het is mooi om te zien dat blackwave. weer een hele band het podium optrekt en zo een beetje muzikaliteit en klankrijkdom laat horen, iets wat veel hiphop, of wat daarvoor moet doorgaan, tegenwoordig ontbeert. Tracks als never seen u en Listen To The Kids – waar een fijne wah wah opduikt – zijn hier vanavond mooie voorbeelden van.

Ook uit België komt Glass Museum, een toetsen/drum-duo dat we eerder al tegenkwamen op de compilatie Lefto presents Jazz Cats. In het Koorenhuis winnen zij gaandeweg het publiek steeds meer voor zich. Dat kan ook niet anders: Antoine Flipo (toetsen) en Martin Grégoire (drums) vormen een hechte, enerverende twee-eenheid. Wat een rijk en sprankelend pianospel laat Flipo horen en hoe sterk speelt Grégoire daar op in. De bas wordt eigenlijk niet gemist (want vooral opgevangen met de linkerhand). Mooie climaxen in bondige tracks met hier een daar loops en knipogen naar techno en synthwave. Glass Museum is qua muzikale zeggingskracht het hoogtepunt van vanavond. En het is maar een van de vele opwindende Belgische groepen die momenteel actief zijn. Inderdaad, de keuze is reuze vandaag de dag. Het is goed dat de programmering hier op inspeelt en zo Mondriaan Jazz verder omhoogstuwt.

 

Foto’s: Anne-Isabelle Cador, Edwin Hofman