Grian Chatten behoort tot de grootste songwriters van zijn generatie en hoe succesvoller Fontaines D.C. wordt, hoe meer hij zichzelf dreigt kwijt te raken en definitief te verliezen. Joe Talbot van IDLES bewapent zich met de nodige zelfspot tegen zijn hunkering naar drugs en sterallures. Charlie Steen van Shame mijdt het podium zoveel mogelijk om niet in zijn patroon van angststoornissen te vervallen en Grian Chatten verhuist tijdelijk naar een kustplaats dicht bij zijn roots om gedane zaken te relativeren. Ook zijn uitvlucht naar de verlokkingen van Los Angeles werken juist averechts. Het biedt hem echter geen rust, en als hij dan op het St. Pancras-station in Londen een heftige naar adem snakkende paniekaanval krijgt, begrijpt de Ierse zanger dat hij het echt anders moet aanpakken. Het therapeutisch van zich afschrijven biedt geen oplossingen, maar het helpt wel.

De verknipte paranoïde videoclip van Starburster geeft de worsteling met zijn identiteitscrisis perfect weer. Het confronterende schizofrene karakter van het hoofdpersonage past precies binnen het vastgelegde kader. Wie ben ik? Waarom handel ik zo? Wat verlangt men van mij? Moet ik de rol van idool volledig uitspelen, uitbuiten, uitbenen? Wat is de zin van het bestaan, de onzin van het leven, de waanzin van de maatschappij? De alarmerende track overstijgt het postpunk verleden van Fontaines D.C., dit is een geval next level. De zoektocht van Grian Chatten levert in ieder geval op, dat hij zich nog meer bewust wordt van zijn genialiteit. Sterker nog, schijnbaar neemt hij het stokje van creatieveling Damon Albarn (Blur, Gorillaz) over. Dat Fontaines D.C. in een recent verleden nog met de triphop grootheden van Massive Attack samenwerken en de politieke Ceasefire EP in elkaar zetten, hoor je overduidelijk in de broeierigheid terug. Fontaines D.C. denkt vooruit, en legt het gitaargeweld naast zich neer om meer hiphop, dance en zelfs orkestrale strijkers in hun sound toe te laten. Ze overstijgen het bandgebeuren en stellen zich ondergeschikt aan de song op.

Zolang Grian Chatten maar beseft dat hij de mogelijkheid bezit om zijn roem te misbruiken, weet je dat het goed zit. In Starburster ergert hij zich aan de misselijkmakende gedragingen van collega’s die al feestend zichzelf minachtend in drugs verliezen. Hij heeft de verlokkingen al in Skinty Fia overwonnen, al geldt voor hem net zo goed de eens verslaafd, altijd verslaafd principes. Die hartkloppingen in het hartje van Londen waren een wake-up call, om de levensstijl drastisch te veranderen. Romance is volwassener dan het eerdere werk en blijft nog dichter bij de belevingswereld van de uit Dublin afkomstige romanticus. Natuurlijk ligt de focus nog steeds op Ierland, gelukkig staat die chauvinistische trots ze niet in de weg en richten ze zich niet op het grote Amerika.

De omschakeling is weer niet zo drastisch dat ze de postpunk achtergrond totaal negeren. Sterker nog; het nostalgische Favourite hunkert naar de jaren tachtig. Ze zijn schatplichtig aan die sound verbonden en gooien er de nodige aan The Cure refererende melodielijnen tussendoor. Ook hier het besef, dat je het met alleen maar zware songs niet redt, en dat luchtigheid meer dan slechts een noodzakelijke afwisseling is. Favourite is zomers vrolijk, opbeurend hoopvol, van een dagdromerige schoonheid. Ook nu weer een indrukwekkende clip, maar dan met persoonlijke familiekiekjes van vroeger, waar elk bandlid een stukje vrijheid blootgeeft. Twee singles als een kop en munt spelletje, twee Yin en Yang tegenstellingen, die onmiskenbaar aan elkaar verbonden zijn, de veelzijdigheid van Fontaines D.C. Met James Ford als producer moet het wel goed komen. In het verleden werkte hij al met Arctic Monkeys, Blur en Foals samen, recentelijk was hij mede verantwoordelijk voor de comeback van Depeche Mode en de soloplaat van Portishead zangeres Beth Gibbons.

De romanticus Grian Chatten, die tevens voor het zware industriële Romance titelstuk de eindverantwoording draagt. De liefde als eeuwige trouw. Aan zijn geboortegrond, zijn naasten, zijn band. De haat/liefde relatie, een scheefhouding die als een op hol geslagen weegschaal op de afgrond balanceert. Soms op het randje, soms eroverheen. De menigte staat klaar om hem dat laatste duwtje te geven. Grian Chatten is zich sinds zijn Chaos for the Fly solodebuut bewust van de brekende vocale zachtheid, en misbruikt deze hier om zich tegen een muur van bombastische noise te bewapenen. James Ford stopt er de nodige van Depeche Mode afgekeken elektronica tussendoor en bewijst hier overduidelijk nadrukkelijk de keuze van Fontaines D.C. om met hem in zee te gaan.

De Here’s the Thing mindsetting deelt Grian Chatten zijn pijnen en ongemakken. Door de emotionele diepgang waan je jezelf in de derde Britpop golf die begin jaren negentig over de wereld heen dendert. Het enige minpunt is dat de gitaristen Carlos O’Connell en Conor Curley zich wat ondergeschikt aan de frontman opstellen. Zouden deze zich op gelijke hoogte plaatsen, dan komt hun spel nog wat meer tot zijn recht. Doordat het vaderschap zich bij Carlos O’Connell aandient, verkeert Fontaines D.C. in een andere fase. Het met breekbare kopstem gezongen Desire is de behoefte om het nageslacht van leugenaars te bevrijden. Carlos O’Connell laat zijn instrument zacht meewiegend mijmeren, en zorgt hier voor de diepgang welke je bij Here’s the Thing net een fractie mist.

Bij In the Modern World heeft Grian Chatten vrede met zijn terugkerende ongemakken. Zelfs de leegte kan ontroering opwekken. Zelfs de eenzaamheid kan je bewustzijn versterken. De steden staan voor vooruitgang, maar tevens voor verloedering, heropbouw en stabiliseren. Het heeft geen zin om de hoekstenen van de maatschappij af te breken, en deze naar de schuldige van het verval te werpen. Wat heb je aan een fundament, als het cement weggeslagen wordt? De steden staan voor de chaos in het hoofd, de verdovende wanorde, de depressies en het alsmaar aanwezige kutgevoel.

Bug ontsnapt net aan de noodlottige club van 27. Nu de leeftijd van dertig bereikt is, kan hij opgelucht ademhalen. Hij reflecteert zichzelf niet langer in anderen en gebruikt de passerende jaren om zijn eigen visie te volgen. Is het een volwassen houding of juist de conclusie dat rebellie een tegendraads naar effect oproept? Hoe bevalt het om de opruiende sloganzinnen in een poëtisch verhaal te mengen? Romance staat tevens voor de kracht van het woord, een liefdevolle invulling, bijna teder. De zoete Motorcycle Boy dreampop staat standvastig op het kruispunt waar de jaren tachtig door het naderende decennium voorbij gesneld worden. De drums slaan als vluchtige regendruppels neer, eventjes nog de verloren tijd inhalen, en daarna het nieuwe Nu omarmen. Zelfs in de Sundowner schoonheid blijft de verslavende hunkering naar de duisternis intact. Als de realiteit je niet tegemoet treedt, dan kun je het beste in je dromen blijven geloven.

Horseness Is the Whatness, de boze wereld geeft je een overvolle rugzak aan onbruikbare bagage mee. Is het mogelijk om deze ondraaglijke ellende te filteren, en als lichtgewicht het pad te vervolgen? Of is het een eerste levensbehoefte, een energieverrijkende voedingstof die je maakt wie je bent? Death Kink is de belofte om er toch voor te gaan. Het heeft de urgentie van de venijnige Pixies songs, het kenmerkende geflirt met hard en zacht, welke het muziekklimaat begin jaren negentig domineert. Het zoveelste bewijs dat Fontaines D.C. hun blik verruimt, en niet star navelstarend conservatief naar beneden staart. Zelf ben ik niet helemaal gelukkig met Chaos for the Fly, maar die ondernemende expeditie staat wel aan de basis van Romance. De puristen missen het typerende Ierse gepassioneerde temperament, de nonchalante egocentrische houding. Het ambitieuze Romance staat voor verbroedering, niet zozeer met je omgeving, maar met de innerlijke kwelgeesten. Fontaines D.C. zit midden in een overgangsfase, waar de postpunk nog slechts een van de vele facetten van het geluid bepaalt.