Veelal wordt voor een heruitgave van een album een strategisch moment gekozen. Tien jaar later, vijftien jaar later, kwart eeuw… Het is daarom gek dat Mercury Rev ineens in 2011 op de proppen komt met een heruitgave van Deserter’s Songs, het album waarmee ze in 1998 definitief doorbraken.

Zelden was een albumtitel zo goed gekozen als Deserter’s Songs van Mercury Rev. Want hoewel de band uit de New Yorkse Catskill Mountains al jaren goede kritieken kreeg, bleef het grote succes uit. Zodoende had de band eind jaren ‘90 besloten nog één salvo te lossen en daarna het muziekfront als een groep deserteurs te verlaten. Mercury Rev werd eind jaren ’80 opgericht en bracht met David Baker als frontman twee albums vol (met name) psychedelische rock uit. Albums die in de verste verten niet lijken op het Mercury Rev dat we nu kennen, al is het alleen maar vanwege Bakers donkere stemgeluid, dat in niets lijkt op het ijle gezang van Jonathan Donahue, die na Bakers vertrek vanuit de achtergrond doorschoof naar leadvocalen. Met Donahue op zang maakte de band het album See You On The Other Side (1995), waar de bandleden zelf enorm mee in hun nopjes waren, vanwege het toegankelijke, bijna commerciële geluid dat ze hadden gekozen. Helaas werd het album niet opgepikt. Onder het motto ‘nog eentje dan’ werd vervolgens Deserter’s Songs gemaakt. Een album dat een compromisloos slotakkoord moest worden. Een waardig sluitstuk voor de band, waar ze van begin tot eind achter konden staan.

Het resultaat is het vervreemdend klinkende, maar onder de huid kruipende album dat in 1998 vriend en vijand verraste. Wellicht vanwege het feit dat voormalig The Band leden Levin Helm en Garth Hudson een bijdrage leverden, dook de pers massaal op het album en het werd de hemel in geschreven. Waarna een groot publiek nieuwsgierig werd, het massaal inkocht, het aan vrienden aanraadde, et cetera. Einde van het verhaal, de band leefde nog lang en gelukkig. Terecht ook, want inmiddels zijn we bijna 13 jaar verder en staat Deserter’s Songs nog steeds als een huis en heeft de band een prachtige catalogus opgebouwd. Het dromerige sfeertje, de vervreemdende teksten en de pakkende melodieën van opener Holes, Tonite It Shows, Opus 40, Goddess On A Hiway en vooral The Funny Bird pakken de luisteraar nog steeds bij elke luisterbeurt in.

De heruitgave van Deserter’s Songs als dubbel-cd (en in sommige gevallen driedubbelaar) is wat curieus te noemen. Want twee dingen kenmerkten de periode rond Deserter’s Songs. Enerzijds waren er de vele covers van andere artiesten (van Neil Young tot Bob Dylan en van John Lennon tot Lou Reed) die de b-kantjes van alle singles uit die tijd sierden. Later werden ze verzameld op een separate cd die bij een Australische heruitgave van Deserter’s Songs uit 1999 werd gevoegd. Deze schitteren op de re-release allen door afwezigheid. Anderzijds waren er de live-optredens. Die waren niet wat je op basis van het album zou verwachten. De lieflijke en verfijnde sprookjesmuziek van het album werd op het podium bombastisch opgebouwd en ingemetseld achter een hoog opgetrokken geluidsmuur vol gitaren. Op een heel andere manier imposant en indrukwekkend. Ook daar horen we niets van terug.

Wat wel? Veel demo’s, remixen en ruwe versies van de nummers die we al kennen, maar ook van onuitgebrachte tracks. En die variëren nogal in kwaliteit. De reeds uit 1989 stammende demo van Goddess On A Hiway is eigenlijk niet om door te komen, zo beroerd is het geluid. Iets beter, maar nog niet heel fantastisch klinkend is de demo A Soft Kiss (For Waking Up). Nummers die zelfs als je door de slechte kwaliteit heen luistert niet opzienbarend zijn en waarvan je jezelf afvraagt wat de achterliggende gedachte is van het naar buiten brengen ervan. Zelfs de meest die-hard fan zal er niet opgewonden van worden. Daar tegenover staan wel weer heel interessante ruwe versies van bijvoorbeeld Opus 40 en Delta Sun Bottleneck Stomp (die hier gewoon Delta Sun heet) en intrigerende instrumentale niemendalletjes als Piano vs. Telephone. Die zijn op hun beurt wel weer de moeite waard. Maar zijn ze de aanschaf van een dure dubbel-cd waard? Om heel eerlijk te zijn, nee. Sterker nog, ze demystificeren het originele album een beetje en dat is domweg zonde. Op zichzelf is Deserter’s Songs zeker vier en een halve ster waard in de waardering, het additionele materiaal trekt het geheel naar beneden.

Een gelimiteerde oplage van deze re-release is nog voorzien van een derde cd. Hierop een integrale weergave van een concert dat de band in 2005 in Schotland gaf. Prachtige show, dat voorop gesteld. Maar ook hier weer de vraag waarom de keus juist op deze show is gevallen. Hij heeft namelijk – op enkele tracks na – niets met Deserter’s Songs te maken. Dan had een concert uit de periode 1998-1999, toen de band op tournee was ter promotie van het album, logischer geweest, of anders een weerslag van een recente show (zoals vorige maand in Paradiso) waarin Mercury Rev het legendarische album integraal speelde. Voor de echte liefhebbers is er overigens ook nog een cd met instrumentale versies van het album verkrijgbaar. Daarvoor zal je echter een concert moeten bezoeken of het via onze vrienden van Sounds Delft moeten doen. Want bizar genoeg is deze alleen los te krijgen, niet in combinatie met de re-release waar het geheel op gebaseerd is. Het is die aaneenschakeling van vreemde marketing en evenzo bizarre repertoirekeuzes, die de heruitgave(s) van Deserter’s Songs onbevredigend maken. En dat doet toch een beetje pijn, want het album zelf blijft luisterbeurt na luisterbeurt geheimen prijs geven. Zelfs 13 jaar na de originele release nog. Daar doet geen raar samengestelde re-release iets aan af.

Deserter’s Songs CD1 :

1. Holes
2. Tonite It Shows
3. Endlessly
4. I Collect Coins
5. Opus 40
6. Hudson Line
7. The Happy End (The Drunk Room)
8. Goddess On A Hiway
9. The Funny Bird
10. Pick Up If You’re There
11. Delta Sun Bottleneck Stomp

Deserter’s Songs CD2 :

1. Piano Vs. Telephone (Cassette Tape Player Demo)
2. Holes (Bill Laswell 1998 Remix)
3. Pick Up If You’re There (DJ Nickel 1998 Remix)
4. Endlessly (Tascam 8-Track Reel To Reel Demo)
5. A Soft Kiss (for Waking Up) (Cassette Tape Player Demo)
6. Tonite It Shows (Tascam 8-Track Reel To Reel Demo)
7. Looking Back Now, I Can See (Unreleased Mix)
8. Opus 40 (Early Rough Version)
9. Hudson Line (Early Rough Version)
10. Judging By The Moon (Cassette Tape Player Demo)
11. Goddess On A Hiway (1989 Cassette Tape Player Demo)
12. Night On Panther Mountain (Unreleased Mix)
13. Delta Sun Bottleneck Stomp (Early Rough Version)

CD3: An Evening At Barrowland Ballroom

1. Arise
2. In A Funny Way
3. Secret For A Song
4. Black Forest (Lorelei)
5. Tonite It Shows
6. Mirror For A Bell
7. Vermillion
8. My Love
9. The Funny Bird
10. There You Are (Jesus Song No. 7)
11. Holes
12. In The Wilderness
13. Little Rhymes
14. Goddess On A Hiway
15. The Dark Is Rising