Op vrijdag 16 juli trad de legendarische band Os Mutantes op in de Amsterdamse Tolhuistuin. Het was het eerste (en enige) optreden van Os Mutantes in Nederland. Hoewel het concert even op gang moest komen sloeg het enthousiasme van de band toch vrij snel over op het aanwezige publiek. De klassiekers Baby, Top Top en vooral het opzwepende Bat Macumba blijken zelfs dertig jaar later nog niet aan slijtage onderhevig en zetten de tuin in vuur en vlam.

Met een uitstekend opgebouwde set, waarin veel oude nummers worden afgewisseld met songs van hun veelbesproken en geprezen comeback album Haih Or Amortecedor, laat Os Mutantes de menigte genieten van de unieke Tropicalia-sound. De fraaie locatie, de ontspannen sfeer en het heerlijke weer geven het concert iets magisch. Hoewel de band vrijwel nooit toegiften speelt, wordt er vandaag een uitzondering gemaakt en hiermee de magie nog even verlengd. Met een welgemeend Nederlandstalig dankwoord ‘Ik hou van jou’, neemt de medeoprichter Sérgio Dias Baptista namens zijn band afscheid van het publiek.

Written in Music sprak na de show met de zichtbaar geëmotioneerde, dankbare zanger-gitarist:

WiM: Welkom in Amsterdam! Hebben jullie genoten van het optreden?
Ik denk dat dit het beste optreden van de huidige tour was! Bij een optreden als dit is het publiek voor minstens zestig procent bepalend voor hoe je speelt. Het publiek was fantastisch vanavond. Zowel de sfeer als de energie was geweldig en wij reageren daar muzikaal heel sterk op. Ik vind het bijzonder jammer dat we morgen alweer moeten vertrekken, ik was graag nog langer in Amsterdam gebleven. Op mijn zeventiende kwam ik voor het eerst naar Amsterdam. Bij toeval liep ik toen langs Paradiso en dacht: Wow, Paradiso, in de toekomst wil ik zeker een keer in Nederland spelen. En hoewel ik besef dat dit niet het echte Paradiso is, voelt het wel als een droom die uitkomt!

WiM: Jullie speelden vorige maand ook op het festival van Glastonbury. Hoe ging dat optreden?
Het was dramatisch! De show op zich was wel goed maar het geluid was vreselijk slecht en als er iets bepalend is voor het gevoel van een artiest is het wel het geluid. Natuurlijk was het schitterend om zoveel mensen bij elkaar te zien, het leek wel een soort mensenzee, maar ik zou het voor geen goud willen ruilen met het optreden van vanavond!

WiM: Hoe is het om te zien dat jullie oude nummers nog steeds werken live?
Dat is geweldig! Als je songmateriaal de tand des tijds doorstaat en als het ware jezelf overleeft is dat gewoon prachtig. Toen wij in 2006 weer bij elkaar kwamen, dachten we serieus dat we gewoon slechts één concert zouden geven. Maar toen we eenmaal ons jawoord gegeven hadden, kwamen er ineens veel meer aanbiedingen, waar we vroeger alleen maar van konden dromen. Er ontstond een complete tour door de Verenigde Staten en we speelden zomaar in zalen als de Hollywood Bowl en Webster Hall. Tevens mochten we de support act zijn bij Flaming Lips. We dachten: wat gebeurt er in vredesnaam allemaal? (lacht). Ik dacht ook dat we bij de concerten alleen maar mensen van onze eigen leeftijd zouden zien maar tot mijn verbazing waren er zelfs veel kinderen. Wij voelden een soort verantwoordelijkheid om deze kans aan te grijpen en het enthousiasme van de mensen ‘terug te betalen’ door weer op te treden. We maakten ook dit nieuwe album, waarvan iedereen in Brazilië op voorhand al riep dat we dat niet moesten doen, dat we onze reputatie te grabbel zouden gooien. Maar dat maakte ons niet uit, als band moet je muziek maken en optreden, of men het nu goed vind of niet, het is je plicht! En ik ben blij dat we het album gemaakt hebben. Alles viel gewoon op de goede plaats. We doen nu gewoon wat het universum ons vertelt te doen en we zijn zo dankbaar dat we dit mogen doen. Onze fans, zoals die er vandaag ook weer zijn, zijn zo belangrijk voor ons, voor hen doen we dit allemaal! Mensen vroegen zich af wat voor kant onze muziek op zou gaan op dit nieuwe album, waren bang dat ik ging experimenteren met andere muziekstijlen. Maar als ik muziek voor mijzelf schrijf, zoals in de jaren hiervoor, is dat totaal anders dan wanneer ik met Os Mutantes bezig ben, het creatieve proces gaat dan bijna als vanzelf, alsof ik dan spontaan iemand anders wordt.

WiM: Als ik je zo enthousiast over jullie muziek hoor praten, hoe is het eigenlijk mogelijk dat jullie er bijna 28 jaar tussenuit geweest zijn?
Veel mensen hebben Os Mutantes jaren geleden verlaten. Eerst vertrok Rita Lee, vervolgens mijn broer Arnaldo. Daarna ben ik nog wel doorgegaan maar toch miste ik bij een aantal nieuwe muzikanten het echte, goede gevoel wat nodig was om Os Mutantes voort te zetten. Na twee albums ben ik toen in 1978 gestopt. In 1979 ben ik naar de Verenigde Staten gegaan en heb daar met veel muzikanten gespeeld. Ik belandde in de crème de la crème en speelde met o.a. Fernando Saunders, T.M. Stevens en John McLaughlin. Ik heb zoveel geleerd van deze mensen. Ik was natuurlijk ‘getrouwd’ met Os Mutantes, speelde alleen maar met mijn band. Ineens was er een orgie van muziek en moest ik mij bijvoorbeeld verdiepen in jazzakkoorden en puur vertrouwen op mijn gehoor, wat een compleet nieuwe ervaring was. Deze periode heeft absoluut mijn huidige speelstijl beïnvloed en verrijkt.

WiM: Tijdens de laatste editie van North Sea Jazz traden zowel Caetano Veloso als Gilberto Gil op. Het zou zo mooi geweest als jullie daar ook bij waren?
Ik wist dat niet maar het lijkt me geweldig om weer eens iets samen te doen. We zullen wel zien wat de toekomst brengt. Ik sta er wel open voor!

WiM: Haih Or Amortecedor is in 2009 uitgebracht en krijgt overal goede kritieken. Zijn er al plannen voor een nieuw album?
Nog niet! Voorlopig zijn we volop aan het genieten. We hebben keihard moeten werken om deze band bij elkaar te krijgen en verschillende zaken te herstructureren nadat Arnaldo was gestopt met optreden omdat het te zwaar voor hem was geworden.

WiM: Welke Braziliaanse artiesten inspireren je en waar luister je de laatste tijd naar?
Ik heb eerlijk gezegd de laatste drie jaar geen tijd gehad om überhaupt iets te luisteren, zo gefocust was ik op Os Mutantes. Bij het laatste album heb ik veel samengewerkt met Tom Zé, ik vind hem de beste muzikale partner die ooit gehad heb, zeker wanneer het over tekstschrijven gaat. We hebben zo’n vijf of zes nummers samen geschreven. Ik ken hem als sinds mijn 16e, hij was toen 23 en ondanks het grote leeftijdsverschil zaten we muzikaal gezien vaak op één lijn. Het eerste nummer dat we samen maakten is Amortecedor, dat overigens niet op het album staat maar via I-tunes te koop is en ook op de Braziliaanse versie van het album komt te staan. Het grappige van deze titel is dat het woord is opgebouwd uit ongeveer twintig verschillende Braziliaanse woorden. Ook schreef ik in dit geval de tekst en Tom de muziek, terwijl dit bijna altijd andersom is.

WiM: Is het muzikantenbestaan voor jou een baan voor het leven?
Zeker, tot ik sterf! Ik was dertien jaar toen ik wist dat ik professioneel muzikant wilde worden. Ik ging naar mijn moeder en vertelde haar doodleuk dat ik met school wilde stoppen om muzikant te worden. Zij was zelf een fantastische concertpianiste, waarschijnlijk de eerste vrouw in de wereld die een concert schreef voor piano en orkest en dit ook zelf gecomponeerd heeft. Ik kreeg een akoestische gitaar van haar en zij zei dat als ik professioneel muzikant wilde worden, ik mijzelf ook maar moest onderhouden. Ik speelde nummers van The Ventures en The Shadows, erg lastig om te spelen omdat het tempo zo hoog lag. Om deze muziek te leren spelen zette ik dan het aantal toeren op 16, dan kon ik het bijbenen, haha, noot voor noot. Na veertien uur oefenen had ik een nummer onder de knie. Toen ben ik gitaarlessen gaan geven. Met deze lessen verdiende ik mijn eerste geld. Toen begreep mijn moeder dat ik er serieus voor wilde gaan en ze kocht een elektrische gitaar voor mij. Zo is het begonnen!

WiM: Volgend jaar optreden met Os Mutantes in de echte Paradiso?
Dat zou geweldig zijn!