Boeiende eerste dag Jazz Middelheim 2018
Een nieuwe editie van Jazz Middelheim. Een hoogst aangenaam kader – het fijne Park Den Brandt, een kwalitatief hoogstaande affiche en de zon die maar heel even kwam piepen. Eerst werd slecht weer aangekondigd met zware regenbuien en hevige windstoten, maar op een enkele flinke regenbui na viel het best mee.
Editie 2018 was er een waarin de organisatie alweer sleutelde aan het Middelheim project. Zo werd er voor het eerst in de rijke geschiedenis van het festival, mogelijk onder impuls van het werkelijk legendarische ‘Fuck The Chairs’ – moment van Patti Smith enkele jaren terug, voor een grotendeels staand publiek gespeeld. Wat meer dynamiek dus, meer schwung, swing en dansende beentjes. Maar ook : een oefening om het hardnekkige imago van de ‘suffe jazz voor oudjes’ wat op te vijzelen. Niet dat het echt moest, want we zagen gewoontegetrouw een heel divers publiek, dat vandaag met Kamasi Washington en hiphopveteranen Black Star meer dan ooit erg jong en vitaal oogde.
Overigens niet de enige innovatie op de zevenendertigste editie: zo wordt er met Robin Verheyen eveneens voor het eerst gekozen voor een Belgische artist-in-residence. Hij liet verstaan erg uit te kijken naar het festival. Niet enkel omdat hij er in verschillende bezettingen aantreedt (o.a. met TaxiWars), maar ook omdat het een hartelijk weerzien is met talloze vrienden.
Sla er de affiche op na en stel vast dat er voor iedereen wel iets te vinden is, van de jazz pur sang (Archie Shepp ode aan Coltrane) tot allerhande variaties en kruisbestuivingen met andere genres. En ook buiten de muziek zelf valt er wat te beleven: zo is er Pieter Fannes die ook op Jazz Middelheim ‘jazz op papier’ tot leven doet komen. Volledig live, net als de muziek. De moeite om in de gaten te houden, zoals u ongetwijfeld wel weet.
Op de eerste festivaldag is het natuurlijk erg uitkijken naar headliners Yassin Bey (Mos Def) en Talib Kweli (oftwel: Black Star) en het Hypnotic Brass Ensemble. Of zij de heel erg hoge verwachtingen inlosten, leest u verderop. Maar we kunnen natuurlijk al wel meegeven dat zij flink wat jong publiek bijeensprokkelden.
Bram Weijters en zijn Crazy Men kregen de eer om de eerste festivaldag te openen. Bijzondere muzikanten – met groepsleden die bij de allerbeste jazzbands in België te vinden zijn (o.a. goed volk van bij Stuff!, Brzzvll,..), maar ook: een heel apart project van deze ‘all-star band’ dat de nodige aandacht en context vraagt. Zo kregen we een heuglijk concert in twee delen: in een eerste luik was er een korte warmup met onder meer verwijzingen naar Herbie Hancock (Fat Albert Rotunda), later volgden nog knappe samples en vingerwijzingen naar Marc Moulin/Placebo, Jack Van Poll en anderen, waarna de band de liveuitvoering van het avontuurlijke, maar evenzeer experimentele album Here Comes The Crazy Man van Koen De Bruyne bracht. Opvallend aan hun concert was onder meer hoe speels en enorm goedgezind ze hun jazzy spacefunk, en brachten. Kosmisch snoepgoed, dik aangezet met solide blazerspartijen (Sam Vloeimans, Andrew Claes,..), om duimen en vingers af te likken. Een feelgoodconcert dat je als bezoeker meteen in erg aangename sferen bracht. Ook al omdat het met een welgemikt vleugje humor gebracht werd en de muziek varieerde tussen broeierige jazzfunk die aan een infuus elektronica had gelegen en net iets intiemere passages die voor een stevige krop in de keel zorgden.
In de sidestage was het de beurt aan Steiger, die er een gloednieuw project Give Space onder de doopvont hielden. Hun set op Jazz Middelheim was natuurlijk de ideale gelegenheid om het publiek een voorschotje te geven van hun nieuw, in september te verschijnen album. De groep bestaande uit pianist Gilles Vandecaveye, bassist Kobe Boon en drummer Simon Raman schreef, onder impuls van hun winnende deelname aan Gent Jazz jong talent, nieuw werk. Zeven nieuwe composities, gespeeld en opgenomen op zeven bijzondere lokaties. Een nieuwe uitdaging, een nieuwe stap in hun best avontuurlijke parcours. De kleinere tent was meer dan goed gevuld. En het publiek zag en ervoer dat het méér dan gewoon goed was. Bijzonder knappe visuals ondersteunden de muziek, zonder dat ze al te prominent de aandacht naar zich toetrok. Het leverde hen ongetwijfeld heel wat nieuwe fans op.
Terug naar de main stage om de thuismatch van TaxiWars mee te pakken. Ook die groep zagen we al eens een keertje eerder aan het werk maar met twee albums op het conto en een derde goed onderweg, bleek het interessant om hen voor een erg goed gevuld hoofdpodium hun ding te zien doen. Zij brachten in wezen een set die een dwarsdoorsnede vormde van hun oeuvre met uiteraard enkele van hun hits zoals onder meer Fever en Death Ride Through Wet Snow, wat minder gekende albumtracks (opener Egyptian Nights), en in absolute primeur kregen we via Dropshot, Sharp Practice en They Tell Me You’ve Changed ook al wat nieuw werk – een voorproevertje voor TaxiWars album nummer drie. De groep maakte, zo merkten we aan de reacties uit het publiek, een best frisse en geslaagde beurt. Slimme opbouw van de set ook. Al viel misschien meest van al nog op dat Verheyen meer dan ooit zijn (sopraan)sax verruilde voor piano, wat deels een wat ander TaxiWars geluid opleverde. Minder grootstedelijke, hyperkinetische drive, meer zoete, intieme en tedere ballades. Het blijft enorm fijn om hen die balans verder te zien verfijnen.
Op de sidestage was het de beurt aan MDC III, nog zo’n jonge, frisse band. Onlangs zagen we hen nog aan het werk in het voorprogramma van de Canadese postrockers van Godspeed You! Black Emperor, en we moeten toegeven: het wérkte. Geweldige formule ook : neem twee innovatieve slagwerkers (Lennert Jacobs van The Germans en Simon ‘De Beren Gieren’ Segers) en een danig gemanipuleerde saxofoon bespeeld door Matthias Craene, die ook bij Nordmann speelt en als gastmuzikant ook bij maatje en collega Dijf Sanders te zien was – nog zo’n mooi bewijs dat de Belgisch jazz al geruime tijd aan het boomen is. MDC III speelde volop met allerhande rookeffecten en creëerde zo al van bij aanvang een mystiek en exotisch aura. Het concert was er een, net zoals nu, van vervreemding. Vol met exotische, tot trance stemmende geluiden die we niet direct een plaats konden geven. Het effect? Zoals dat van een psychedelisch pilletje. Heel fijne set, naar ons aanvoelen nog net iets beter dan de set die we eerder van hen zagen, mogelijk ook omdat ze hier op Jazz Middelheim net iets meer de tijd kregen om hun dwarse ding te doen. Een eerste single TinniT is er al, de opvolger van een voor Record Store Day opgenomen EP. We stelden vast: dit concert doet het allerbeste vermoeden voor de full album release Dreamhatcher.
Dan weer terug naar de main stage waar absolute publieksfavoriet Kamasi Washington, met een beetje hulp van onder meer pa Rick Washington, trombonist Ryan Porter en bassist Miles Mosley (wiens compositie Abraham tot een van de strafste passages in de set gerekend mocht worden), zijn nieuwe album Heaven And Earth aan het publiek voorstelde en de honneurs waarnam. De Afro-Amerikaanse Washington is ook bij ons een graag geziene gast en was eerder al eens te gast op Gent Jazz. In zijn set zat, stilaan traditiegetrouw, enorm veel bruisende energie, met enorm veel invloeden uit allerlei genres zoals gospel, funk en soul. Breed met vocale koortjes die allemaal opgepakt worden door vocaliste Patrice Quinn.
Noem zijn concert gerust een krachtmeting met de Elementen, strijdvaardig zoals met het passioneel gespeelde Fists Of Fury. Een geweldige saxofonist, die Washington, maar de held van velen heeft wel het enorm grote nadeel dat zowel pers en publiek hem zodanig aan het knuffelen en ophemelen is dat er bij ons zowaar enige vorm van vervreemding optreedt. Waarmee we bedoelen: s’ mans populariteit overtreft stilaan de gezonde, weldenkende en kritische stem die maakt dat het bijzonder moeilijk wordt om de superster nog van de mens te onderscheiden. Voor ons blijft Kamasi echter gewoon ‘a brotha with a saxophone’. Iemand die weliswaar hand- en spandiensten leverde aan o.a. Thundercat en Kendrick Lamar (én Ryan Adams zowaar), maar ook iemand die klaarblijkelijk niet alleen dol is op spiritual grooves en transformatieve jazz met een boodschap. Zo leidde hij het uit de Harmony Of Difference geplukte Truth in met een boodschap over de viering van de menselijke diversiteit op deze aardkluit. All things Kamasi natuurlijk, die ook echt helemaal kan opgaan in computerspelletjes (Street Fighter Mas) en klassieke muziek zoals Stravinsky, zoals we onder meer leerden uit zijn Jazz Talk met Simon Rentner eerder op de dag. Dat alles in combinatie met zijn expressieve, energieke saxofoonspel, ook nu weer, maakt dat het publiek echt helemaal dol op hem blijft.
Op het zijpodium: Diiiiijjjfff Sanders die met het heerlijk exotische Java aantrad. Een van de meest bijzondere projecten op dit festival tout court. Sanders kreeg het in de relatief korte speeltijd die hem toebemeten werd voor elkaar om er via tracks als Jaipong en Banyumas een klinkende overwinning van te maken. Met dank ook aan de inzet van saxofonist Matthias De Craene (Nordmann, MDCIII, …) die voor de gelegenheid meespeelde. Wat een dol concert dat net door de input van De Craene (die inviel voor de helaas weggevallen Nathan Daems) een heel bijzonder cachet kreeg. Het duo kreeg in ruil voor een eigenzinnige portie door Java geïnfuseerde jazz dan ook helemaal terecht een zalig weerklinkend applaus.
En dan last but not least de hoofdact. Die kwam straight outta uit het land waar Donald Trump tegenwoordig de plak voert en dat liet zich ook voelen. Natuurlijk: Black Star met rappers als Yassin Bey (Mos Def) en Talib Kweli kon eigenlijk alle kanten uitgaan, wat hier – in samenwerking met het uitstekende, uit Chicago afkomstige Hypnotic Brass Ensemble – ook echt helemaal de bedoeling was. Een wat ongewone combinatie die de organisatie in huis haalde, maar het maakte wél dat er enorm veel jonge muziekliefhebbers – deels mee gelokt door street fighter Kamasi – opnieuw de weg naar Jazz Middelheim vonden. Vooraf werd het talrijk toestromend publiek, lekker dicht bijeen in de volle tent, opgewarmd door de kunsten van een dj die talloze hiphop hits (Nas, Fugees, … ) opvoerde. Een goede zet, want het zette de volgelopen tent aan het dansen. Weg waren de stoelen, tijd om de energie (en wat regen) er uit te zweten met een werkelijk spetterend hiphopconcert.
Heerlijk, die combinatie van onstuimige raps en volbloed lyriek van de twee hiphoptitanen en de dansende/amuserende/feestende (koper)blazers uit Chicago. Niet alleen een concert, maar vooral ook show en spektakel. Je zou je kunnen afvragen wat rappers/hiphoppers eigenlijk doen op zo’n jazzfestival, maar op het eind trekt muziek sowieso aan het langste eind. Daar gaat het over: muziek die mensen met elkaar verenigt, niets anders. En dat doet Black Star, dik twintig jaar na de release van Mos Def & Talib Kweli Are Black Star nog steeds. Niets van slijtage te merken. De bende jaagde er een reeks hits door alsof het echt niets was, maar flirtte ook met wat reggaeritmes (Bob Marleys’ Is This Love) en strooide wellustig met niets anders dan onvervalste feelgoodvibes.
Overigens: zagen we nu werkelijk de traditioneel wat gereserveerdere Robin Verheyen naast het podium dansen en genieten van Black Star? Een uitzinnig en laaiend enthousiast publiek was het. Haast helemaal door het dolle heen. Zo zagen we iemand in de front row zijn vinylplaat in de lucht houden. Gingen de heren toch lekker even het album signeren, een selfietje nemen tussendoor, het kon allemaal. Wat een heerlijk moment om hen te zien genieten van de enorm fijne interactie met het publiek dat er geen genoeg van kon krijgen. Gewéldig concert dus. Maar toch zou je misschien gewenst hebben dat net die combinatie van de brass en hiphop wat meer aanwezig tekende. De show stond dan wel volledig in het teken van Yassin Bey en Talib Kweli, waardoor Hypnotic Brass Ensemble – de zonen van jazztrompettist Phil Cohran – af en toe misschien net iets teveel op het achterplan kwam te staan. Hoe dan ook, ze kwamen, speelden aan het volle pond en kregen er enorm veel enthousiasme, waardering en liefde voor in ruil. Wie meer van dat wil: in de wandelgangen luidt het dat er een nieuw, door niemand minder dan Madlib geproduceerd album in de steigers staat.
En alsof het dan nog allemaal niet goed genoeg was, kreeg u er nog een fikse portie Nordmann bovenop. Alarm! The Boiling Ground!! We pikten er nog even wat van mee en op basis van wat we hoorden en zagen (knappe, psychedelische visuals wederom), bleek dat ze er enorm veel zin in hadden.
Foto’s: Bruno Bollaert