Tilburger Tom America voorzag in de jaren tachtig met MAM de alternatievere Nederpop van nieuwe dimensies. De band experimenteerde met klanken, woorden en betekenissen en omlijstte dit met muziek die uiteenliep van tegendraads en uitdagend tot weldadig en toegankelijk. Nadat MAM in de latere jaren negentig gestopt was, ging Tom America onverdroten door. Hij was actief als (taal)muzikant, tekstschrijver, kunstenaar en (spraak)componist en vond in die jaren, nóg meer dan met MAM, zijn persoonlijke vorm.

America heeft na MAM veel tijd gestoken in het op muziek zetten van gesproken woord: hij werkte daartoe met autochtone en allochtone bewoners van Tilburg, gebruikte de stemmen van schrijvers (de cd De Kunststof-songs) en registreerde dialecten uit Nederland en Duitsland. Het is maar een eerste greep uit zijn werk op dat vlak.

En inmiddels is er de cd Wonden en brutaliteit, uitgekomen op het label Brokken Records van Corrie van Binsbergen. Voor deze cd zette Tom America veertien gedichten van de Vlaamse dichteres Delphine Lecompte op muziek. Het was een project waar America maar liefst zes jaar intensief aan werkte. Naar eigen zeggen is hij daarbij steeds uitgegaan van de stem en voordracht van Lecompte zelf. Die was leidend.

Tom America was in de ban van Lecompte’s poëzie geraakt tijdens haar optreden in het Tilburgse Paradox, jaren geleden. Hij ging aan de slag met het gedicht Freaks en fazanten (dat ook te vinden is op Wonden en brutaliteit). Toen raakte hij er nog meer van overtuigd dat hij meer met dit materiaal – en die geladenheid, gekte en intensiteit – moest doen. Hij zocht contact met Lecompte en zou via vele gezamenlijk wandelsessies op het strand en opnamesessies met haar in de auto het vocale materiaal bijeenbrengen waarmee hij uiteindelijk tot Wonden en brutaliteit kwam.

De term monnikenwerk dook al een aantal malen op bij besprekingen van Wonden en brutaliteit. En inderdaad, dat is een woord dat zich bij het beluisteren van de cd steeds sterker doet gelden. Bewondering en verwondering zijn de emoties en sensaties die zich hierbij aandienen; America’s muzikale klankwereld is zo zeldzaam rijk gedetailleerd en geschakeerd, en zit de woorden van Lecompte op zo’n passende en frisse wijze op de huid – zonder die ook maar ergens in de weg te zitten – dat je je daar als vanzelf, prettig verbaasd van over het achterhoofd krabt.

De gedichten van Lecompte vinden hun oorsprong in haar eigen leven. Ze brengt op Wonden en brutaliteit haar niets verhullende teksten opvallend helder en ook met een zekere koelte, een zekere distantie. Dat zorgt ervoor dat de gedichten op Wonden en brutaliteit, ondanks hun vaak onvoorspelbare verloop en de vaak even bizarre als amusante associaties, altijd open en toegankelijk blijven en dan ook hun spanning en levendigheid niet verliezen. Vaak is er iets mis, er is pijn, er is kwetsbaarheid, er is haat maar er is ook humor en er zijn de terloops anekdotes.

De veertien gedichten op de cd zijn als korte films waarbij je niet alleen opgaat in de omgeving, maar ook met Tom America meerijdt, dan wel dwarrelt of stuitert op de train of thought van Lecompte. Geheel in lijn met Lecompte’s soms gewelddadige teksten deelt ook America geregeld klappen uit; met behulp van bellen en trommels tot aan huishoudelijke voorwerpen en allerhande andere alternatieve ‘instrumenten’. Maar zoals gezegd, zonder stevig effectbejag; nergens steelt de muziek voor meer dan een paar seconden het spotlicht. De stem, de boodschap en de helderheid van Lecompte blijven onaangetast.

Henny Vrienten schreef de liner notes bij Wonden en brutaliteit. Dat is niet verwonderlijk: Tom America kent hem al sinds 1974 en Vrienten speelde zelfs nog een tijdje in Sammie America’s Gasphetti, de band van Tom America voordat die MAM oprichtte. In het boek bij de cd is tevens een interview opgenomen dat Frénk van der Linden had met Tom America over diens samenwerking met Delphine Lecompte. Het verre van rimpelloze contact tussen deze twee kunstenaars blijkt voer voor diepgaande analyse en voorziet het album van een belangrijke context. Een context die extra lading geeft aan dit sowieso al bijzonder opmerkelijke en razend interessante werk.