De solocarrière van Gruff Rhys omvat zo langzamerhand bijna evenveel albums als de discografie van zijn band Super Furry Animals, waarmee hij in 1996 doorbrak. Sadness Sets Me Free is de achtste plaat van Rhys. Hij trok hiervoor naar een studio aan de Seine, ten noordwesten van Parijs, en schakelde flink wat gastmuzikanten in. Het heeft een weelderig album opgeleverd, waarop Rhys en zijn medemuzikanten gaan voor ‘euforische melancholie’.

De titeltrack, gekleurd door pedal steel, strijkers, piano en de achtergrondzang van Kate Stables, bekend van This Is The Kit, lijkt wat flegmatiek en belegen maar er ontvouwt zich toch een dwingender, emotievoller nummer: ‘The beam of your moon / Lights those rocks in my way / Your laughter evaporates / The struggles of the day’. Dankzij een mooie uitloop klokt de openingssong uiteindelijk over de vijf minuten.

De tweede single Bad Friend – ik ben een slechte vriend, maar ik bedoel het goed – en Silver Lining (Lead Balloons) zijn uptempo tracks die Rhys met beheersing en warme instrumentatie brengt, waarmee hij lijkt te knikken naar The Divine Comedy, ongetwijfeld een van Rhys’ inspiratiebronnen. Warme, soms Latijns-Amerikaans aandoende sferen sieren het aanstekelijke They Sold My Home to Build a Skyscraper, een song met herkenbare teksten over de onverstoorbare opmars van de tijd: ‘On the dance floor where we met / Now stands a luxury development’.

Ook als Rhys en band het tempo wat terugschroeven blijft de muziek prikkelen, zoals op de filosofische ballad On the Far Side of the Dollar en het weelderige Peace Signs. Op Cover Up the Cover Up spreekt Rhys zich op muzikaal ingetogen wijze uit tegen de regering en haar leugens, privé-scholen en de monarchie. De tekst is echter niet mis te verstaan.

Nadat Rhys voor zijn vorige albums Pang! en Seeking New Gods veel inspiratie haalde uit andere delen van de wereld blijft Sadness Sets Me Free dichter bij huis. Na flink wat gereisd te hebben en ook nog een filmscore te hebben afgeleverd in 2023 (The Almond & the Seahorse) lijkt Rhys behoefte te hebben gehad aan wat meer introspectie. Dat weerhoudt hem er overigens niet van om op deze plaat nog een aantal keer lekker uit te pakken, zoals op de fraai getitelde single Celestial Candyfloss, een hoogtepunt vol kleurrijke, klassieke soul/popklanken.

Aan het einde van het album maakt Rhys nog eens duidelijk dat treurigheid hem uiteindelijk bevrijdt. Als droefenis en introspectie inderdaad albums als Sadness Sets Me Free oplevert, kun je dat alleen maar bevestigen. ‘I’ll keep singing / Till the cockerel calls me home’, zingt Rhys dan ook. Een goed streven, want hij heeft duidelijk nog genoeg te brengen.