×

Recensie

Alternative

08 november 2022

PJ Harvey

B-Sides, Demos & Rarities

Geschreven door: Leon Pouwels

Uitgebracht door: Island

B-Sides, Demos & Rarities PJ Harvey Alternative 4 PJ Harvey – B-Sides, Demos & Rarities Written in Music https://writteninmusic.com

Nu PJ Harvey de afgelopen drie jaar zowat al haar soloplaten aangevuld met demo’s opnieuw op de markt brengt, verwacht je bijna dat ze hiermee haar wekcatalogus afsluit en als 53 jarige icoon in alle rust de stilte opzoekt. Ook dat is prima, ze heeft ons zoveel moois geschonken. The Hope Six Demolition Project is alweer zes jaar oud, en kan een mooi waardig slotakkoord zijn. Toch blijkt het dat ze de afgelopen periode zeker niet heeft stilgezeten. Sterker nog, volgend jaar verschijnt er daadwerkelijk weer een nieuwe plaat van haar. In het verleden heeft ze op Stories from the City, Stories from the Sea al met Thom Yorke van Radiohead samengewerkt. Dat ze een groot liefhebber van de filmsoundtracks van zijn maatje Jonny Greenwood is, en zwaar onder de indruk van hun The Smile project (wie niet trouwens!) is, heeft ze al eerder publiekelijk gedeeld. Het is heimelijk wenselijk als ze een soortgelijke richting inslaat.

Eerst brengt ze nog de maar liefst 59 songs tellende B-Sides, Demos & Rarities verzamelaar uit. Het is een mooie aanvulling op haar eerdere demo platen en het is begrijpelijk dat het derde schijfje met de in Peaky Blinders gebruikte slowrock versie van de Nick Cave cover van Red Right Hand eindigt. Beide artiesten spelen een prominente rol op de gitzwarte boevensoundtrack van deze meesterlijke verfilming, en trekken hiermee een heel nieuw fris jong publiek. Maar goed, het is maar een klein indrukwekkend facet van deze mooi vormgegeven aanvulling op het veelzijdige PJ Harvey werk.

Het is bijzonder dat de eerste 5 in Dorset opgenomen demotracks Dry, Man-Size, Missed, Highway ’61 Revisited en Me-Jane al voor haar eersteling Dry zijn opgenomen en later hun weg naar haar tweede plaat Rid of Me vinden. Rid Of Me is trouwens de enige plaat waarvan er de afgelopen jaren geen demo versie verschijnt. Blijkbaar omdat veel materiaal ook op de in 1993 uitgekomen 4-Track Demos verzamelaar te vinden is. De Dry titeltrack staat dus niet op het gelijknamige debuut, maar stamt schijnbaar wel uit diezelfde periode. De demo versie is kaler, later is blijkbaar het drumwerk van mede bandlid en producer Rob Ellis nog aan het geheel toegevoegd. Zo mist Man-Size ook die kenmerkende droge percussie, al blijft de spanning en het explosieve gitaarwerk zeker behouden. Die Man-Size gitaaruithalen zijn zelfs nog rauwer en staan stukken harder in de demo opgesteld. Echt een genot om zo te horen. Het dromerige Missed gaat overduidelijk van een stevig opbouwende akoestische basis uit. Highway 61 Revisited overtuigd misschien nog wel meer dan de gedempte Rid Of Me versie. Me-Jane ontwikkelt zich later nog tot een stoere potige grunge song en wordt hier nog door laag overvliegende straaljager gitaaruithalen gekenmerkt.

Wat een geweldige aftrap van B-Sides, Demos & Rarities is dit toch, alleen daarom al de moeite waard om aan te schaffen. Als we vroeger voor singletjes en later cdsingles de platenzaken opzoeken, waren we altijd ook erg benieuwd naar de B-kantjes. De Daddy accordeon dramatiek is het B-kantje van Man-Size, en ligt meer in het verlengde van het bevriende Björk werk. Als een jaren vijftig hoempapa begrafenis treurorkest komen de blazers in grote olifantenstappen voorbij. Het klein intieme Lying in the Sun en het dravend galopperende Somebody’s Down, Somebody’s Name slidegitaar werkstuk komen van de Down By The Water single, maar spartelen tijdens de To Bring You My Love sessies als vreemde vissen in het vaarwater rond, al hoor je hierin overduidelijk die gitzwarte duistere periode terug.

Die vruchtbare tijd krijgt een vervolg met het restmateriaal welke de C’mon Billy single vergezeld. Het zwaar aangezette Darling Be Here is bijna een kerkelijke harmonium song, leunende op de donker bezwerende vocalen van PJ Harvey. Maniac flirt met The Sugarcubes achtige pianovervreemding, inheemse percussie en stemvervorming, en ligt aardig in het verlengde van Down By The Water. De stevig gitaar rockende One Time Too Many past inderdaad ook minder goed op To Bring You My Love, maar is wel een blauwdruk van haar latere werk. Het sensuele rauwe Harder verwacht je eerder op Rid of Me, toch stamt deze Send His Love to Me B-kant weldegelijk uit de creatieve To Bring You My Love periode.

De retro Naked Cousin glamrocker staat op de The Crow: City Of Angels soundtrack en is minder aardedonker dan de desbetreffende film. Het fraaie Rainer Ptacek Losing Ground eerbetoon staat mijlenver van zijn eigen countryversie verwijdert. PJ Harvey maakt er een spannende rumoerige sensuele track van, waarmee ze vooral dicht bij zichzelf blijft. De adembenemende prachtige sprookjesachtige Who Will Love Me Now scheidingssong gaat erg diep en vormt een mooi aandeel in de psychologische The Passion Of Darkly Noon horrordrama van Philip Ridley. Het eerste schijfje sluit met het hakwerk van het nooit eerder uitgebrachte Patti Smith achtige Why D’ya Go to Cleveland af. Ik ben een goed verzadigde tevreden man, alleen deze eerste zestien tracks zijn de moeite waard om B-Sides, Demos & Rarities te kopen.

Het Instrumental #1 probeerseltje stelt bar weinig voor, en heeft minimale meerwaarde. Dan is het bevreemdende druggy samen met James Lynch gezongen The Northwood stukken interessanter. Samen met het gedempte met emotionele snik gedragen rondspokende The Bay, het toegankelijk fraaie door drums ingeleide Sweeter Than Anything en het tikkeltje overbodige duister jammende Instrumental #3 de B-kanten van A Perfect Day Elise uit de Is This Desire? periode.

The Faster I Breathe the Further I Go is lomp, gedurfd, lekker experimenteel en absoluut een mooie aanwinst. Door het gedeeltelijk van Middle of the Road geleende Chirpy Chirpy Cheep Cheep doet Nina In Ecstasy wat schools jeugdig aan en dit tweetal vormt samen met de donkere Nine Inch Nails achtige Rebecca pianotrack en Instrumental #2 de opvulling van de The Wind single. The Wicked Tongue is typische jaren negentig indierock, waarbij PJ Harvey overduidelijk naar het Throwing Muses werk geluisterd heeft. Het maakt allemaal niks uit, ik hou nou eenmaal van die rauwe gitaarsound. Good Fortune van Stories from the City, Stories from the Sea is met het heerlijke engeltjesdromerige Memphis, de broeierige bijna fluisterende slidegitaarsong 30 inclusief tribal drum einde en het hoogwaardige geweldige typische PJ Harvey 66 Promises track ook ruimschoots vertegenwoordigd.

Ook nu passeren de overige singles nog de revue. A Place Called Home wordt door het funkdrukkende sfeervolle As Close as This, de licht nerveuse opruiende My Own Private Revolution gitaartrack en het lekkere lome Kick It to the Ground aangevuld. The Letter en You Come Through zijn de singles van Uh Huh Her. Het duidelijk doorontwikkelde The Falling van The Letter misstaat met die hemelse postpunk synthpop uithalen zeker op deze plaat niet. Met het ruimtelijk misvormde dwalende The Phone Song en het in het verlengde van de To Bring You My Love sessies liggende Bows & Arrows is ook niks mis mee. Vooruit, bonustrack Angel teert wel heel erg op eerder gedaan werk, maar is wel weer eigenzinnig genoeg is samen met de opgefokte Stone gitaardramatiek een goede reden om vroeger de rustige exotische You Come Through single aan te schaffen.

Zelf heb ik het minste met haar latere albums, al delen velen deze mening niet, dus hier ben ik het minste enthousiast over. Niet getreurd, op het derde schijfje is er meer dan genoeg ruimte voor die tijd vrijgemaakt. Het ruwe 92 heeft heerlijke hoge kopstem uithalen, funkt eigenwijs en is een verademing om te horen. Al nijgt ze hier al naar die theatrale kant waar ik meer moeite mee heb. Het tevens van Shame afkomstige Dance nodigt inderdaad uit om te bewegen, maar klinkt nog wat onaf. De demo’s van het schelle Oosterse Cat On The wall, het houten You Come Through klankenbord, het verleidende The Birthday Party achtige Uh Huh Her en het kwaadaardige femme fatale Evol van de Uh Huh Her sessies staan vreemd genoeg niet op de vorig jaar verschenen korte Uh Huh Her – Demos. Niks mis mee, het is lekker slordig rammelend met hier en daar wat onverwachte vreemde instrumentatie toevoegingen. Maar goed Uh Huh Her is hier met alle singles en demo’s dus ruim voldoende vertegenwoordigt.

Van de White Chalk singles wordt er telkens maar een nummer toegevoegd. De folky seventies bluesrock Wait van When Under Ether, het bijna onherkenbaar exotische ritmische psychedelische gezongen Heaven van The Piano, en het traag stekende Liverpool Tide van The Devil. Het verrassend goed ontvangen Let England Shake komt uiteraard ook aan bod. The Big Guns Called Me Back Again van The Words is met de nodige gastmuzikanten volgepropt. De zeer goed bij stem zijnde PJ Harvey klinkt kinderlijker, emotioneler, melodieuzer, veiliger en liever dan ooit tevoren. Het is eventjes wennen, net alsof ze haar zangkwaliteiten nu pas echt ontdekt heeft. En toch heeft die vrouwelijke sensualiteit van het eerdere werk zoveel meer kracht en zeggingskracht.

Het schelle The Nightingale van The Glorious Land zit wel heerlijk tegen het schreeuwerige aan. Bij Shaker Aamer grijpt PJ Harvey weer enigszins naar haar roots terug, maar het mist die ouderwetse vocale diepte. Guilty wordt met de old school ska blazers invloeden wel op single uitgebracht, maar komt uiteindelijk niet op The Community of Hope terecht. Het holle Homo Sappy Blues en het hatelijke niemendalletje I’ll Be Waiting worden in dezelfde periode opgenomen, maar missen dus ook die ouderwetse wrange gemeenheid en die typerende PJ Harvey humor. The Age of the Dollar is in de verte te tot Dolar, Dolar van The Hope Six Demolition Project te herleiden.

The Camp is de stevige folkcountry single die PJ Harvey samen met de Egyptische hardrock zanger Ramy Essam maakt. De samenwerking met componist Harry Escott levert de breed gearrangeerde An Acre Of Land pianotrack op, welke als themasong voor de plattelandse dramafilm Dark Rivers wordt gebruikt. Een geweldige sfeervolle duistere samenwerking, welke zeker een vervolg verdient. Ook het heerlijk stampende The Crowded Cell is uitbundig muzikaal filmmateriaal, in dit geval voor de heftige Brits-Ierse The Virtues dramaserie van Shane Meadows. De Vlaamse operaregisseur Ivo van Hove is vooral door zijn vriendschappelijke relatie met David Bowie bekend, de Lazarus musical is een van de laatste projecten waaraan David Bowie meewerkt. Ivo van Hove bewerkt de All About Eve filmklassieker tot een theaterstuk, waarvoor PJ Harvey in 2019 het klassieke The Sandman en The Moth pianostukken aanlevert. Heerlijke bonustraktaties en waarschijnlijk tevens voorstudiewerk voor haar volgend jaar te verschijnen nieuwe plaat. Een waardig eindstuk om de uitgebreide demo tijdperk mee af te sluiten.



  1. Dry - Demo
  2. Man-Size - Demo
  3. Missed - Demo
  4. Highway 61 - Demo
  5. Me - Jane - Demo
  6. Daddy
  7. Lying in the Sun
  8. Somebody's Down, Somebody's Name
  9. Darling Be There
  10. Maniac
  11. One Time Too Many
  12. Harder
  13. Naked Cousin
  14. Losing Ground
  15. Who Will Love Me Now
  16. Why D'ya Go to Cleveland


  1. Instrumental #1
  2. The Northwood
  3. The Bay
  4. Sweeter Than Anything
  5. Instrumental #3
  6. The Faster I Breathe the Further I Go
  7. Nina in Ecstasy 2
  8. Rebecca
  9. Instrumental #2
  10. This Wicked Tongue
  11. Memphis
  12. 30
  13. 66 Promises
  14. As Close as This
  15. My Own Private Revolution
  16. Kick It to the Ground (4 Track)
  17. The Falling
  18. The Phone Song
  19. Bows & Arrows
  20. Angel
  21. Stone


  1. 97°
  2. Dance
  3. Cat on the Wall - Demo
  4. You Come Through - Demo
  5. Uh Huh Her - Demo
  6. Evol - Demo
  7. Wait
  8. Heaven
  9. Liverpool Tide
  10. The Big Guns Called Me Back Again
  11. The Nightingale
  12. Shaker Aamer
  13. Guilty - Demo
  14. I'll Be Waiting - Demo
  15. Homo Sappy Blues - Demo
  16. The Age of the Dollar - Demo
  17. The Camp
  18. An Acre of Land
  19. The Crowded Cell
  20. The Sandman - Demo
  21. The Moth - Demo
  22. Red Right Hand