Traditioneel vindt op de vierde en laatste dag van Moers Festival om 12 uur een persconferentie plaats. Cultureel leider Tim Isfort spreekt van een zeer geslaagd festival. Na twee edities zonder publiek en online streaming concerten staat het festival weer als een huis, precies 50 jaar nadat het in 1972 de eerste versie beleefde onder de noemer van New Jazz Festival. Vrijdag was de start van  de vierdaagse met een reeks optredens en kunstuitingen waarvoor in totaal 205 artiesten uit 25 verschillende landen en vier continenten naar de Duitse plaats vlakbij Duisburg kwamen. Niet alleen live muziek, maar ook een doorlopende tentoonstelling onder de noemer van Der Fachbereich 08 für nicht-antropogene Musik is onderdeel van het festival, met een fascinerende mix van audiovisuele performances en klankinstallaties waaronder werken van o.a. Patrick Higgins en Tina Tonagel. De expositie is samengesteld door het kunstcollectief Recursion uit Duisburg en Moers. Isfort noemt verder enkele hoogtepunten van de afgelopen dagen, waaronder de zang- en dansgroep Gamo uit Ethiopië, het door de artiesten zelf geprogrammeerde Annex podium, de conceptkunstenares Maya Dunietz uit Israel en het project 3 Fingers in the Dark, waarbij musici uit de Euregio samenwerken met artiesten uit Myanmar. Lees daarover in deel 1 van ons verslag.

Op de derde festivaldag doet het weer een forse stap terug als in de vroege middag een flink onweersfront over de regio trekt. De fervente festivalgangers laten er zich niet door afschrikken, al is het begrijpelijk in de Festivalhalle een stuk drukker dan bij de buitenpodia, waar het programma gewoon doorgang vindt. En dat is ook Moers, weer of geen weer, pandemie of geen pandemie, Moers gaat altijd door. Als de ergste regen voorbij is, zijn we in het Freizeitpark op de Rodelberg getuige van het project The Hidden Tune, dat net zoals 3 Fingers in the Dark een Duits-Aziatische samenwerking is, deze keer een percussiegroep uit Maleisië die traditioneel werk opvoert en uitbeeldt, begeleid door Angelika Niescier (sax), John-Dennis Renken (trompet) en Matthias Akeo Nowak (bas). Het traditionele trom- en gong geluid, waarbij de percussionisten deels door het publiek dansend bewegen, vormt samen met de expressieve blaaswerk van Niescier en Renken een heel bijzondere combinatie waarin culturen samen smelten.

In de Festivalhalle staat even later het duo Adaya Godlevsky (harp) en Haggai Fershtman (drums) uit Israel. De Israëlische scene van eigentijdse muziek en improvisatie is dit jaar goed vertegenwoordigd in Moers. Zo zagen we eerder de formatie van de Israëlische saxofonist Assif Tsahar en noemde we de performance kunstenaar Maya Dunietz al in de inleiding. Godlevsky laat zien en horen wat een enorm bereik aan effecten je kunt bewerkstelligen als je een harp combineert met electronica. De verbinding van klankspel van Godlevsky met het indringende drumwerk van Fershtman beweegt zich tussen rustige frases met een spirituele inslag en ruigere gedeelten met veel power. Godlevsky gebruikt daarnaast de harp als klankkast voor haar stemgeluid waarmee ze een opmerkelijk effect bewerkstelligt.

We blijven in de hal als een klein uur later het Vienna Improvisers Orchestra optreedt. Het orkest staat onder leiding van instant composing conductor Michael Fischer. Fischer geeft verschillende instructies aan het orkest, met een gebarentaal die we niet kennen en duidelijk heel anders is dan wat je normaal bij dirigenten ziet. Het is verbazingwekkend hoe dat werkt. Het orkest improviseert, maar op een geleide manier, waarbij Fischer bepaalt wie er hoe lang mag spelen 0f zingen – er zijn ook drie zangeressen in het orkest – en wat het tempo en volume is. Het stuk wat op deze wijze in het hier en nu van de Festhalle in Moers ontstaat is een creatie van veel klanken, golvende ritmes en een kakofonie aan snel repeterende stemgeluiden, waarbij soms secties van het orkest aan de beurt zijn, zoals de uitgebreide blazerssectie en soms het gehele orkest tezamen. Bij de blazerssectie herkennen we Lisa Hofmaniger (bass klarinet, sopraan sax) van de eveneens uit Oostenrijk afkomstige fomatie chuffDRONE, die we in 2019 in Moers zagen en vorige zomer op Jazz an einen Sommerabend in Krefeld. Terecht krijgt zij van Fischer regelmatig het teken om de lead te nemen in de blazerssectie, waarop ze haar geweldige improvisatietalent toont. Het orkest laat uitstekend zien hoe je met een grote formatie op een knappe manier geleid kunt improviseren.

Buiten zijn we tussen de flinke buien door getuige van een optreden van de internationale, maar ook Nederlands-Duits-Belgische formatie Spinifex, met o.a. Jasper Stadhouders (gitaar), Bart Maris (trompet), Tobias Klein (altsax) en John Dikeman (tenorsax). Ze spelen lekker opzwepende ritmes, waarin we zowel vleugjes afrobeat als funk herkennen. De weeromslag heeft gezorgd voor verkoeling op het buitenpodium in het park, maar de heren en dames van Spinifex doen er alles aan om de temperatuur op peil te houden met hun dansbare muziek. Het is het nieuwe project Spinifex Sings, door de uitbreiding van de band met twee vocalisten Priya Purushothaman en Laura Polence.

Na een optreden van het duo Wolff Parkinson White (electronica) en Hayden Chisholm (sax, vocals) staat om half acht op het podium in de hal het project Moersterclass!, een compositie wedstrijd voor jonge muziek studenten uit de regio. De composities worden uitgevoerd door het Alex Zetshon Ensemble uit Zweden en de studenten zijn begeleid door Lukas Döhler. De werken bevinden zich op het spanningsveld tussen compositie en improvisatie in het spectrum van eigentijdse muziek. Verfijnde klanknuances vibreren door de hal, met regelmatig krachtige accenten, in hun spel gelegd, door de pianisten Alex Zethson en zijn collega Karin Ingves, die de toetsen overneemt bij de volgende compositie. In totaal worden zo vier stukken uitgevoerd van vier verschillende studenten, die zich elk presenteren aan het publiek na de vertolking van hun werk. Moderne composities in een traditie en bezetting zoals we die kennen van de meer traditionele kamermuziek. Het is een mooi initiatief om jonge componisten op deze wijze een podium te geven en hun werk te laten uitvoeren door geroutineerde professionals.

Even later zijn we opnieuw getuige van het concept @the same time. In de hal en op het buitenpodium spelen artiesten samen doordat ze met elkaar in verbinding. Het publiek ziet en hoort dus één deel van het concert, maar beide sets worden opgenomen en later samengevoegd in een video stream die online te zien zal zijn. Deze keer gaat het om twee keer vier saxofonisten oftewel het Double Saxophone Quartet, met o.a. Silke Eberhard en Angelika Niescier, die we kennen van de eerdere edities van Moers Festival. De improvisaties klinken als gesprekken met elkaar, waarin de emoties doorklinken. Soms gedeeltes die clownesk aandoen en soms melancholisch. In vrije associatie voelen we verschillende emoties in de muzikale uitingen. We zijn benieuwd hoe dit klinkt als de twee maal vier online samen worden gevoegd tot octet.

Even later pikken we nog een vleugje mee van de oorverdovende noiserock van het Amerikaanse duo Lightning Bolt, bestaande uit Brian Gibson (bas) en Brian Chippendale (drums). Wat deze heren produceren is zeker niet voor fijngevoelige hypersensitieve oren. Het duo staat erom bekend om altijd graag midden in het publiek te spelen, dus niet op het podium. Vanwege de regenkansen vanavond, is toch het podium gekozen en staat het publiek, d.w.z. de echte fans, op het podium om hun idolen op minder dan een meter afstand te zien en te voelen.

We sluiten de derde – en voor ons laatste dag – Moers Festival af met het project Hunter Hunt-Hendrix: “Origin of the Alimonies”. We zagen de black metal band Liturgy, met frontvrouw Hunt-Hendrix (gitaar) al op de tweede dag van Moers festival. Maar nu samen met het klassieke kamerorkest Kamarata Zuid. Origin of the Alimonies is een heuse black metal opera, die door Hunt-Hendrix is gecomponeerd op het idee en verhaal van een mythische wereld met een verboden liefde tussen twee goden Siheymn en Oioion. Uit deze liefde is uiteindelijk de mensheid, zoals wie die nu kennen, ontstaan, volgens de door Hunt-Hendrix bedachte mythe.  Het werk is in 2020 op album uitgebracht en is recent voor de eerste maal uitgevoerd in Tilburg op het Roadburn Festival. Daarvoor is ook de samenwerking ontstaan met het klassieke Tilburgse kamerorkest. De samenwerking is uiteraard uniek, in de zin van het grote contrast dat bestaat tussen de verfijnde klassieke kamermuziek en de zware black metal. Een contrast dat we ook zien en horen tijdens de uitvoering, die wordt voorzien van een door Hunt-Hendrix gecreëerde video-animatie. Het stuk begint met klassiek getint werk dat aan Mahler doet denken. Maar op het moment dat Liturgy zijn sound inzet, is het een vibratie van oorverdovende riffs en de onheilspellende zang van de frontvrouw. Deze patronen wisselen elkaar af gedurende de uitvoering van het werk. Net zoals dat buiten met Lightning Bolt het geval was, is het volume behoorlijk, hetgeen de organisatie er toe bracht al tijdens de soundcheck oordopjes uit te delen en dat was geen overbodige luxe. Het is niet alleen voor het publiek een heel bijzondere ervaring, maar ook voor de muzikanten zelf, zo vertelt ons pianist en toetsenman Ruud Jacobs, die door Kamarata Zuid werd uitgenodigd om aan het project deel te nemen.

De organisatie van Moers Festival heeft een prachtig gevarieerd programma neer gezet, met veel creativiteit en durf voor vernieuwing. Dat is én blijft het handelsmerk van dit bijzondere en zeer aan te bevelen festival. Daarom kijken we nu al uit naar editie 2023 en wat Moers ons tussentijds te brengen heeft aan projecten.