“Did he enjoy it? I really think that WAS Mark Lanegan having a good time on stage.”
Dirigent Jules Buckley lacht. Met een biertje in zijn hand staat de Metropole Orkest-dirigent in de foyer van Muziekgebouw aan ’t IJ. Hij heeft in het kader van het reizende Cross-Linx festival net het eerste optreden van zijn orkest met Mark Lanegan Band achter de rug. Lanegan zelf zit enkele meters achter hem met een viltstift in zijn hand tamelijk nors kijkend zijn (prijzige) merchandise te signeren. Wat hij er zelf van vond? “Yeah, it was allright.”

Lanegan is een man van weinig woorden. Hij laat zijn imposante (en nog steeds in rap tempo groeiende) oeuvre voor zichzelf spreken. De samenwerking met het Metropole Orkest is er een die komt aan de vooravond van een remixalbum. Twee werelden die niet verder uiteen kunnen liggen. Maar ook werelden die beiden prima bij hem passen. De professionele brombeer is onmiskenbaar de act waar het gros van het publiek tijdens de eerste van vier Cross-Linx-avonden voor gekomen lijkt. Tijdens zijn optreden staat de grote zaal van Muziekgebouw aan ’t IJ het meest vol. Toch zijn het de andere optredens die het meeste indruk maken.

Te beginnen met The National-gitarist Bryce Dessner, die vioolwerk componeerde voor Pekka Kuusisto en Nadia Sirota en hun optredens met een korte uitleg introduceert. Het is behoorlijk zware kost zo vroeg op de avond en de optredens vragen veel van de luisteraars. Dat de stoeltjes zijn verwijderd uit de grote zaal, maakt dat er her en der onrustig geschuifeld wordt. Dessner sluit het eerste segment van het festival zelf af met een hypnotiserende (en aanstekelijke) gitaarcompositie genaamd Garcia Counterpoint. Zoals de naam al aangeeft deels gebaseerd op uitgeschreven gitaarsolo’s van de The Grateful Dead-voorman en deels op componist Steve Reichs Electric Counterpoint.

Voorts is het in die grote zaal de beurt aan het Metropole Orkest onder leiding van Jules Buckley samen met Mark Lanegan Band. Het orkest en de zanger hebben een dag eerder pas voor het eerst met elkaar gerepeteerd en dat merk je bij tijd en wijle aan het optreden. Als de puzzelstukjes goed in elkaar vallen, zoals op het onheilspellende One Way Street of het epische Death Trip To Tulsa, dan klopt het ook meteen helemaal. De rauwe naar blues neigende tracks van Lanegan met de ingenieuze, warme arrangementen van het Metropole Orkest vormen dan een machtig geheel dat meer is dan de som der delen. Maar als de neuzen even niet allemaal de juiste richting op staan, pakt het minder sterk uit. Een track als het slepende Revival komt door de zwalkende extra zangers en een stuurs de andere kant op turende Lanegan nergens uit de verf, hoe hard Buckley als dirigent de boel ook bij elkaar probeert te houden. Je kan eigenlijk na afloop, als de laatste klanken van het machtige (en vet aangezet) The Gravedigger’s Song wegsterven concluderen dat vanavond vooral het water werd getest en dat deze combinatie pas de volgende dagen écht gaat vlammen.

De routing van het festival blijkt vervolgens niet heel helder. Het programma is al ver uitgelopen en waar je als publiek hen moet voor de andere optredens is niet helder aangegeven. Waardoor mensen in de foyer verdwaasd naar de DJ van dienst staan te kijken in de overtuiging dat het Binkbeats (in het Bimhuis optredend op dat moment) is. Hoogtepunt van de avond komt voor rekening van de samenwerking tussen Squarepusher en het Metropole Orkest. De grote zaal is lang zo vol niet meer als bij de eerdere optredens, maar wat wordt neergezet overtuigt aan alle kanten. Samen met het Metropole Orkest brengt Squarepusher een orkestrale en boven alles overdonderende uitvoering van het uit 2012 stammende album Ufabulum. Het schuurt, trekt en beukt aan alle kanten en laat een album dat volledig is geprogrammeerd (er is geen instrument bij komen kijken) op overtuigende manier goeddeels analoog tot leven komen. Hoe op zijn plek ook tijdens een spannend festival als Cross-Linx waar juist de botsingen tussen muzikale werelden worden opgezocht, dit had net zo goed als afsluiter van een groot openluchtfestival kunnen staan en elke bezoeker van zijn sokken kunnen blazen. Dat het nu voor een relatief beperkt publiek de oren wast, maakt het wellicht extra speciaal.

Cross-Linx, met ruwweg dezelfde line-up als in Amsterdam, vindt vanavond nog plaats in Eindhoven, vrijdag in Rotterdam en zaterdag in Groningen.