Als PJ Harvey een half jaar na het verschijnen van Rid of Me in de winter van 1993 4-Track Demos uitbrengt is het al snel duidelijk dat die pure demoversies misschien nog wel interessanter zijn dan haar toch al niet misselijke tweede album. Het is net wat ongepolijster en rauwer en in principe heeft de veelal geprezen producer Steve Albini weinig nieuws toegevoegd. Des te wonderbaarlijker is het dus dat juist hij degene is die het initiatief neemt om de originele versies op de markt te brengen.

Ruim een jaar geleden komt het nieuws naar buiten dat al haar platen opnieuw op vinyl worden uitgebracht, met als extraatje de demoversies van de oorspronkelijke songs. Ze verrast direct met de schoonheid van de Dry Demos. Ondertussen is haar zevende White Chalk album aan de beurt. White Chalk is hoe dan ook een stijlbreuk met haar eerdere verschenen platen. De piano staat sterk op de voorgrond, en de stoere rockchick klinkt hier bijna hemels fragiel. Ze zoekt veel meer de hoogte op en het duurt voor mij dan ook een langere tijd voordat deze landt. Ondertussen is White Chalk mij net zo lief als het overige werk en begrijp ik beter de keuze om voor een intiemer geluid te gaan.

Doordat PJ Harvey haar sound in de loop der jaren zo geperfectioneerd heeft heb ik geen flauw benul wat ik van de demo’s moet verwachten. De sound is al zo kaal mogelijk op White Chalk gebracht, waardoor je de indruk krijgt dat de zangeres met een goed voorbereid plan de studio induikt. Sterker nog, ik sta er niet eens van te kijken als er niet eens demoversies van de nummers verschijnen, en dat het in een keer goed op de plaat terecht komt. Hierdoor zit ik behoorlijk in dubio. Het verbaast mij niet als het weinig toevoegt, al hoop ik uiteraard dat het mij aangenaam verrast. We hebben hier namelijk wel met PJ Harvey te maken.

Het verschil zit hem in de details. Door minimaal ritme gebruik loert The Devil dreigend om de hoek, terwijl hij bij de uiteindelijke versie lomp voorbij marcheert. Het geknepen PJ Harvey stemmetje is ontsnapt, terwijl ze in oorsprong hulpeloos haar lot afwacht. Het zijn prachtige lichtgewicht veertjes, gerijpt om geplukt te worden. PJ Harvey voegt het Kate Bush theatrale van Wuthering Heights toe, met de vocalist in de hoofdrol van de rusteloze geestverschijning van Catherine, waarbij het sensuele Tori Amos pianogepingel een geschoold dieppaarse achtergrond vormt. Ze offert hiermee een overtuigend aanwezig stukje eigenheid op, wat in de demo uitvoering nog overduidelijker tot uiting komt.

Maar zoals ik al eerder aangeef zit het hem dus in die kleine summiere differentiatie. De frêle zangeres stapt uit haar afgemeten divajasje, en presenteert zich zo naakt mogelijk aan het publiek. Er hangt een kille aura omheen die nog niet door het Jim White drumwerk en de baspartijen van Eric Drew Feldman tot leven is gewekt. De spookachtige geestverschijning van een in wit geklede PJ Harvey op de albumhoes past perfect bij het jammerende doodse karakter. Kwetsbaar en gebroken voegt het meer dan genoeg toe.