De Israëlische zangeres Yasmin Levy komt niet vaak naar Nederland. Maar nu haar prachtige album Libertad net uit is, vereerde ze ons land met een bezoek om haar Sefardische repertoire ten gehore te brengen. Bij Levy regelmatig gekruid met flamenco ingrediënten. In Paradiso zong ze gekleed in een rode jurk oude en nieuwe liederen.

Drie jaar terug was ze hier voor het laatst,toen na de release van Sentir dat minder is dan het lyrische nieuwe album. Ook in haar podiumpresentatie is ze nu veel sterker en evenwichtiger dan toen. Levy zit goed in haar vel en hoewel ze het tegen het publiek vaak had over de ‘sad songs’ die ze zong, was haar optreden niet zo ‘sad’. Wellicht dat ik daarom wat minder kippenvelmomenten had dan vorige keren in Paradiso en het Bimhuis.

Levy zingt op haar albums zowel in het Spaans als in het Ladino, een bijna uitgestorven taal, ontstaan uit 15e eeuws Castiliaans. De taal wordt alleen gesproken door de Sefardische joden die na de val van Granada in 1492 uit Spanje werden verdreven en naar Noord Afrika en het Midden Oosten vluchtten. Levy’s familie kwam in Turkije terecht. Yasmin’s vader hield zich bezig met het verzamelen van oude in het Ladino gezongen liederen, zijn dochter put onder andere uit die bron maar schrijft ook eigen repertoire. Yasmin ging naar Sevilla om flamenco te leren en vermengt die stijl met het Sefardische repertoire.

Op Libertad verschuift de aandacht iets meer dan voorheen naar flamenco, wellicht met als doel een breder publiek aan te spreken. Maar ook werkt Levy onder andere samen met het Strings Orchestra Istanbul, zo haar Turkse roots onderstrepend. Feitelijk kun je zeggen dat de muziek van Yasmin Levy een uitvloeisel  is van de culturele diversiteit van Israel waar joden uit vele landen zijn samengekomen. En je zou het vanwege de politieke situatie bijna vergeten, maar tussen de Joodse en Arabische manier van zingen zijn veel overeenkomsten te vinden.

In Paradiso had Yasmin Levy een  kleine band bij zich waaronder haar echtgenoot Ishay Amir op drums en percussie ( cajón); en Yechiel Hasson op gitaar, de laatste arrangeert veel van haar liederen. Alex Stanford op piano zorgde voor zowel de klassieke als de soms bijna latin- achtige toevoegingen, zijn vrouw violiste Eleanor voor het klassieke element.

Yasmin Levy begon in het Spaans. Het was goed te horen dat ze flamenco heeft gestudeerd. Maar haar zang wordt niet zo diep en klaaglijk als bij pure flamenco, bij Yasmin blijft het meer ingetogen. Zo bewaart zij het evenwicht tussen Sefardisch en flamenco. Maar toen ze het uit de film Vengo afkomstige traditionele zigeunerlied Naci en Alamo ( album La Juderia-2005) zong, werd haar liefde voor flamenco heel voelbaar. De flamenco akkoorden van Hasson droegen daar zeker aan bij. Het eerste lied van haar nieuwe album was de traditional Aman Doktor, een tragisch lied van de Sefardische joden uit Turkije dat door haar grootmoeder werd gezongen. Hierin vraagt een vrouw aan een dokter haar van de liefde te genezen.

Er volgden meer liederen van Libertad zoals het sterk percussieve Skalerikas de Oro, eveneens een traditional, de door Yasmin zelf geschreven titelsong en Tal Vez ( Misschien). Beiden bijzonder mooie liederen, Tal Vez is zelfs een juweeltje dat Yasmin heel ingetogen zong, zittend op een stoel. Een kippenvelmoment ! En in tango-achtige La Ultima Canción maakte ze het publiek deelgenoot van een moeilijke periode in haar leven die haar bijna deed besluiten te stoppen met zingen. Maar gelukkig deed ze dat niet!

Van haar bekendste album Mano Suave (2007) bracht ze Una Noche Mas (weer zo’n tragisch liefdeslied) en Adios Kerida. Het publiek werd uitgenodigd met die laatste mee te zingen en dat ging uitermate goed, wellicht omdat er veel kenners van haar repertoire in Paradiso waren. Ze sloot af met het van het nieuwe album afkomstige Olvidate de Mi. Hier miste  ik wel de bijdrage van flamencozangeres Concha Buika die op de CD van de partij is. Maar de samenzang van Levy en Buika is dan ook bijna niet te overtreffen. ‘Melancolia‘ zong Yasmin in Paradiso en dat is inderdaad het gevoel dat Levy’s muziek steeds weer oproept net als het geval is met de Portugese fado. Bij Levy is het in feite een combinatie van melancholie en hartstocht. En ze weet die gevoelens uitstekend in haar zang uit te drukken, zowel op CD als live. Met een emotievolle stem die raakt!