Phronesis en de nieuwe wereld in jazz
Met het album Life To Everything van twee jaar terug brak het jazztrio Phronesis door naar een groot publiek. Al jaren in het wereldwijde jazzcircuit geroemd als het belangwekkendste jazztrio van het afgelopen decennium kregen ze met hun vijfde album dan eindelijk ook de erkenning van het publiek. Met de zalen ineens volledig uitverkocht bleek nog meer hoe indrukwekkend de muzikale kwaliteiten van de individuele muzikanten zijn en hun kracht als trio in het bijzonder. Dat het Deens/Zweeds/Britse trio tot grotere daden in staat is was te verwachten. Gedreven door alle aandacht merkte je aan alles dat het trio nog daadkrachtiger werd. Toen de prachtige mogelijkheid zich aanbood om het trio optimaal te volgen was een plan snel gemaakt. Hieronder het verhaal in vier delen, in vier tijdsperioden.
Een optreden begin augustus in het Belgische Leuven (tijdens M-idzomer in de binnentuinen van het M museum) met na Phronesis ook nog Belgische gitaarlegende Philip Catherine en bassist/jazz wereldster Avishai Cohen met zijn trio als afsluiter, blijkt uiteindelijk de plek om alvast wat nieuwe, erg spannende, composities te horen. Het trio, Jasper Høiby (bas), Ivo Neame (piano) en Anton Eger (drums), is in blakende vorm en pakt muzikaal stevig door. Ondanks de 40 minuten die ze maar mogen spelen, maken ze eens te meer duidelijk dat Phronesis een exceptioneel trio muzikanten is. Ze spelen live favorieten maar vermengen deze slim met de nieuwe composities Stillness, OK Chorale en Rabat, die in eerste opzet nog spannender klinken dan datgene ze al op hun vorige albums hebben vastgelegd. Alles aan het optreden maakt duidelijk dat de band maximaal doorgroeit. Niet alleen in het schrijven van nieuwe composities maar de mannen worden ook maar steeds betere muzikanten. afzonderlijke muzikant er geen maat op het trio is. Dat Høiby de beste bassist van zijn generatie is, misschien zelfs wel de allerbeste binnen de tegenwoordige jazz, en dat Eger daar als drummer in kwaliteit naadloos op aan sluit, ook hij behoort tot de top 5 van de beste drummers van de jazzwereld, mocht al langere tijd duidelijk zijn. Dat pianist Neame in het zeer dichtbevolkte aanbod in geweldige pianisten ook steeds meer opvalt met eigenzinniger spel en zich met de jaren ook prominenter live laat gelden maakt Phronesis alleen nog maar interessanter. Echt alles aan het (veel te) korte optreden klopt. Het trio zelf is ook supertevreden en heeft meer dan genoeg energie om na het optreden met de Nederlandse jazzfotograaf Peter van Breukelen een lange fotoshoot te doen (zoals later blijkt wordt een van deze foto’s later de hoesfoto voor het nieuwe album Parallax). En natuurlijk om met Høiby’s held Avishai Cohen te praten.
Het is 18 oktober als de mannen van Phronesis de fameuze Abbey Road Studio 2 in Londen induiken. De exacte studio waar The Beatles hun thuis hadden nadat ze besloten hadden geen optredens meer te doen en zich volledig op muziek maken te storten. Het blijkt voor de mannen van Phronesis de juiste plek. ‘We hadden geen flauw idee wat we op een dag in Abbey Road konden bereiken. Hoeveel we konden opnemen’, vertelt Høiby na een dag in de studio. ‘We hebben dus maar gewoon in complete sets de composities gespeeld die we in ons hoofd hadden om voor het nieuwe album op te nemen. Vanaf het moment van de studio binnenkomen en instrumenten opstellen tot aan de eerste ronde koffie speelden we, in volledige concentratie maar zonder druk (we hadden tenslotte een hele dag…) alles in twee volledige sets. Met onze vaste geluidsman August Wanngren en Abbey Road man Gordon Davidson als engineers. Getroffen door de overweldigende sfeer van de prachtruimte die Studio 2 is en spelend alsof we een live concert gaven, net zoals onze vorige twee albums opgenomen zijn dus. Tot onze grote verrassing kwamen we er na deze twee volledige sets bij de eerste koffiepauze achter dat de opnamen eigenlijk al fantastisch klonken. Dat we ze echt niet meer beter konden krijgen. Dus vroegen ons gelijk hardop af wat we met de overige 8 uur die we de studio gehuurd hadden moesten doen (lacht). We zijn maar heerlijk door blijven spelen en op blijven nemen. Super ontspannen ook. Maar vanuit die eerste twee sets is Parallax samengesteld’.
De derde keer dat we elkaar treffen is tijdens London Jazz eind november waar het trio op de laatste dag van het festival een speciaal concert geeft met het Frankfurt Radio Big Band in het tegenover de Barbican gelegen Guildhall School, een van de conservatoria van de stad. Opgezet en georkestreerd door Julian Argüelles geeft het trio een overweldigend concert waarbij de composities van Phronesis dan wel de basis zijn maar de overdaad van instrumenten van het orkest een rijke extra geven. Het volledig uitverkochte concert wordt dan ook met veel applaus en fantastische kritieken ontvangen. ‘Een grootste ervaring om dit te doen’, vertelt drummer Eger na afloop van het concert. ‘De plannen lagen er al heel lang maar zowel voor ons als het orkest was het onmogelijk om het snel uit te voeren. Met de mogelijkheid om het hier in Londen tijdens het Jazz festival te doen, waarbij natuurlijk ook geld beschikbaar is om in deze opzet, met een grote groep muzikanten uit Duitsland ingevlogen, te werken, werd het plan werkelijkheid. Heel spannend om 2 dagen te mogen werken met het dit geweldige big band orkest en ook al omdat Julian fascinerende bewerkingen heeft gemaakt van onze composities. Hij heeft ze zo bewerkt dat we er zelf weer flink mee aan de slag moesten om ze naar ons toe te trekken. Maar het hele project is tevens zo spannend om muzikanten uit de big band solo’s te horen spelen over onze composities. Het was een prachtige ervaring’.
Met nog 2 maanden wachten voor het nieuwe album Parallax uitkomt (releasedate 6 april) spreken we Jasper Høiby nogmaals. Hij klinkt super enthousiast over het nieuwe album. ‘Dat we het in Abbey Road helemaal goed hadden met die eerste twee registraties klopte volledig toen we het album afmixten in Kopenhagen. En dat de sound daar geweldig is ook. Ik ben echt super tevreden met hoe het nieuwe album klinkt’, vertelt hij over de telefoon uit zijn woonplaats Kopenhagen (waar hij sinds vorig jaar weer woont en waar ook drummer Eger zich vanuit Stockholm een aantal jaren geleden gevestigd heeft. Alleen Neame woont in Londen). ‘Ik ben nu ik het nieuwe album heel veel heb beluisterd, des te blijer met de ontwikkeling die we als trio hebben doorgemaakt de afgelopen jaren. Waar ik in het begin, natuurlijk ook omdat ik de oprichter van het trio ben en me heel verantwoordelijk voelde, eigenlijk alle composities schreef is dat met de laatste albums flink veranderd. Eigenlijk heel natuurlijk begonnen Ivo en Anton, na één duidelijk gesprek erover, met het aanleveren van composities die zij goed vonden passen bij wat we met Phronesis willen doen. Dat bleek uitstekend te werken, heel verfrissend ook.
We schrijven alle drie vanuit ons eigen instrument waardoor de manier van een compositie invullen steeds weer volledig anders is. Het geeft automatisch meer diversiteit in ons geluid. Ik denk daarom ook dat we ons per album flink blijven ontwikkelen. We willen niet alleen elkaar laten zien dat we elk de beste composities kunnen schrijven maar ook dat we moeilijke passages gemakkelijk kunnen doen laten klinken (lacht). Dat vergt heel veel oefenen maar geeft ook een groots voldaan gevoel. Deze manier van werken’, vervolgt Høiby ‘klopt volledig met onze instelling van hoe Phronesis moet zijn. Het verbaast ons nog elke keer als we worden aangekondigd als pianotrio terwijl we dat absoluut niet zijn. Elke muzikant is in Phronesis even belangrijk, we krijgen allemaal even veel tijd om te laten horen waar we als muzikant staan. Daarom verbaast het ons nog steeds dat we soms op festival worden aangekondigd als pianotrio. Juist mensen die ons aankondigen zouden toch beter moeten weten denken we dan’.
We krijgen het over de verwachtingen van het nieuwe album. ‘Voor Parallax hebben we onze manier van opnemen wederom veranderd’, vertelt Høiby verder. ‘We stuurden meestal de composities of ideeën van composities met digitale bestanden naar elkaar op om alvast naar te kijken en te bedenken er wat op te spelen. Anton schreef zelfs de stukken helemaal uit, een ongelooflijk tijdrovende klus omdat hij heel bewerkelijke stukken schrijft. Voor Parallax hebben we een vrijere vorm gezocht en veel meer vanuit het idee van een compositie gewerkt. En veel eerder in het proces al begonnen de nieuwe, nog niet geheel volmaakte, composities ook in de livesets te verwerken om zodoende via uitproberen tot een definitieve vorm van de compositie te komen. Nou ja, een definitieve vorm kennen we natuurlijk in de jazz niet. Dat zou het saai maken en daar houden we niet van. Je moet jezelf en elkaar wel muzikaal blijven uitdagen om te blijven groeien natuurlijk. Parallax is het album wat met de vorm van de dag op 18 oktober 2015 werd opgenomen en laat horen waar we op die datum als trio muzikaal stonden. Een prachtige startdatum tegelijk om weer vanaf verder te gaan met nog meer nieuwe muzikale uitdagingen. Soms heb ik het idee, net na de opnamen van een nieuw album en vlak voor de release daarvan, dat we nog maar net begonnen zijn en dat de toekomst nog in volle glorie voor ons ligt. Een fantastisch gevoel’.