Als een band gaat verkondigen dat de laatste plaat het beste werk sinds jaren is, roept het vaak ook een soort van aversie op. In de praktijk blijkt dit dan meestal anders uit te vallen, en is het een krampachtige poging om zichzelf weer op de kaart te zetten. In het geval van Pearl Jam is dit helemaal niet nodig. Eddie Vedder is sinds het overlijden van Mark Lanegan de laatste der grunge Mohikanen, en eigenlijk slaat het Alive volkslied dus helemaal op hem. We koesteren dit icoon en ondanks dat het huidige Pearl Jam werk nog amper relevant is, geeft dit niet. Wees blij dat ze zich nog steeds staande houden. En toch moet ik beamen dat Pearl Jam wel een beetje gelijk heeft, ze klinken onder visie van Andrew Watt op Dark Matter weer ouderwets gedreven.

Het vijftal omarmt de onderschatte gitarist Josh Klinghoffer die net als Dave Navarro net zo eenvoudig door Red Hot Chili Peppers op een zijspoor gezet wordt als de wispelturige zweverige John Frusciante opnieuw in beeld verschijnt. Ook zo’n band welke nog amper bestaansrecht heeft. Onbewust leg je het materiaal van Pearl Jam toch langs het meesterwerk Ten. Beschouw het niet als een loden last, maar als een zwaar breekijzer, waarmee je nog steeds deuren opent. Die trots is op Dark Matter tastbaar aanwezig. Samen alles overwinnen en met veel plezier het podium delen, zelfs tegenwoordig met een man meer. Upper Hand, het genot wat ze willen overbrengen, verpakt in theatraal sentiment.

Dit is allang niet meer de band die zich met het stevige groovende Free werk of een rockende Neil Young meet. Dit is het gezelschap die net als Bruce Springsteen de Amerikaanse droom verwoordt en het melodieuze voorwerk van Tom Petty in het hitgevoelige Wreckage folkrock omzet. Zelfs helden hebben hun eigen helden, de Waiting for Stevie psychedelica handelt over Stevie Wonder waarvan bekend is dat hij het letterlijk en figuurlijk niet zo nauw kijkt. Bij de USA For Africa documentaire komt hij ook veel te laat binnenwandelen, om vervolgens liefdevol de hele structuur in de holst van de nacht om te gooien. Zo zit hij nu eenmaal in elkaar, en van hem kan men dat goed hebben.

Eddie Vedder presenteert zich niet meer als de opruiende punker, het straatschoffie die zich zo nodig moet bewijzen. Met de magische grens van zestig jaar in het vooruitschiet mag je ook doorleefd kritisch klinken. Of zoals een viertal Ieren het jaren eerder in het Beloofde Land verkondigen; Running To Stand Still. Bij Pearl Jam gaat het bij Running om het maximale winstbelang. Niet tevreden achterover leunen, nooit daaraan toegeven. Het draait niet om overgave, Scared of Fear kanaliseert juist de pijn. Uiteindelijk houdt controle Eddie Vedder overeind. En die angst is terecht, daar kan de zanger met dat herkenbare prettige warme stemgeluid zeker over meepraten.

Eddie Vedder is het beste in vorm als hij zich over de gestoorde lompe energie van het hysterische React, Respond mag uitleven. Een op elkaar ingespeelde ingecalculeerde basis die de mogelijkheid biedt om improviserend met woorden te stoeien. Hij is in het voordeel door juist doofstom geen antireactie te geven, niet te incasseren, en zeker geen strijd met zichzelf aan te gaan. Het minachtend demonisch lachje op het einde zegt genoeg. Josh Klinghoffer pakt zijn momenten in het subtiele pianotoetsenwerk van Wreckage, en bevestigd nogmaals dat hij zoveel meer dan een ingehuurde sessiemuzikant is.

Met het ongeslepen diamanten Dark Matter titelstuk benadrukken ze nogmaals dat je de kern van een goed liedje niet moet oppoetsen. Joan Jett zal er weinig moeite mee hebben dat ze de herkenbare I Love Rock ‘n’ Roll riff van haar lenen, in principe heeft de rockzangeres deze ook van The Arrows gestolen. Sinds de aanwezigheid van Måneskin in het rockcircuit is het normaal om schaamteloos alle restjes bij elkaar te schrapen en herkauwend uit te spugen. Zonder incorrecte handelingen geen vooruitgang. Zonder verdriet geen tweede kans, zonder stukgelopen relaties geen pure liefde. En door die liefde schrijven songs zich vanzelf. De door de jaren tachtig geïnspireerde Won’t Tell rockballad is niet meer dan een eenvoudige verslaglegging daarvan. Got to Give is goedkoop op datzelfde thema scoren.

Dark Matter is geen verkeerde plaat, maar omdat Eddie Vedder ons al bij Ten op zijn persoonlijk leed heeft getrakteerd, blijven er geen onvermelde verhalen over. Die traumatische jeugdervaringen leveren genoeg gespreksstof op om een hele carrière op te teren, dat elk vervolg overbodig aanvoelt. Het toegankelijke Something Special startpunt heeft vrede met het verleden, zonder die ellende geen Ten monument, en mindere uitgemolken aftreksels daarvan. In het afsluitende Setting Sun laat een zwaar zingende Eddie Vedder zich voor een moment van zijn persoonlijke kant zien. De dwalingen, de onmacht, de onvrede en het onbegrip. Diep van binnen zijn deze nog steeds aanwezig, diep van binnen blijft hij die kwetsbare zoekende adolescent. Alleen jammer dat Pearl Jam de track in een gepolijst Bruce Springsteen context plaatst, en dat je bij de zang aan Kane moet denken, dan doe je toch iets verkeerd.